Een raar gevoel van verwantschap met de cartoonisten van Charlie Hebdo leeft in mij.
Raar, omdat ik – anders dan Charlie Hebdo – niet zo van het provoceren ben. Ik ben juist geneigd uiteenlopende belangen en verschillen van inzicht te willen overbruggen door gesprek en wederzijds begrip. Beslist anders dan de vermoorde cartoonisten gewend waren.
Heeft het er misschien mee te maken dat behalve cartoonisten ook Joodse doelen hoog op de moslimterroristische doelwittenlijst staan? Dan zou mijn gevoel van verwantschap voortkomen uit een gedeelde dreiging. Solidariteit door toevallige lotsverbondenheid.
Maar, denk ik dan, zo toevallig is die gedeelde eerste plaats op de doelwittenlijst niet. Je kunt Joden in de Europese cultuurgeschiedenis benoemen als de vrijdenkers van het Westen. Dat begon al in het eerste millennium van de jaartelling toen de Joden zo brutaal waren om de zogenaamde universele Christelijke waarheid af te wijzen. Dat werd door de omringende samenleving beleefd als ongehoord en aanstootgevend. Levensgevaarlijk, maar ze déden het, de Joden.
En ze hielden dat, ondanks veel vervolgingen, vol gedurende het tweede millennium. Ook toen vanaf de 18e, 19e eeuw de secularisatie toesloeg, bleven Joden, gewend aan de koestering van een eigen sociaal-innerlijk leven, daaruit putten. Ze leverden vaak originele bijdragen aan de Westerse muziek, filosofie en literatuur. Afwijkend van de hoofdstroom, van hun hart en seksueel leven geen moordkuil makend, en daardoor soms opnieuw aanstootgevend.
De Joodse vrijdenkendheid stoort tegenwoordig (Westerse) Christenen veel minder dan vroeger, toen de universele Christelijke waarheidspretenties nog intact waren. Maar inmiddels hebben bepaalde Islamitische stromingen veel van die universele pretenties tot niets ontziende waarheid verheven, en daar passen dwarse Joden opnieuw niet in. Dat kan verklaren waarom hun reputatie van eigenzinnigheid, aangeblazen door het Israëlisch-Palestijnse conflict, Joden tot topprioriteit maakt voor moslimterroristische aanslagen.
Dus, al ga ik niet de straat op met ‘Je suis Charlie’ – ik voel het wel.
