Donderdag 9 februari was oud-procureur-generaal Avichai Mandelblit op de tv op Channel 12 te zien. Mandelblit werd indertijd door Netanjahoe zelf tot pg benoemd en heeft hem volgens mij lange tijd met fluwelen handschoentjes aangepakt en pas in een laat stadium besloten de premier aan te klagen wegens corruptie in drie verschillende zaken.
In het gesprek zei hij niet langer te kunnen zwijgen over de plannen die Netanjahoe heeft met het Israëlische rechtssysteem, die geen hervormingen zijn maar neerkomen op regime change. “Als er geen onafhankelijke rechterlijke macht meer is, dan is het voorbij. Dan heeft de alleenheerser eigen aanklagers, eigen juridische adviseurs en eigen rechters. Als die allemaal een persoonlijke loyaliteit aan hem hebben staat de wet daar niet langer boven.” Wat betreft de diepe kloof tussen voor- en tegenstanders van de hervormingen waarschuwde hij voor geweld: “Sommige mensen zullen de prijs in bloed betalen.”
Een dag later riep Religious Zionism parlementariër Simcha Rothman, (nu voorzitter van de Knessetcommissie Constitutie, Wet en Justitie) op om Mandelblit wegens “opruiing” gevangen te zetten. Rothman is de voornaamste ontwerper van de controversiële revisieplannen en het 'ideologische broertje' van Smotrich.
Volgens een opiniepeiling, eveneens van Channel 12, wil liefst zestig procent van de bevolking dat de coalitie ofwel stopt met de overhaaste herziening van het rechtssysteem, ofwel een pauze inlast om er uitgebreid over te kunnen discussiëren (in de Knesset en met deskundigen). 24procent is het eens met de plannen van minister Levin, en veertien procent weet het niet.
In het hele land werden zaterdagavond 11 februari zo´n 200.000 betogers geteld, waarvan zo´n 145.000 in Tel Aviv en de rest in steden als Jeruzalem, Haifa, Beersjeva, Ra'anana en Petach Tikwa. Zelfs in het stadje Efrat op de Westbank werd voor het eerst gedemonstreerd. Bij Tel Aviv werd de snelweg volledig geblokkeerd door tienduizenden demonstranten. Tsipi Livni, ooit zelf minister van Justitie, was een van de sprekers: "We zijn niet de straat opgegaan vanwege de uitslag van de verkiezingen, maar vanwege wat jullie hebben gedaan sinds jullie zijn gekozen." Zij schrok er niet voor terug het geheel van de voorgenomen wetswijzigingen als fascisme te benoemen. Onder de betogers trok een groep vrouwen in rode gewaden met witte kappen de aandacht: de handmaidens uit Margaret Atwoods dystopische roman over de totalitaire, vrouwvijandige staat Gilead. Ze haalden de voorpagina van The Washington Post en kregen een aanmoedigende tweet van Atwood zelf.
In Jeruzalem begonnen we opnieuw met een minuut stilte voor de slachtoffers van de meest recente aanslag bij een bushalte, waar een Palestijn uit Jeruzalem-oost met een blauwe Mazda in volle vaart inreed op wachtende mensen. Een twintigjarige jesjiwa-student en een jongetje van zes verloren daardoor het leven. (Inmiddels is ook het achtjarige broertje van de zesjarige aan zijn verwondingen overleden. De vader van de kinderen ligt gewond in een ziekenhuis; er is hem nog niet verteld dat twee van zijn kinderen dood zijn. De regering en de gemeente Jeruzalem gaan nu meer bushaltes op risicoplekken versterken met betonnen stootblokken; er wordt begonnen met 300, later gebeurt dat ook bij nog eens 700 haltes op minder gevaarlijke plekken.)
Deze keer zag ik onder de demonstranten meer duidelijk religieuze mannen, te herkennen aan hun keppels. Veel mensen hadden vanwege de kou wollen ijsmutsen op, dus misschien verscholen zich daar ook nog een aantal keppeltjes. Verder weer veel spreekkoren: Yair Levin, “Po zèh lo Polin!” en: “Levin ve Ochana, po zèh lo Ungaria!” (Likoed-lid Ochana is nu Knessetvoorzitter). Onder de sprekers was een andere modern-orthodoxe rabbijn dan twee weken geleden. Hij drong er bij religieuze Joden op aan hun stem te verheffen nu de rechten van minderheidsgroepen worden bedreigd en haalde daarbij het verhaal van Abraham aan (Beresjiet 18:19 en verder), waarin staat dat God van Abraham houdt omdat hij zijn nakomelingen als voorschrift opdraagt de weg van de Eeuwige te houden door deugd en recht te beoefenen. Als je als religieuze Jood bang bent om je mond te openen, denk dan aan Abraham die de moed had zelfs bij God te protesteren tegen diens voorgenomen vernietiging van Sodom en Gomorra als daar nog maar tien rechtvaardigen aanwezig zouden zijn, aldus de emotionele oproep van de rabbijn.
Het is belangrijk dat niet alleen seculiere, reform of masorti Joden protesteren, maar ook mainstream orthodoxen en niet alleen 'linkse' maar ook 'rechtse' mensen, om de framing dat het protest alleen een linkse zaak is te ontmaskeren. Onafhankelijke rechtspraak en gerechtelijke bescherming van minderheidsgroepen zijn voor iedereen belangrijk.
Om acht uur zondagavond hield een ernstige president Herzog, tegen de achtergrond van een aantal onberispelijke blauwwitte vlaggen, een oproep tot matiging en bezinning. Hij zei zich ernstig zorgen te maken omdat Israël al "op de rand van een constitutionele en sociale crisis staat." Hij heeft inmiddels een plan opgesteld met vijf beginsels dat tegemoet komt aan bezwaren van zowel voor- als tegenstanders van de radicale wetswijzigingen, en nodigde de regering en de oppositie uit hierover tezamen in de presidentiële ambtswoning te komen praten, nog voordat de plannen in de Knesset worden gepresenteerd.
De opstellers van de plannen, minister van Justitie Yariv Levin en Knessetlid Rothman, reageerden de volgende dag dat ze graag zouden ingaan op de uitnodiging van Herzog – maar zonder voorwaarden vooraf – en gingen maandag gewoon door met het presenteren van de plannen, onder andere dat een ingediend wetsvoorstel alleen kan worden afgewezen door het Hooggerechtshof als alle vijftien rechters daar unaniem toe besluiten. Vervolgens heeft de juridisch adviseur van Rothmans commissie laten weten dat dit een precedent is dat in geen enkel ander democratisch land te vinden is.
Kortom, de karavaan dendert voort, maar de oppositie geeft het ook niet op. Het treurige is dat er één persoon in Israël is die deze totale patstelling zou kunnen oplossen, Benjamin Netanjahoe. Die doet dat niet, want het gaat hem niet om de principes van Likoed of om landsbelangen, het gaat alleen om de operatie Keep Bibi Out Of Jail.
