In deze column vindt u voor de verandering weinig tekst van mezelf. Het belangrijkste deel zal bestaan uit de letterlijke weergave van een twitterconversatie over Israël en antisemitisme.
Mijn motief om de conversatie te presenteren, is dat de uitwisseling een goede illustratie biedt van de manier waarop vage noties het gesprek – voor het grootste deel ongewild en onbewust – in antisemitische richting kunnen sturen, en in combinatie met de reacties daarop uiteindelijk volledig doen ontsporen.
Daarbij gaat mijn interesse speciaal uit naar de cocktail van oprechtheid, onoprechtheid en giftige, al dan niet bewuste vooroordelen, die op een curieuze manier door elkaar lopen, en waarin de oprechtheid het per saldo verliest van het vergif. Door deze dynamiek is tegen het einde van het gesprek een zachte landing onmogelijk geworden.
Om die vernietigende wisselwerking tussen oprechtheid, onoprechtheid en vergif goed te laten uitkomen, zal ik bij de weergave van de conversatie bij een aantal tweets vermelden – als daar aanleiding voor is – of ik de daarin gedane uitspraak opvat als
- een onbereflecteerde uitspraak, en daarom niet per se kwaadaardig
- blinde vergoelijking of onachtzaamheid, en daarom verwijtbaar
- moedwillige verdraaiing of grofheid, dus kwaadaardig.
Bij toekenning van die kwalificaties laat ik me in eerste instantie leiden door de uitgangspunten dat deelnemers aan de discussie 1. In principe van goede wil zijn; 2. Altijd wel niet geheel bereflecteerde uitspraken doen; 3. Niet altijd weten hoe ze daarbij aan hun vooronderstellingen komen.
Voor het begrip van de conversatie is het van belang te weten dat het gesprek start met een tweet van Nasrdin Dchar waarin hij opmerkt dat, op de dag van de Amsterdamse herdenking van de Februaristaking, in Israël tienduizenden mensen de straat op gingen om te demonstreren tegen de deportatie van Afrikaanse asielzoekers. Marieke Hoogwout begrijpt in een reactie niet waarom Dchar Israël noemt in combinatie met de Februaristaking, en noemt dat selectief gebruik van de herdenking van moedig verzet tegen fascisme. Vanaf dit punt geef ik de letterlijke tweets weer. Ik sluit af voordat de ontsporing begint.
Nasrdin Dchar: “Selectief?! Hoe selectief is t dat we hier stilstaan bij de enige staking in NL tegen de jodenvervolging en dat in Israël mensen gedeporteerd gaan worden. Snap je het dan echt niet. Wat ik wil zeggen is, dat de mens helaas niet handelt naar de woorden: opdat we nooit vergeten.”
Marieke Hoogwout: “Dat ben ik honderd procent met je eens. Wat ik niet begrijp is waarom je Israël als enige land hierbij sleept. Juist dat groepsdenken, wat jij hier ook lijkt te doen, is de bron van zo veel ellende in de wereld.”
Jan Hoogland: “Israël is de bron van veel ellende in de wereld. Als je dat niet ziet……”
Kwalificatie: onbereflecteerde uitspraak, getriggerd door Palestijnse ellende; Hoogland vindt de toevoeging “in de wereld” kennelijk adequaat. Zo werkt dat dus.
Marieke Hoogwout: “ik geloof dat jij het punt van deze discussie zowel volledig mist, als ongewild bewijst, Jan.”
Anoniem1: “Beste Jan, waarom is Israël de bron van veel ellende in de wereld? Oprechte vraag.”
Jan Hoogland: “‘in de wereld’ heb ik niet gezegd, maar dat is niet zo relevant eigenlijk. Israël bezet al 51 jaar Palestijns gebied en gedraagt zich daar net als de Duitse bezetter in 40-45 hier deed. Dat veroorzaakt veel ellende voor de Palestijnen. Zo simpel is het.”
Kwalificatie: blinde vergoelijking van zijn eigen uitspraak; Hoogland snapt nu de lading van “in de wereld”: alsof Israëls handelen een unieke, kosmische dimensie heeft; dat wil hij bij nader inzien niet gezegd hebben.
Anoniem1: “Wat staat daar dan?” (met plaatje erbij van de tekst “in de wereld” uit de tweet van Hoogland).
Jan Hoogland: “OK, maar het maakt niet veel uit volgens mij, of ik dat er nou bij zet of niet. Ellende = altijd in de wereld, behalve buitenaardse ellende. Maar als je wilt kwantificeren: honderdduizenden mensen zijn al 51 jaar vluchteling of zuchten onder bezetting. Dat is voor mij veel.”
Kwalificatie: moedwillige verdraaiing; wat Hoogland eerder snapte (de lading van zijn woordgebruik), telt nu niet meer.
Anoniem1: “Ellende die andere landen nooit bezigen? Dat riekt op deze wijze toch naar antisemitisme. Maar die beschuldiging zal ik uw niet doen aanreiken. Juist dat is waar dit hele draadje op begon. Uw wijst naar Israël, tracht te verwarren en verdedigt door te beschuldigen. Dat is vreemd.”
Jan Hoogland: “Als de consequentie van kritiek uiten op de staat Israel is dat je voor antisemiet wordt uitgemaakt zegt dat meer over degene die de beschuldiging uit dan over mij. Dan kun je nooit kritiek op Israel hebben omdat het een Joodse staat is.”
Anoniem1: “U trechtert zelf de ellende richting Israël. Ik tracht het juist breed te trekken. U ontkent te zeggen dat Israël de schuld is van veel ellende in de wereld terwijl ik u erop wijs dat u dit wel doet. Nogmaals; ik beschuldig u niet maar wijs op uw woorden en de interpretatie daarvan.”
Jan Hoogland: “Prima, en ik heb uitgelegd hoe ik het bedoel. Er is veel ellende in de wereld, veel te veel. Ik heb al lang geleden gekozen om op te komen voor de Palestijnen. Choose your battles”.
Kwalificatie: blinde onachtzaamheid; hij suggereert dat er evenveel activisme is voor bijvoorbeeld de Rohinya’s of de Westelijke Sahara en dat hij zich net zo goed daarbij had kunnen aansluiten, maar dat klinkt op een of andere manier niet geloofwaardig.
Anoniem1: “De Palestijnen. Ook al zo vredelievend en verbindend volkje….”.
Kwalificatie: moedwillige grofheid.
Jan Hoogland: “Lees NRC vanavond over Gaza.”
Anoniem1: “Nee joh. Ik lees die propaganda niet. Straks word ik net gelijk zo selectief blind als u…”
Kwalificatie: moedwillige grofheid.
Jan Hoogland: “dan weet ik eindelijk wat voor vlees ik in de kuip heb, als je NRC als propaganda bestempelt. Veel plezier op DDS. Ik begin nog medelijden te krijgen met je. ik dacht in het begin met die 'oprechte vraag' echt even dat ik in gesprek kon komen met je.”
Anoniem1: “Dat dacht ik -oprecht- ook.. Maar de selectieve verontwaardiging ging al snel naar pro palli en dat kan ik- Excuse Le monde- met geen noot serieus nemen. Daarnaast draait en bagataliseert u in uw eerste tweet. Het werd daarna weinig ‘beter’.. Daarnaast ‘dicht’ u mij DDS(?) toe?
Jan Hoogland: “De Dagelijkse Standaard. Ken je die echt niet? Dat pleit dan weer voor je ;-) Ik verzeker je dat ik niets anders wil dan alle goeds voor iedereen. Ik wens de Israelische burgers vrede toe, en de Palestijnen ook uiteraard.”
Anoniem1: “Dan ken ik het wel maar lees dat niet. Te gekleurd. Fijn. Ik wens ook een ieder op deze wereld consensus en vrede toe. Niemand uitgesloten!”
Een verwarrende ervaring, deze conversatie. Samenvattend zou ik zeggen dat de blindheid gelegen is aan de kant van Hoogland, en een soort onbeschoftheid aan de kant van Anoniem1. Hoe vervolgens de sluizen open gingen voor botheid, blindheid, en grofheid op werkelijk onsmakelijk grote schaal blijft hier verder onbesproken. Toen hadden Hoogland, Hoogwout en Anoniem1 zich al teruggetrokken.
