Op zondagochtend probeer ik op NPO Radio 1 zoveel mogelijk naar Vroege Vogels en ovt/vpro te luisteren, het programma gewijd aan (recente) geschiedenis. Vooral de vpro was deze keer interessant, met een item over de St. Elizabethsvloed in 1421, en aandacht voor de IDFA-documentaire Turn Your Body tot the Sun, over Sovjet-krijgsgevangenen die na de oorlog door Stalin naar de goelag werden gestuurd omdat ze zich niet hadden dóódgevochten voor het vaderland.
Tussen de programma´s door opeens een nieuwsbericht: "In de oude binnenstad van Jeruzalem heeft een Palestijnse aanvaller een Israeliër gedood en enkele anderen ernstig verwond. Dat gebeurde bij een van de toegangspoorten naar de heilige Tempelberg. Het lijkt erop dat hij verkleed was als ultra-orthodoxe Jood. Hij werd doodgeschoten door de politie. De man was lid van Hamas. Een woordvoerder van de militante organisatie spreekt van een heldendaad." Er werd aan toegevoegd dat dit de tweede aanslag in Jeruzalem betrof, de woensdag ervoor werden twee politieagenten gewond door een aanval met een mes.
Het slachtoffer van de dodelijke aanslag, Eli David Kay, was een 26-jarige immigrant uit Zuid-Afrika, die op weg was naar zijn werk als gids bij de Western Wall Heritage. Er werden vier andere mensen gewond, van wie een ernstig. Als het niet zo stil was geweest vroeg in de ochtend hadden er meer doden kunnen vallen, want de dader rende schietend met een automatisch wapen door de steegjes, voordat hij door toesnellende politieagenten zelf werd doodgeschoten.
Op foto’s is Eli te zien als een goedlachse blonde jongen, die in zijn eentje op alija was gekomen en als 'lone soldier' in het leger werd opgenomen, waar hij bij een gevechtseenheid zat. Na zijn dienstplicht werkte hij een jaar als vrijwilliger bij een kibboets in zuid Israël; ook studeerde hij aan een jesjiwe van Chabad.
De aanvaller, Fadi Aboe Shchaidam, 42, was een religieuze moslim uit Shuafat (een vluchtelingenkamp in Oost-Jeruzalem dat is uitgegroeid tot een hele wijk), vader van vijf kinderen. Hij onderwees Islamitisch Recht aan een middelbare school voor jongens, en kreeg zijn salaris van de gemeente Jeruzalem. De politie verspreidt later een foto van hem, een forse man met een zwarte baard, de gouden koepel van de Rotskoepel op de achtergrond. Hij was lid van de politieke vleugel van Hamas. Ook op zondag wordt de vrouw van Aboe Shchaidam bij de grensovergang met Jordanië gearresteerd. Minister van Publieke Veiligheid Omer Balev had aanvankelijk gezegd dat zij vlak voor de aanslag met haar kinderen naar Jordanië was gevlucht, maar de kinderen bleken gewoon thuis te zijn. Volgens Souads advocaat had zij alleen haar zieke moeder in Jordanië opgezocht. Twee dagen later echter lijkt Souad enkele dagen voor de aanslag naar haar moeder te zijn gevlucht vanwege "huiselijk geweld." Volgens anonieme Palestijnse bronnen die het Israëlische tv-kanaal 12 wist te bereiken, werden Souad en andere gezinsleden regelmatig door Aboe Shchaidam geslagen.
Maandagochtend in mijn gymklas buiten op het gras in iemands tuin werd ik door de trainster aangesproken op de gewelddadige rellen in Nederland: wat is er aan de hand? die aardige verdraagzame Nederlanders, wat is er mis? Ik probeerde iets uit te leggen over tien jaar neo-liberaal beleid waardoor de verzorgingsstaat is afgebroken, de bezuinigingen op het zorgstelsel, de coronapandemie en de gefrustreerde jongeren die misschien geen huis en geen werk hebben, maar dat kwam niet zo over, want 'liberal' betekent in het Engels juist links-progressief, en ook Israëli´s hebben het niet gemakkelijk gehad met de lockdowns. Bovendien vind ik zelf ook dat frustratie geen vrijbrief is om op straat alles maar in elkaar te rammen, in de fik te steken en winkels te plunderen. Hoe meer beelden ik te zien kreeg uit Rotterdam, Amsterdam, Enschede, hoe meer het op een oorlog van geteisem tegen de politie en de overheid leek, dus tegen de Staat der Nederlanden zelf.
Maandag in de namiddag werd Eli Kay begraven op de begraafplaats Har Menoechot, in de aanwezigheid van duizenden mensen uit het hele land, onder wie allerlei hoogwaardigheidsbekleders en rabbijnen. Een van Eli´s broers, Katriel, hield volgens het gebruik van Chabad-Lubavitch geen rouwrede, maar wekte de aanwezigen op niet verdrietig te zijn – "wanneer wij hem nu in zijn graf leggen, zal hij in vrede zijn. Hij was een beetje een nomade die overal rondtrok, nu is zijn tijd gekomen om te rusten." Hij riep iedereen op om ter nagedachtenis hun krachten te wijden aan de opbouw van Israël en de bescherming van het Joodse volk.
Een woordvoerder van Hamas verklaarde intussen: "Het verzet van ons volk tegen de zionistische bezetter zal doorgaan met alle middelen tot onze doelen zijn bereikt en de bezetting is verdreven uit onze heilige plaatsen en uit geheel ons land." En maandag circuleerde er een handgeschreven 'laatste brief' die Aboe Shchaidam aan zijn vrienden bij Hamas en aan zijn leerlingen zou hebben geschreven, op Palestijnse media: "Vanaf het moment dat ik kon lopen en dat ik dronk van de Koran (…) droomde ik er van Allah als martelaar te ontmoeten."
Wat is er met iedereen aan de hand?! (Of eerder: met al die mannen, want het zijn toch hoofdzakelijk mannen die klappen uitdelen, schieten, plunderen en brand stichten.)
