Hij was lekker, de Efrat-wijn die we hadden met Pesach, althans de rode van de Hema. Maar ik doe het niet meer. Want ik wil wel graag de economie van Israël stimuleren, maar dan aan de goede kant van de Groene Lijn.
Nu is het probleem dat je van een heleboel Israëlische producten niet kunt zien of ze uit de bezette gebieden komen of niet. Maar bij deze wijn kun je dat heel goed zien, die loopt ermee te koop. Efrat is de naam van een nederzetting op de Westbank. En dat soort nederzettingen wil ik beslist niet sponsoren.
Moet je daar nu zo’n punt van maken? Er vindt – anders dan veel Israël-bashers hardop durven zeggen – in allerlei landen om Israël heen toch geweld plaats op veel grotere en afschuwelijkere schaal? Wat Israël doet lijkt vergeleken daarmee toch peanuts?
Met de voormalig Knessetvoorzitter Avraham Burg deel ik de mening dat je er een groot punt van moet maken. Als Israël pretendeert ‘de enige democratie in het Midden-Oosten’ te zijn en fundamentele waarden zoals democratie, gelijkheid, de rechtsstaat, secularisme en moderniteit wenst hoog te houden, dan is iedere inbreuk op het land van een ander daarmee in strijd.
Hij gaat ver, Burg, en hij is streng als een profeet uit Tenach. Hij stelt dat het bezetten van Palestijnse grond aan de overkant van de Groene Lijn het slechtste in de Israëliërs naar boven haalt: het genereert fanatieke, nationalistische, fundamentalistische en ondemocratische krachten die alle fundamenten van de Israëlische samenleving bedreigen. Ik ben bang dat Burg gelijk heeft en dat we zijn woorden ter harte moeten nemen: respecteer de Groene Lijn.
Brandschoon word je nooit, en waarschijnlijk klopt het gezegde dat iedere staat is gesticht op een misdaad. Maar toch drink ik volgend jaar Pesach liever wijn uit Latrun, van dezelfde Hema trouwens. Strikt genomen deugt dat ook niet, want Latrun behoorde tot 1967 aan Jordanië. Maar de grenscorrectie die daar plaatsvond was te logisch om tegen te kunnen zijn, zeker omdat de verbindingsweg tussen Tel Aviv en Jeruzalem regelmatig vanuit Latrun onder Jordaans vuur lag.
Als Avraham Burg zegt dat ook díe overschrijding van de Groene Lijn niet onschuldig is, dan zij dat maar zo. Ik kan dat rijmen met mijn en zijn Rode Lijn, die gaat over fatsoen en democratie. Daar wil ik niet overheen.
