In Nederland dreigt het eigen risico binnen de ziektekostenverzekering volgend jaar met honderden euro's verhoogd te worden. Dat geeft op Facebook aanleiding om de terugkomst van het aloude ziekenfonds te eisen. In Israël ben je nog steeds verzekerd bij een ouderwets ziekenfonds: Klalit, Maccabi, Le'oemit of Me'oehedet. De premies zijn niet hoog, vanaf zo'n veertig euro per maand heb je al de basisverzekering, en er zijn nog extra opties als 'zilver' en 'goud' voor zeer aanvaardbare tarieven. Wel betaal je voor een bezoek aan de huisarts een kleine eigen bijdrage (7 sjekel), maar dat is nog steeds een geringe drempel vergeleken met het 'eigen risico' van 360 euro in Nederland. De kwaliteit van de zorg is over het algemeen goed tot uitstekend, met de kanttekening dat die in de grote steden vaker uitstekend is dan in de zogenaamde ontwikkelingssteden in afgelegen gebieden. Er is veel aandacht voor preventie: bloedonderzoeken, screening op borstkanker, colonoscopie, noem maar op. Ziekenfonds Maccabi, dat ik het beste ken, heeft in Jeruzalem een kliniek voor complementaire geneeskunde, waar acupunctuur, acupressuur, reflexologie, homeopathie en dergelijke worden aangeboden voor minder dan 20 euro per behandeling.
Dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is, valt af te leiden uit het feit dat er regelmatig wordt gestaakt, op het ogenblik in de Hadassa-ziekenhuizen waar alleen volgens een noodschema wordt gewerkt. Er staken 6.000 mensen, in de eerste plaats wegens salarissen die nog niet zijn uitbetaald, en er wordt alleen acute noodhulp gegeven. Het is nooit leuk om in een ziekenhuis te liggen, maar in Israëlische ziekenhuizen lig je wel met veel patiënten op een klein zaaltje en je kunt je familie beter inschakelen voor de voedselvoorziening, want het ziekenhuis-eten is doodgekookt. Als je een lopende patiënt bent, kun je daar zelf iets aan doen - een vriendin van mij, die met kanker in Hadassa Ein Karem lag, ging iedere dag gezonde rauwkostsalades halen in het cafetaria beneden, of liet het bezoek dat doen. Die cafetaria's maken deel uit van een heel winkelcentrum dat aan het ziekenhuis is toegevoegd. En de medische behandeling waar het om gaat, is meestal heel goed, ook al weer afhankelijk van het ziekenhuis dat je treft, en de behandelend arts. Die vriendin van mij had eerst een afstandelijke arts die haar plompverloren meedeelde dat ze kanker had en onmiddellijk geopereerd moest worden. De eerste chemotherapie om het gezwel te verkleinen, verliep niet goed. Toen ze een keer door de ziekenhuisgang liep, ontwaarde ze een arts die mensen aanraakte, een arm om hen heen sloeg. Ze sprak hem aan, hij bleek oncoloog te zijn en ze vroeg of hij de zorg wilde overnemen. De tweede behandeling verliep daardoor veel beter. Ook de na-ziekenhuis-opvang van kankerpatiënten was bij haar goed geregeld, met therapie-sessies, dieetadviezen en schilderlessen. Er was zelfs een healer aanwezig in het ziekenhuis!
Een flinke schaduwkant is het ziekenhuistoerisme: buitenlanders die op de goede naam van de medische stand afkomen en zich in Israëlische ziekenhuizen laten behandelen. Sommige ziekenhuizen, zoals het Ichilov in Tel Aviv, hebben daar speciale afdelingen voor, die luxer zijn dan die voor de gemiddelde burger. Het is natuurlijk een goede bron van extra inkomsten voor de betreffende ziekenhuizen, maar de vrees dat de aandacht voor de bemiddelde toerist ten koste van de Israëlische ziekenfondspatiënt gaat, is terecht. En wat die gewone ziekenfondspatiënt betreft, die verkiest vaak ook extra te betalen om een chirurg te mogen uitkiezen, vooral bij hartoperaties. Er valt nog genoeg te verbeteren, maar mijn indruk is dat men het qua gezondheidsstelsel in Israël beter en betaalbaarder voor elkaar heeft dan in Nederland. Hopelijk gaat Israël nooit de weg van privatisering van de ziektekostenverzekering op.
