Het lijkt wel alsof psychiater Damiaan Denys de oorlog in Oekraïne verwelkomt. Door die oorlog, zegt hij in gesprek met Trouw, hebben we nu iets om écht bang voor te zijn. In plaats van de irrationele pseudo-angsten en neuroses die het gevolg zijn van onze doorgedraaide welvaartssamenleving. Per saldo “maakt de oorlog ons juist mínder bang.”
Denys legt uit dat, omdat het bij ons al zeventig jaar niet meer gaat om existentiële dingen als oorlog en vrede, maar om “het Eurovisiesongfestival en vrij kunnen reizen”, wij geen echte angst meer kennen. We kennen alleen de angst dat we niet genoeg genieten en consumeren, of in ieder geval minder dan anderen om ons heen. De focus op dat soort geluk heeft onze geestelijke weerbaarheid aangetast, en daarom is de vraag naar hulp in de ggz tot bizarre hoogten gestegen.
Denys: “Een interessant voorbeeld is Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voordat de oorlog uitbrak, was dat een behoorlijk neurotische stad, met veel mensen die onder nervositeit en zenuwziekten leden. Nadat de stad was gebombardeerd, was driekwart van die neurosen in één klap verdwenen. De focus op mentaal welzijn is een luxe. ‘Oeh, ik ben bang, ik heb een coach nodig’ – dan denk ik: doe eens normaal.”
Zou Denys de samenleving in Israël, waar het naakte bestaan regelmatig wordt bedreigd van een volk dat sowieso weinig rust en vrede heeft gekend, gezonder vinden dan de onze? Zou er in Israël door de algemene dienstplicht en focus op militaire veiligheid minder angst leven dan in Nederland? Ik moet zeggen, met op mijn netvlies de Oekraïense beelden van totale vernietiging en met traumatisering die zich daar voor je ogen voltrekt, vind ik Denys wel erg kort door de bocht gaan. Ik kan zijn nadruk op de positieve effecten van oorlog werkelijk niet onderschrijven.
Overigens lijdt Israëlische deelname aan het Eurovisie Songfestival in elk geval niet onder die militaire waakzaamheid, evenmin als de decadente luxe van swingstad Tel Aviv.
