De kern van de betogers tegen de het regeringsbeleid van Netanjahoe brengt dag en nacht door op het trottoir bij Kikar Paris. Er staan daar stapels matrassen, stapels plastic stoelen, kastjes met etenswaren, glazen en flessen water, en een aantal houten of kartonnen borden met leuzen.
Onschuldige 'rommel' die werd verwijderd
Donderdagmidddag 20 augustus begon de politie plotseling tenten, plastic stoelen, matrassen en andere bezittingen van betogers te verwijderen. Er zou die avond ook een pro-Netanjahoe demonstratie worden gehouden. (Dat is wel eens eerder gebeurd en toen stonden beide groepen gewoon ieder aan een kant van de straat, niets aan de hand, behalve wat geschreeuw.) Het weghalen ging niet zonder kleerscheuren – twee demonstranten hadden zich aan een hek geketend en werden daar zo ruw losgemaakt, dat een van hen, Carmi Gillon, voormalig hoofd van de Shin Beth (de Israëlische binnenlandse veiligheidsdienst), bloedige verwondingen opliep. Ook werd een Knesset-lid van Jesj Atid gearresteerd. Hij wees op zijn parlementaire immuniteit, maar dat mocht niet baten. Tenslotte kwamen er ongeveer 300 pro-Netanjahoe betogers opdagen, tegenover vele malen meer anti-betogers.
Het antwoord op het geweld? 100.000 demonstranten. Ben je het daarmee eens? Deel dit!
Zaterdagavond 23 augustus was ik er om acht uur opnieuw bij – de grootte van de mensenmassa is overdonderend, zeker 10.000 demonstranten maar het zouden er ook meer kunnen zijn, een aan één stuk door bewegende, trommelende, toeterende, “schande!” scanderende menigte. Vanwege besmettingsgevaar ga ik niet midden in de menigte staan, want met al die vuvuzela’s en fluitjes waarop driftig wordt geblazen vliegen de aerosolen je om de oren. Er leek me ook meer oproerpolitie te zijn dan de week ervoor, wachtend achter zware ijzeren dranghekken. Vanaf de Keren Kayemetstraat stroomden nog steeds mensen toe en een kleiner aantal ging ook weer weg. Ik vertrok toen de menigte zich in beweging zette, optrok in de richting van Jaffastraat, want dan loopt het meestal op vechten uit.
Corrupten we zijn jullie zat!
Deze keer is het behoorlijk geëscaleerd, nadat de politie de laatste tijd zachtaardiger was opgetreden, na gewelddadige incidenten met waterkanonnen. Zaterdagavond volgde de escalatie een beproefd patroon: er trok een grote optocht naar het centrum, waar geen toestemming voor was gegeven. De oproerpolitie (grijze uniformen) ging los. Ik heb beelden gezien van agenten die inhakten op mensen, ook ouderen en meisjes werden niet gespaard. Betogers die ruggelings over het wegdek werden gesleurd. Als reactie werd de politie uitgemaakt voor ‘nazi’s’ of trachtte iemand het mondmasker van een agent af te rukken. Een agent met een hogere rang werd gefilmd terwijl hij een demonstrant op de grond hield met een zware arm op diens keel. Dit incident wordt door de politie nader onderzocht. Na elf uur liep de toestemming voor de demonstratie af en toen werden er paarden ingezet om de rest van de betogers weg te jagen. Er werden circa dertig arrestaties verricht.
Ondanks de enorme, doorgaande demonstraties denk ik niet dat die leiden tot het aftreden van Netanjahoe; wel heeft het invloed op zijn beleid. Het leek er op dat Israël voor de vierde maal naar de stembus moest gaan – want de problematische ‘eenheidsregering’ dreigde te vallen over een wetsvoorstel om de deadline voor het aannemen van de staatsbegroting uit te stellen tot 23 december. (Die begroting had al ongeveer acht maanden geleden moeten gelden – in feite heeft Israël geen begroting, terwijl er door de coronacrisis wel enorm veel geld wordt uitgegeven.) Likoed hield vast aan een clausule die Netanjahoe zeggenschap zou geven over het invullen van belangrijke justitiële posities, met andere woorden, om openbaar aanklager Mendelblit en anderen die Bibi niet aanstaan, te kunnen vervangen. Een bijzonder boze Gantz hield zijn poot stijf en verklaarde dat hij niemand toestond om de democratie uit te hollen, en om voor eigen voordeel marionetten op gevoelige publieke posities te benoemen. Te elfder ure gaf Netanjahoe zijn verzet op, het uitstel van de begroting kwam er door. Het uitroepen van weer nieuwe verkiezingen zou niet goed vallen bij het publiek. De verwachting is dat we op 23 december opnieuw zo’n poppenkast krijgen omdat Netanjahoe wil voorkomen dat Gantz na anderhalf jaar regeringsleider wordt, zoals is afgesproken in het coalitie-akkoord.
Inmiddels is het nieuws van een ander front ook niet opwekkend: het sterftecijfer aan Covid-19 bedraagt nu (24 augustus) 839. Er zijn 411 ernstig zieke patiënten, van wie er 116 worden beademd. Ronny Gamzu, de zogenaamde ‘corona-tsaar’ wil dan ook grenzen stellen aan het aantal mensen dat in een synagoge een dienst houdt, vooral in charedische wijken die qua besmetting ‘code rood’ hebben. Met Rosj Hasjana trekken traditiegetrouw honderden Israëlische chassidiem naar het Oekraïense Oeman, om daar het graf van hun rebbe Nachman van Bratslav (uit de achttiende eeuw) te bezoeken. Die chassidiem staan daar dan net als de demonstranten in Jeruzalem, hutje-mudje op elkaar en dat levert een aanzienlijk besmettingsgevaar op, want Oekraïne heeft code rood qua besmetting. Gamzu roept op om die pelgrimstocht dit jaar niet te laten plaatsvinden; de charediem in de regering liggen dwars en minister Litzman van Huisvesting (wegens vergaande incompetentie weggehaald bij het ministerie van Gezondheid) eist nu het aftreden van Gamzu. (Gamzu’s familienaam is eigenlijk: Gamzu le Tova, “ook dit keert ten goede”; een kabbalist zou zeggen: man, neem onmiddellijk je oorspronkelijke achternaam weer aan!)
