Zes van de tien Israëlische burgers maken zich zorgen over de toekomst van de democratie in Israël, blijkt uit een opiniepeiling uitgevoerd in opdracht van tv-kanaal 12. Dat 81 procent van de kiezers uit het anti-Netanjahoe blok zich zorgen maken is niet verbazingwekkend, maar zelfs 41 procent van de kiezers uit het rechtse blok is ongerust over de toekomst van de democratie. Intussen is Netanjahoe er op 6 december nog niet in geslaagd een regering te vormen – de deadline is 11 december. Daar kunnen nog twee extra weken aan worden toegevoegd.

Intussen wordt er gerapporteerd over ruzies tussen de kabinetsformateur en de mogelijke ministers in zijn coalitie. Eerder heeft zich al een schreeuwpartij afgespeeld tussen Netanjahoe en Aryeh Deri (Shas); de laatste verliet gisteravond de coalitiebesprekingen. Shas zou de ministeries van Binnenlandse Zaken en van Gezondheid krijgen, maar Deri eiste dat beide ministeries qua budgettering niet onder toezicht van het ministerie van Financiën zouden komen. De toekomstige minister van Financiën, Betsalel Smotrich, (Religieus Zionisme) was daar fel tegen. Ook Itamar Ben-Gvir, die als jongeman wegens zijn extreme ideeën werd afgewezen voor militaire dienst en die nu minister van Veiligheid dreigt te worden, is verontwaardigd dat de Likoed-onderhandelaars bepaalde toezeggingen terugdraaien. Netanjahoe probeert kennelijk het radicaal-rechtse karakter van zijn coalitie enerzijds wat in te dammen, anderzijds lijkt hij meer op te hebben met de extremist Smotrich dan met de extremist Ben-Gvir.

In 2016 had Ravit Hecht van Haaretz een uitgebreid interview met Smotrich, die destijds een opkomende ster was in de partij Het Joodse Thuis. Hij groeide op in Beit El, een 'oude' nederzetting op de Westbank. Zijn vader was een orthodoxe rabbijn. Hij is nu 42 en woont met zijn vrouw Revital en zeven kinderen in de nederzetting Kedumim. Zijn interviewster woonde ten tijde van het gesprek met haar vrouwelijke partner in Tel Aviv, geen kinderen. "Begrijp je nu waarom wij winnen?", vroeg Smotrich haar lachend bij hun eerste ontmoeting. Hij is een van de meest intelligente vertegenwoordigers van de settlers en hij is er op uit om uiteindelijk de hele Westbank (Judea en Samaria) te annexeren, zonder de daar wonende Palestijnen gelijke burgerrechten te geven.

In 2016 zei hij Judea en Samaria niet als bezet gebied te beschouwen, omdat het gebied nooit van een legale soeverein was. De Jordaanse bezetting was illegaal en werd niet erkend door het internationaal recht en evenmin door de VN. Bij het verdelingsplan ten tijde van het Britse Mandaat werd het westelijke deel voor de Joden en het oostelijke voor de Arabieren. De Arabieren verwierpen het verdelingsplan, dus heeft dit plan in de zin van het internationaal recht geen legaal bestaansrecht, aldus Smotrich. En al heeft Israël internationaal en juridisch recht op het land, de goddelijke belofte en het Joodse historische recht zijn al genoeg voor hem. Hij wond er geen doekjes om: "Ik wil een einde maken aan de hoop van de Palestijnen dat ze een staat kunnen vestigen." Hoe ga je dat doen? vroeg Hecht hem. "Toen Joshua ben Noen (de opvolger van Mosjé) het land binnentrok, gaf hij de bewoners drie boodschappen: degenen die onze heerschappij aanvaarden, kunnen blijven; wie weg willen gaan weg; wie willen vechten zullen we bevechten. De basis van deze strategie: Wij zijn hier, we zijn gekomen, dit land is van ons." En voor alle duidelijkheid voegde hij er zijn oplossing om gewelddadig verzet de kop in te drukken, aan toe: gevangenisstraf of doodschieten of verbannen.

Smotrich is al jaren bezig zijn ideologie in praktijk om te zetten. Het kantelpunt in zijn leven was de 'ontkoppeling' (disengagement) van de Gazastrook. Hij zag toen hoe de staat in één dag de nederzettingen in Gaza kon ontmantelen. Hij besloot deel van die staatsmacht te worden door rechten te gaan studeren. Hij haalde zijn kandidaats aan het Ono College en vervolgde zijn rechtenstudie aan de Hebreeuwse Universiteit. Al schijnt hij zijn studie niet geheel te hebben afgemaakt, hij is advocaat geworden. En al wordt hij dan nu nog geen minister van Defensie, wat hij aanvankelijk eiste, Netanjahoe heeft hem als onderdeel van het ministerie van Financiën verregaande controle gegeven over de civiele administratie en de bouwrechten van Palestijnen op de Westbank. De aftredende minister van Defensie in de regering-Lapid, Benny Gantz, merkt op dat dit een verzwakking van het ministerie van Defensie inhoudt.

Om uit te komen onder een eventuele veroordeling in een van de drie rechtszaken die tegen hem lopen, is Netanjahoe bereid het leger en de rechterlijke macht te verkopen aan de settlers.