Het was stralend voorjaarsweer op de dag van de nationale verkiezingen in Israël. Een zoele, zonnige atmosfeer, met langs de weg veel gele klaverzuring en zwarte mosterd. De Jeruzalemse straten waren opvallend stil. Op rechov Kovsjei Katamon, een eindje voor de school waar kon worden gestemd, stond een enkele jongeman voor Merets flyers uit te delen. Hij bleek vanuit Brazilië op alija te zijn gekomen en hier te studeren.
Verderop, tegenover de ingang van het schoolterrein stond een verkiezingsstandje van Kachol ve Lavan, met flyers, posters en koekjes. Waarschijnlijk waren de meeste mensen vroeg gaan stemmen, om daarna gebruik te maken van de vrije dag om (met hun kinderen) naar strand, natuurpark of shopping mall te gaan.
’s Avonds leek het nog een nek-aan-nek race tussen (Bibi) Netanjahoe en (Benny) Gantz. Bibi tweette een alarmboodschap naar zijn achterban, dat er achterstand dreigde voor de Likoed en dat men zich snel van het strand naar de stemposten moest begeven, om de ramp van een ‘linkse’ regering af te wenden. Daarnaast bleek dat Likoed verborgen cameraatjes had uitgedeeld aan 1200 partij-waarnemers in Arabische stemlokalen, (“om er zeker van te zijn dat de verkiezingen eerlijk zouden zijn”). Uiteraard woede, bij de Arabische partijen. De opkomst van het Arabische electoraat lag al de hele dag erg laag. (Maar dat werd in de avond ingehaald – beide Arabische partijen, Hadasj-Ta’al en United Arab List-Balad, hebben de kiesdrempel gehaald.) Later op de avond riep ook Gantz zijn aanhang op om vooral niet weg te blijven van de stembus.
Toen ik ging slapen leek er een kleine voorsprong voor Kachol ve Lavan te zijn en Gantz riep tussen juichende aanhangers de overwinning al uit. Toen ik vanochtend wakker werd, was het net als vele jaren geleden toen we gingen slapen met Peres en wakker werden met Netanjahoe. Weliswaar hebben beide partijen volgens de voorlopige telling 35 of 36 zetels behaald, maar de kleinere religieuze en (extreem)-rechtse partijen zullen Netanjahoe voorstellen als informateur van een coalitiekabinet waarin ze allemaal een belangrijke post willen innemen.
In een minder gepolariseerd land zou je denken dat de beste optie een kabinet van nationale eenheid zou zijn, waarin Likoed en Kachol ve Lavan samen 72 zetels hebben, tegenover een oppositie met 48 zetels. Gantz heeft een samenwerking in een kabinet met Netanjahoe niet uitgesloten. Ben-Dror Jemini, een Israëlische journalist (en academicus) bij Jediot Achronot, pleit voor zo’n eenheidskabinet. Tenslotte hebben de kiezers duidelijk voor het centrum gekozen, en tegen extremisme. Het ultrarechtse partijtje Zehoet van Mosje Feiglin bijvoorbeeld, heeft de kiesdrempel niet gehaald, en twee andere rechtse splinterpartijen hebben elk maar vier zetels. Ook Merets komt niet verder dan vier of vijf. Jemini schrijft dat Netanjahoe’s politieke leiding de polarisatie en versplintering in de Israëlische samenleving zodanig heeft doen toenemen, dat zo doorgaan zal leiden tot een binationale toekomst, een ‘eenheidsstaat’ die niet langer een Joodse staat zal zijn. Hij roept Bibi op het belang van een eenheidsregering te stellen boven zijn particuliere belang (de schaduw van drie dreigende rechtszaken wegens corruptie, EvS).
Ik vrees voor dovemansoren.
