Het is vreemd om in Amsterdam te zijn terwijl er in Israël zaken gebeuren als de rellen aan de grens van Israël en Gaza, en zoals het dubbele gedraai van premier Netanjahoe inzake de deportatie van de Afrikaanse vluchtelingen die (meest illegaal) in Israël verblijven. Wat de meesten van die vluchtelingen in de Sinaï-woestijn hebben meegemaakt, is gruwelijk. Velen van hen zijn gemarteld en verkracht door Egyptische bedoeïenen, met de bedoeling geld van hun achtergebleven familie te krijgen (die hun schreeuwen van pijn via een mobieltje konden horen). De lijken van gestorven vluchtelingen werden naar verluidt beroofd van organen, die waarschijnlijk in Saoedi-Arabië zijn terechtgekomen.

Israëlische soldaten waren de eersten die degenen opvingen die de grens van Israël wisten over te komen. Ik heb een artikel in Haaretz gelezen waarin die soldaten vertellen hoe beroerd de vluchtelingen er toen aan toe waren, uitgehongerd, met littekens van gesmolten plastic (marteltechniek). Ook soldaten die eerst vonden dat ze ‘infiltranten’ waren, veranderden door de confrontatie met gewonde menselijke wezens van mening en deden wat ze konden: water en eten geven, en medische hulp. Veel van die soldaten waren in shock en praten pas nu, jaren later, nu de Israëlische regering dreigt met deportatie, over hun ervaringen met de asielzoekers.

Over Netanjahoe’s gedraai wat de vluchtelingen betreft kan ik kort zijn: wat een hypocrisie, wat een lafheid en wat een wreedheid. Eerst een verstandig besluit, waarvan de uitwerking nog moet worden bekeken, maar dat voor de Afrikanen uitzicht biedt op hetzij een legaal bestaan in Israël, hetzij opvang in een land dat ook daadwerkelijk asielzoekers kan opvangen. Voor Israël betekent het een halvering van op te vangen vluchtelingen. En vervolgen het oor te luisteren leggen bij zijn rechtse achterban, en de ultra-rechtse Bennett van Israel Ons Thuis, en met hetzelfde sonore stemgeluid een draai van 180 graden maken.

Ik hoop dat het laatste woord hier nog niet over is gesproken, want een belangrijk deel van de Israëlische bevolking is tegen het deporteren van de asielzoekers, al zijn de bewoners van de armoedige wijk rond het busstation in Tel Aviv daar juist voor. Eind maart protesteerden liefst 25.000 mensen op het Rabinplein in Tel Aviv tegen het deportatiebesluit. De reform synagoge Kol Hanesjama in Jeruzalem hield samen met vluchtelingen een tweede Seideravond in de sjoel.

Een tweede onderwerp dat me erg bezighoudt, is de “Grote Mars van de Terugkeer” zoals Hamas de massademonstratie bij de grens van Gaza en Israël heeft gedoopt. Een Joodse bekende van me – we kennen elkaar nog uit onze studententijd (Asva) – schreef op Facebook over de “actievoerders” die door Israël onterecht beschoten waren. Actievoerders?! Come on, dit was geen ‘Ban de Bom’ demonstratie. De oorspronkelijke actie was georganiseerd door een onafhankelijke groep heb ik gelezen en werd overgenomen door Hamas (ik weet helaas de bron niet meer). Het begon dan ook vreedzaam, met families die op de grond zaten, op veilige afstand van het grenshek. Maar daarna liep het volkomen uit de hand, wat te voorzien was, van Palestijnse kant werden er stenen en molotov-cocktails naar de Israëlische soldaten gegooid, er werd ook een keer echt geschoten, en de Israëlische troepen reageerden niet alleen met traangas maar tevens met rubberkogels en echte kogels. Tot 4 april waren er 18 doden en vele gewonden aan Palestijnse zijde. Een geweldloze demonstratie was het duidelijk niet, er is een video te zien waarop massaal “Dood aan de Joden” wordt gescandeerd, en van de doodgeschoten Palestijnen behoorde volgens Israël een aanzienlijk aantal tot de militaire vleugel van Hamas. Hoe weet het leger dat? Ze kregen een militaire begrafenis in Gaza, of ze waren in Israël al bekend als Hamas-militanten.

Inmiddels (10 april) zijn er ook verontrustende beelden openbaar geworden van te schietgrage Israëlische soldaten. Eerst een foto van een in de rug geschoten Palestijn die kennelijk wegvluchtte; nu een clip gemaakt door soldaten die een stilstaande, zo te zien niet bedreigende man neerschieten en daarna een gebrul en gejuich aanheffen alsof ze een doelpunt hebben gemaakt. Deze zaak wordt nu onderzocht, maar dat is alleen te danken aan het feit dat het filmpje viraal is gegaan.

De Nederlandse kranten lijken totaal geen gevoel te hebben voor de dreiging die de Israëlische bewoners van de grensstrook ervaren als tienduizend Palestijnen door het grenshek dreigen te breken. Ik lees nergens een artikel waarin er op wordt gewezen dat Gaza nog een andere grens heeft, met Egypte; het Egypte waar de Gazastrook ooit toe behoorde. Die grens is voor Hamas niet interessant. Israël blijkt met het IJzeren Koepel afweergeschut een antwoord te hebben op de raketbeschietingen uit de Gazastrook en weet ook de talrijke betonnen tunnels die onder de grens zijn aangelegd te ontdekken en onschadelijk te maken. Met de tactiek om massa’s burgers de grens te laten bestormen – al zijn het zeker niet alleen burgers – lijkt Hamas meer succes te hebben, in ieder geval qua public relations.

De toestand in Gaza is inderdaad beroerd, ik ben er een keer geweest met een groep Israëlische vredesactivisten, vlak voor het uitbreken van de tweede intifada. Toen al was het in mijn ogen een tijdbom, met veel te veel mensen en grauwe betonnen bebouwing op een beperkt stuk grond met nauwelijks enig groen ertussen. In Gazastad wel een aantal villa’s van Fatah-bonzen. Het is er intussen alleen maar beroerder op geworden. En Hamas zal de Gazanen ook geen oplossing brengen als men daar niet afziet van het plan de staat Israël te vernietigen. Ik vrees voor een lange, hete zomer.