Vorige week verscheen The Shame of reason, de Engelse vertaling van mijn boek Schaamte en verandering. Vlak voor de vakantie, dus net op tijd voor al die Engelsen, Amerikanen en Australiërs die op hun stranden het boek massaal gaan lezen.
Onzin natuurlijk, maar misschien geldt het net-op-tijd wel als het gaat om een andere trend die de media nogal bezig houdt: de dreigende teloorgang van het boekenvak. Over een paar jaar zou zo’n boek misschien geen uitgever meer vinden, althans voor een papieren editie.
Alom hoor ik sombere berichten uit de hoek van uitgeverijen en boekhandels. De verkoop van algemene boeken kromp in de afgelopen vijf maanden met 3,8 procent en in 2010 met 4,7 procent. Uitgevers schrappen banen en titels en trekken bij elkaar in om te kunnen overleven. Boekhandels hebben het moeilijk, en bijvoorbeeld Selexyz vermindert zijn personeelsbestand met veertig plaatsen. De boekverkopende markten die op dit moment het beste overeind blijven, zijn die van de benzinepomp en de supermarkt. Als oorzaken worden genoemd de voortschrijdende ontlezing, de digitalisering en de economische crisis.
Word ik daar zelf ook somber van?
Wel als het zou gaan om de teloorgang van interessante ideeën die goed verwoord worden, want daar kan ik niet gauw genoeg van krijgen. En hoe dan ook, de klassieke uitgeverijen en boekhandels zijn wel de plaatsen waar je moet zijn daarvoor. Je kunt daar zelfs fysiek genieten van die mooie combinatie van stijl- en denkwerk, al dan niet met een kopje koffie erbij. Maar de vraag is of die fysieke plekken zo wezenlijk zijn en of goede geschriften in elektronische vorm niet even goed voldoen aan mijn behoefte.
Mijn somberheid wordt verder gerelativeerd doordat ik, eerlijk gezegd, nooit zoveel heb gehad met het strenge literaire gedoe van “de betere boekhandel”, met de psychologische roman “als pijler van uw geletterdheid” (Maartje Somers) en met de coterieën die daarbij horen. Voor mij geldt eerder een sympathie voor degenen die, zoals Theo de Boer onlangs beschreef met betrekking tot de Vijftigers, radicaal breken met een eeuwenlange traditie van ‘letterdames’ en ‘letterheren’. Welke breuk in de visie van De Boer tevens een afscheid is van de platonische metafysica en de klassieke esthetica.
Blijft staan dat ik blij ben met de papieren publicatie van mijn boek. Eigenlijk heb ik het beste van twee werelden, want de volledige elektronische versie is tegelijkertijd al beschikbaar.
