Haaretz van vrijdag 24 februari wijdde niet minder dan drieënhalve pagina aan een interview met Simcha Rothman, de voorzitter van de Knesset Law commissie, en de ontwerper van de controversiële revisie (overhaul) van de rechterlijke macht in Israël. Het geheel van radicale wetsvoorstellen wordt nu, ondanks het pleidooi van president Herzog om een pauze in te lassen voor discusssie en compromissen, door de Knesset gejaagd.
Rothman geeft geen millimeter toe, hij is er absoluut zeker van dat het neutraliseren van de macht van het Hooggerechtshof noodzakelijk is. Tien jaar lang heeft hij zich beziggehouden met dit project; dat laat hij zich nu niet afnemen. Hij is niet onder de indruk van de massademonstraties in het hele land, want "we hebben het tenslotte over seculiere Asjkenaziem van 55 en ouder. (…) De hervormingen, excuseer me, interesseren de oma van Yair Lapid."
Dat 'iedereen' tegen de revisie is, sluit volgens Rothman de ultraorthodoxen, de Sefardiem (Noord-Afrikaanse Joden) en het merendeel van de orthodox-religieuze bevolking uit. De betogers vechten niet tegen zijn hervormingen, zegt hij, maar ze kunnen er gewoon niet tegen dat ze de verkiezingen hebben verloren. Dat speelt zeker mee, maar het is niet de voornaamste reden: de tegenstanders maken zich werkelijk zorgen over de inbreuk op de trias politica, de scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht, het wegvallen van de laatste checks and balances op het in dit opzicht al kwetsbare Israëlische staatsrechtelijke systeem.
De enorme polarisatie in Israël lijkt zich nog het meest langs de lijnen Asjkenaziem/Mizrachiem af te spelen.(Onder de term Mizrachiem worden in Israël gemakshalve ook de Sefardiem begrepen). Israël is in het begin opgebouwd door Asjkenaziem, Europese Joden. De golven Noord-Afrikaanse en Aziatische Joden die later hun geboorteland ontvluchtten, kwamen meestal eerst terecht in ma'abarat, tentenkampen. En daarna in sjikoeniem, snel opgetrokken woongebouwen van beton, met hoge spleetramen tegen vijandelijke kogels. Het zijn die lelijke betonnen gebouwen die nu onder het nationale Tama 38 plan langzamerhand worden versterkt tegen aardbevingen en met natuursteen verfraaid.
Al hebben veel Mizrachiem en Sefardiem een inhaalslag gemaakt wat betreft opleiding en daaruit voortvloeiende status en zijn er ook steeds meer 'gemengde huwelijken' tussen Mizrachi en Asjkenazi partners, nog steeds wordt er soms denigrerend gesproken over Mizrachiem (vooral over Marokkaanse Joden is mijn idee) en zijn ze nog ondervertegenwoordigd in de bestuurlijke of juridische elites.
De huidige coalitie kun je ook zien als 'de wraak van de Mizrachiem' vooral wat betreft de rancune tegen het Hooggerechtshof, waar geloof ik slechts een van de rechters van Mizrachi afkomst is, naast een Arabische rechter. De Likoed was vanouds de partij die het opnam voor de gewone man en vrouw van niet-Asjkenazi afkomst. De twee fanatiekste doordrammers van de coup op het gerechtelijk bestel zijn waarschijnlijk uit beide groepen afkomstig, Rothman is gezien zijn achternaam van Asjkenazi afkomst; Yariv Levin zou Mizrachi kunnen zijn. Het is vooral Netanjahoe die zich nu opwerpt als kampioen voor achtergestelde Mizrachiem en ultraorthodoxen, de man die een groot deel van zijn jonge jaren in de Verenigde Staten heeft doorgebracht, beter Amerikaans-Engels spreekt dan Ivriet, wiens bed al gespreid was voor hij opklom in de politiek, en die een typisch voorbeeld is van de Asjkenazi elite!
Keizer Bibi bespeelt zijn lier terwijl president Herzog probeert het vuur te blussen, Haaretz
Op 26 februari werden twee Joodse Israëli´s, Hillel en Yagel Yaniv, twee broers afkomstig uit de nederzetting Har Bracha op de Westoever, in hun auto doodgeschoten door een Palestijnse schutter. Ze waren op weg naar hun jesjiwe om Tora te leren. Daarvoor moesten ze door het stadje Hawara, nabij Nabloes, op een weg die zowel door Palestijnen als door Israëlische settlers wordt gebruikt en vaak druk is. Ze stonden even vast in een file, waarvan de Palestijnse dader gebruikmaakte. (Die ontkwam, maar is inmiddels omgekomen tijdens vuurgevechten in Hebron tussen het Israëlische leger dat op zoek was naar verborgen terroristen, en Palestijnse militanten.)
Een paar uur na de dood van de broers Yaniv bestormden honderden gemaskerde settlers Hawara. Ze waren gewapend met ijzeren staven die ze gebruikten om ruiten in te slaan, Palestijnse bewoners tegen de grond te werken; ze gooiden stenen en gingen over tot gewelddadige brandstichting – huizen en vooral auto´s gingen in vlammen op. De soldaten die aanwezig waren, waren te weinig in getal en beperkten zich tot het redden van bewoners uit brandende huizen. Maar tegen de overmacht van settlers waren ze kennelijk niet opgewassen. Een Palestijnse man werd gedood door een kogel, waarvan nog onduidelijk is wie die heeft afgevuurd, een soldaat of een settler.
Yehuda Fuchs, de legercommandant die verantwoordelijk is voor dit gebied, had het ronduit over een ‘pogrom' en erkende dat het leger dit massale geweld totaal niet had voorzien. Op foto´s zie je een aantal settlers het avondgebed zeggen terwijl achter hen het vuur oplaait tegen de hemel. Op een tweede foto een heel terrein met zwartgeblakerde autokarkassen. Ook de volgende dag waren er nog tientallen, soms gemaskerde settlers in het stadje van 7000 inwoners. Op militair bevel waren alle winkels en andere neringen gesloten en de bewoners hadden zich in hun huizen, voor zover die nog overeind stonden, verschanst.
President Herzog veroordeelde onmiddellijk dit "misdadige geweld tegen onschuldige mensen." Maar minister van Financiën Smotrich, die daarnaast belast is met het civiele beleid op de Westoever, riep drie dagen na de brandstichting op tot "het wegvagen van Hawara". Daar is in heel Israël tot in de V.S. aan toe met enorme verontwaardiging op gereageerd, waarna Smotrich zijn opmerking terugnam en zei dat het "a slip of the tongue" was, gemaakt "in een storm van emotie". Hij weigerde het geweld van de settlers terreur te noemen, het was "een zeer ernstig nationalistisch strafbaar feit, maar geen terreur." (Er werden zestien verdachten gearresteerd, van wie er inmiddels veertien zijn vrijgelaten, twee settlers zitten nog in administratieve hechtenis van vier maanden, inmiddels door een rechtbank teruggebracht tot twee maanden.)
Sommige Israëlische burgers hebben meer mededogen met de Palestijnse slachtoffers van het settlergeweld dan de regering heeft. Yaya Fink, een lid van de Arbeid, organiseerde de ochtend na de pogrom een crowdfunding actie die ruim een miljoen sjekel aan privé donaties heeft opgeleverd. Via voormalige Israëlische veiligheidsmensen staat Fink in contact met gemeenschapsleiders in Hawara, om er voor te zorgen dat het geld terecht komt bij de mensen die schade hebben geleden, en niet bij terroristen.
Woensdag 1 maart was door de protestbeweging uitgeroepen tot een Dag van Ontwrichting, van verstoringen door het hele land, in verband met de aanhoudende indiening van de controversiële wetsvoorstellen in de Knesset. In Tel Aviv liep de enorme demonstratie ’s avonds uit de hand. Terwijl eerder niet was opgetreden tegen betogers die de Ayalon snelweg op wilden, werden daar nu paarden, waterkanonnen en zelfs stun-granaten ingezet. Stun-granaten mogen alleen worden gebruikt als politie of leger zich in een bedreigde situatie bevinden. Op een video is te zien hoe een agent rustig en weloverwogen zo´n granaat in de menigte gooit. Een jongeman valt op de grond en er vloeit bloed. Hij is later naar een ziekenhuis gebracht waar zijn oor weer aan zijn hoofd is gehecht.
Er werden 37 arrestaties verricht en er vielen gewonden onder de betogers én de politie. Politie-commissaris Kobi Shabtai had het duidelijk afgelegd in de machtsstrijd met Ben-Gvir, partijleider van Joodse Macht, bewonderaar van Meir Kahane en nu helaas minister van Nationale Veiligheid, onder wie de politie valt.
