In 1980 kwam in de Verenigde Staten het boek The Aquarian Conspiracy uit, geschreven door Marilyn Ferguson, uitgeefster en redacteur van het Brain/Mind Bulletin, een blad over complementaire geneeswijzen, creativiteit, hersenonderzoek, bio-feedback en natuurwetenschappen. Het ging simpel gezegd over de paradigmaverandering die gaande zou zijn in de (westerse) wereld. Een opeenstapeling van nieuwe ideeën en overtuigingen die niet meer overeenkwamen met het ‘oude paradigma’ van de wereld en de heersende wetenschap, zou leiden tot een volgende, meer verlichte fase in de evolutie van de mensheid – (of, als het misging, tot een maatschappelijke ineenstorting).
Dat boek is als het ware de heraut geweest van wat later de new age beweging werd genoemd. Een paraplu voor uiteenlopende, voorheen occulte (verborgen) spirituele stromingen, van theosofen, antroposofen, rozenkruisers, soefi’s, kabbalisten, homeopaten, yogabeoefenaars, (zen)- boeddhisten, macrobioten, vegetariërs, veganisten, en nog een heleboel meer. De positieve uitkomst is dat zo’n 37 jaar later biologisch voedsel, meditatie, yoga, alternatieve geneeswijzen, een nieuw milieubewustzijn en tal van ‘alternatieve geloofsovertuigingen’, niet meer weg te denken zijn uit de (alweer westerse) maatschappij.
Een beweging die zich zozeer op ‘het Licht’ focust, kan echter ook behoorlijke schaduwkanten ontwikkelen. Naast de positieve ‘samenzwering’ die Marilyn Ferguson beschreef, is er langzamerhand een grote stroom van paranoïde samenzweringstheorieën ontstaan, vooral in de Verenigde Staten. Wat ze allemaal gemeen hebben, is een diepgaand wantrouwen tegen het establishment, de overheid, tegenwoordig liever ‘de Elite’ genoemd, plus de overtuiging dat de wereld vanachter de schermen wordt beheerst door een duister, geheim conglomeraat van Reptielen en Illuminati dat bezig is regeringen, het internationale bankwezen en de farmaceutische industrie binnen te dringen, om ten slotte een Nieuwe Wereldorde gaan vormen. (De oorspronkelijke Illuminati vormden een geheime vereniging, in 1776 in Duitsland opgericht door Adam Weishaupt, een professor Filosofie en Rechten aan de Universiteit van Ingelstadt, juist om de gedachten van de Aufklärung te verspreiden. Die club werd na tien jaar alweer verboden en ontbonden.)
Twee van de beruchtste Engelstalige samenzweringsdenkers zijn Alex Jones en David Icke. Jones, die tientallen apocalyptische films heeft gemaakt en de website InfoWars.com runt, is van mening dat een satanische wereldelite, waarin de Rothschild familie prominent figureert, met behulp van eugenetica van plan is het grootste deel van de mensheid uit te roeien en de rest tot slaven te maken. De gezondheidszorg in de VS wordt volgens hem beheerst door ‘de Joodse maffia’. David Icke, een voormalige Britse voetballer, is de meest invloedrijke bron van het idee dat de wereld achter de schermen wordt geregeerd door een ras van buitenaardse reptielachtigen die de vorm van mensen kunnen aannemen. Het Britse vorstenhuis blijkt onder andere van reptielenafkomst te zijn, wiens leden dankzij occulte praktijken zulke hoge leeftijden kunnen bereiken. Prinses Diana was daar natuurlijk een indringster, die de occulte praktijken had kunnen openbaren en daarom moest worden vermoord.
En zo was 11 september 2001 een inside job van de Amerikaanse regering, die al vóór de vliegtuigen zich in de Twin Towers boorden, binnen de gebouwen explosieven had laten aanbrengen, want anders hadden die gebouwen niet zo kunnen instorten. Naast deze twee ‘denkers’ zijn er tientallen, waarschijnlijk honderden, websites die een dergelijk occult gekleurd gedachtegoed verspreiden; naast al het bovenstaande worden de beruchte Protocollen van de Wijzen van Zion vaak als bewijs voor het wereldwijde complot genoemd.
Tot voor kort dacht ik dat dit gedachtegoed beperkt bleef tot een vrij ondergrondse subcultuur van geïnteresseerden in occulte zaken. Maar sinds de opkomst van ‘alt-right’ (Breitbart, Steve Bannon en Trump zelf) in de VS is het occulte complot denken duidelijk bovengronds gekomen. Voor mensen voor wie de globalisering te hard gaat, die de postmoderne tijd niet meer kunnen bijbenen, die zien dat er een steeds grotere kloof tussen rijk en arm ontstaat, dat er extremere klimaatverschijnselen ontstaan die daardoor bang worden voor hun toekomst, is het kennelijk aantrekkelijker te geloven in een buitenaardse samenzwering dan zich te verdiepen in de, ook bijzonder ingewikkelde, historische, politieke en economische oorzaken.
In dit kader plaats ik de maffe cartoon die Yair Netanjahoe, de oudste zoon van Bibi en Sara, onlangs op zijn Facebookpagina publiceerde. Onder de titel: ‘The food chain’ zien we een foto van de Hongaarse miljardair en filantroop George Soros (die veel geld schenkt aan linkse ngo’s), die als lokaas de wereldbol voorhoudt aan een gigantisch reptiel, dat op zijn beurt met een alchemistisch symbool hengelt naar een karikaturale Jood-met-haakneus die doet denken aan Shakespeares Shylock. De overige figuren in deze voedselketen zijn voormalig minister Ehoed Barak, Eldad Yaniv – die de protesten tegen Netanjahoe leidt – en Meni Naftali, voormalig hoofd huishouding van de Netanjahoe’s, dankzij wiens getuigenis Sara N. nu wordt aangeklaagd op verdenking van financiële onregelmatigheden.
De tekening is met enige wijzigingen overgenomen van de provocatieve Leftist CuckyHomoShit website, een alt-right stroming gericht tegen alles dat zich politiek links noemt. Als Yair hiermee zijn ouders tegen de ‘heksenjacht van links’ wilde verdedigen – en hij is geen 16 maar 26 jaar oud – dan is het effect omgekeerd, zelfs de ADL (Anti Defamation League) keurde de tekening als “schaamteloos antisemitisch” af. Maar de voormalig leider van de Ku Klux Klan, David Duke, reageerde enthousiast: “welkom bij de club Yair, fantastisch, wow.” En de Amerikaanse Daily Stormer, een neo-nazi website, begroette Yair als “a total bro”(ther) in een artikel onder de kop: “Netanyahu’s zoon plaatst geweldige cartoon die de Joden beschuldigt van het ten val brengen van zijn Jood vader.” Yair heeft de tekening inmiddels verwijderd van zijn Facebookpagina, maar een verontschuldiging bleef uit.