Naar aanleiding van de Israëlische verkiezingen in maart vroeg ik me af of in Israël de democratie op het spel staat. Nu vraag ik me af: en als die democratie niet zo stevig gevestigd is als we altijd dachten, wat staat daardoor dan nog meer op het spel? Loopt het fysieke bestaan van Israël daardoor ook gevaar?
Er zijn mensen die dat denken. Aanhangers van de Zionistische Unie verloren alle moed door de overwinning van Netanjahoe en de met hem verbonden kolonisten. “Er is geen toekomst meer voor dit land,” zei een aantal teleurgestelde campagnevoerders, doelend op de onmacht van de Israëlische democratie om de kloof tussen Joden en Palestijnen te overbruggen. Oud-Knessetvoorzitter Avraham Burg roept al jaren dat Israël in de greep is van de verloedering en M.J. Rosenberg meent dat steun aan voortzetting van de bezetting het einde van de zionistische droom betekent, en daarmee in feite van de Joodse staat Israël.
Ronny Naftaniël gaat niet zo ver, maar hij stelt wel vast dat allerlei zaken op de Westbank, áls ze al geen apartheid zijn, daar toch wel sterk aan doen denken. Denk daarbij aan gescheiden wegen voor bewoners van de nederzettingen en de Palestijnen, of verschillen in de waterrantsoenen voor de verschillende groepen. En dat doet Israël geen goed.
Bij deze intern gesignaleerde neerwaartse krachten kunnen zich externe factoren voegen die het plaatje nog somberder kleuren. De boycot- en desinvesteringsbewegingen zouden het Israël wel eens moeilijk kunnen maken, en diplomatieke isolatie als gevolg van Israëls gedrag kan fnuikend zijn en de positie van de staat bepaald niet versterken.
Tegenover deze ondermijnende factoren staat, als het gaat om Israëls bestaansveiligheid, ook een aantal voordelen van de bezetting van de Westbank. Israël hoeft daardoor op dit moment niet te vrezen voor raketaanvallen uit het Oosten, zoals ze er wel gekomen zijn uit het Westen na de Israëlische terugtrekking uit Gaza in 2015. En de strook land tussen de oostelijke buitengrens en de Middellandse Zee is ter hoogte van Tel Aviv iets minder smal en kwetsbaar dan zonder Westbank. Verder blijkt Israël, in een regio waar de branden zich gestaag uitbreiden, langzamerhand een robuust baken van stabiliteit te zijn.
Voorlopig houden de negatieve en positieve factoren elkaar waarschijnlijk in evenwicht. Maar voor de langere duur geloof ik er niet in. Duurzaam is alleen een oplossing die voor alle bewoners van het gebied uitkomst biedt. Bovendien, zo stem ik in met Ronny Naftaniël, zonder zo’n oplossing is Israël geen land om trots op te zijn.
