De houdbaarheidsdatum van het merk Netanjahoe lijkt voorbij. Zaterdag 11 juli demonstreerden in Tel Aviv maar liefst 10.000 mensen om de regering duidelijk te maken dat hen economisch het water aan de lippen staat. Dat de beloofde financiële tegemoetkomingen voor bedrijven, kleine zelfstandigen of freelancers uitblijven of bij lange na niet genoeg zijn om van te kunnen leven. In de demonstratie ook hier en daar mensen met zwarte vlaggen (anti-corruptie) of zwarte t-shirts met de leus ‘Crime-Minister’.
Maandagmiddag wordt in Jeruzalem een al weken durend anti-corruptie kampement vlakbij Netanjahoe’s ambtswoning met ruw politiegeweld opgebroken. Terwijl men toestemming heeft om daar te demonstreren. De tenten, picknicktafeltjes, plastic stoelen, matrassen, slaapzakken, en spandoeken worden in de laadbakken van twee auto’s gegooid terwijl de demonstranten – meest oudere mensen – nog iets van hun bezittingen trachten te redden en anderen woedend staan te schreeuwen. Borden met leuzen liggen vertrapt op de grond. Er wordt geduwd en gestompt. Eerder waren al beelden te zien van licht gewonde demonstranten, met bloed aan hoofd of handen; eentje moest naar de eerste hulp in een ziekenhuis.
Dinsdag eind van de middag ziet het zwart en rood van de demonstranten op de plek van de ontruiming; ze zijn afgekomen op de noodkreet: “De democratie is in gevaar”. De mensenmassa golft over naar Kikar Tsarfat en naar Keren HaYesod, een massa met zwarte vlaggen, borden met rode leuzen, en gele en rode toeters die een enorm lawaai maken. Dit protest lijkt me vele malen groter dan het tiental mensen dat anderhalve dag eerder werd ontruimd. Het verkeer vanuit het centrum moet worden omgeleid. Alles komt in dit protest tezamen: de coronacrisis waardoor zoveel mensen werkloos zijn geworden, bedrijven failliet dreigen te gaan; de jarenlange bezuinigingen op de medische zorg; de onderbetaalde maatschappelijk werk(st)ers; het gezwollen aantal ministeries in de nieuwe regering met al hun douceurtjes, terwijl een groeiend aantal Israëli’s in een armoedeval dreigt te komen; en het gevoel dat de premier het te druk heeft met zijn persoonlijke zaken (corruptie-aanklacht) om nog fatsoenlijk leiding te kunnen geven aan het land.
De nieuwe algemeen directeur van Volksgezondheid, Chezy Levy, bericht dat het besmettingscijfer met zes procent is gestegen en dat zal worden geprobeerd een algehele lockdown te voorkomen. Er zijn al gedeeltelijke lockdowns voor wijken of steden met hoge infectiecijfers. Even later komt het bericht dat Volksgezondheid een algehele lockdown ‘onvermijdelijk’ acht. Want op maandag 13 juli worden er 1221 nieuwe gevallen gediagnosticeerd; 172 patiënten zijn ernstig ziek, 53 van hen liggen aan de beademing. Het aantal coronadoden bedraagt nu 365. In totaal zijn nu meer dan 40.000 mensen in Israël met Covid-19 geïnfecteerd of geïnfecteerd geweest.
Wat we kunnen verwachten bij een tweede gehele lockdown is mijns inziens massale burgerlijke ongehoorzaamheid. Ik zie een filmpje op Facebook van de eigenaar van een eethuisje in Tel Aviv die wordt beboet door twee agenten omdat hij zonder vergunning tafeltjes buiten op de stoep heeft gezet – het blijkt al de tweede keer te zijn dat ze hem een boete geven. Hij laat zich op de grond vallen en kruipt tussen hun benen door, schreeuwend: hoe moet ik mijn kinderen dan te eten geven?! Burgemeester Huldai van Tel Aviv zou hem de eerste boete hebben kwijtgescholden, desalniettemin kreeg hij opnieuw inspecteurs op zich af.
Ook voor wie niet ziek is, of door de crisis in grote financiële problemen zit, is het een afmattende tijd. Mijn tandarts bijvoorbeeld heeft haar praktijk tijdelijk gesloten – ze nadert de zeventig en vond het besmettingsrisico te groot. Want als er ergens de gevreesde aerosolen rondzweven is dat in de tandartspraktijk. Ze heeft haar laatste patiënten nog behandeld, gehuld in een plastic ruimtepak met mondkapje plus plastic spatscherm plus latex handschoenen en na iedere patiënt moest alles in de behandelruimte worden gedesinfecteerd – als ze wilde blijven werken, moest ze volgens de officiële richtlijnen gaan investeren in een kostbaar afzuigsysteem in de behandelkamer. Kun je niet gewoon twee ramen tegen elkaar openzetten? vroeg ik onschuldig. Nee, officieel is dat is niet genoeg.
Sinds de eerste lockdown van meer dan acht weken ben ik alsmaar uitgeput, alsof ik al aan het post-virale syndroom lijdt zonder het virus te hebben opgelopen. Enig rondvragen in mijn omgeving leert me dat meer vrouwen dat hebben, vooral degenen die alleen wonen. Het gebrek aan een vaste werkstructuur, gebrek aan sociale contacten, niet meer naar de film kunnen, geen concerten, gebrek aan aanraking, niet meer samen kunnen eten, dat alles heeft volgens mij een dodelijke vermoeidheid tot gevolg. De meeste mensen zijn niet gebouwd op langdurig kluizenaarschap. (Sinds begin februari ben ik twee keer uitgenodigd om op vrijdag bij mensen te komen eten, we zaten dan met mondkapjes op te praten, en die gingen pas af bij het eten waarbij we zo ver mogelijk van elkaar af zaten.) In het begin kookte ik iedere dag nog uitgebreid voor mezelf, maar zo langzamerhand is dat afgezakt tot gemakkelijke happen of een afhaalshoarma. Aan het begin van de pandemie werd me voor het NIW gevraagd of ik liever in Israël of in Nederland zou willen zitten en antwoordde ik dat het in beide landen “even link” leek te zijn, maar dat Israël wel veel sneller tot beschermingsmaatregelen overging en ook een lager dodental kende, dus: Israël. Nu zou ik liever in Nederland willen zitten, waar het leven weer enigszins normaal lijkt te zijn, mensen op terrasjes zitten, in eigen land op vakantie gaan, en mij daarvan op Facebook de meest prachtige foto’s sturen.
Maar er zijn nog geen directe vluchten Tel Aviv-Amsterdam en bovendien valt vliegen, zelfs bemondkapt en ingesmeerd met alcohol-gel, in de categorie “matig tot hoog besmettingsrisico.”
