In het kader van mijn werkzaamheden geef ik veel lezingen. Over het onderwerp ‘Banken in Israël’ heb ik helaas al jaren hetzelfde verhaal te vertellen. Want volgens mij is wat er met de banken gebeurt – niet alleen in Israël – een ware epidemie.

In Israël slaan de banken zich elk kwartaal trots op de borst als ze hun winstresultaten mededelen. Miljarden! Daar is in deze wereld een prachtsysteem voor uitgevonden: commissie berekenen aan de klanten. Toen jaren geleden de geldautomaat werd geïntroduceerd, werd ons verteld dat deze service gratis was, omdat er geen personeel meer nodig zou zijn om ons, de klanten, te helpen. Kan iemand zich dat nog herinneren? Wil je geld op je rekening storten? Commissie. U wilt kijken hoeveel u heeft? Commissie. Geld opnemen? Commissie. U wilt weten hoe laat het is? Kassa!

En toen bleek dat onze banken nog een leuk ideetje hadden: ongelooflijk grote leningen aan ‘zakenlui’. Deze ‘zakenlui’ waren in de meeste gevallen niet in staat om het geld goed te investeren en konden de leningen niet terugbetalen. Geen probleem, want omdat ze zo veel geld hadden (geleend), hadden ze veel vriendjes, vooral politici, die zich graag met hun problemen bemoeiden en de banken overtuigden om óf nog een lening te geven, óf de schuld kwijt te schelden. U leest het goed: kwijtschelden. Het ging maar om 200 miljoen ...

Hoe scheldt men kwijt? Men neme een pensioenfonds en pikke het geld in. Komt u bekend voor? Want het zijn allemaal vriendjes van elkaar.

Onze banken doen zulke mitswes alleen voor falende zakenlui die belangrijke vriendjes hebben. Een alleenstaande moeder met vier kinderen staat tweeduizend shekel rood? De rekening wordt opgeheven, ze bekijkt het maar. Een invalide die zijn lening niet meer kan betalen en duizend shekel rood staat? Deurwaarder!

Maar zo gaat het niet met onze falende zakenlui. Die mogen het nog eens proberen. Niet van het geld van de bank, welnee! Dat pikt de bank gewoon van de burgers; de politici, bevriend met de falende zakenlui, zorgen wel dat dat wettelijk kan.

Al jaren vraag ik in mijn lezingen wie zich de film Mary Poppins kan herinneren, waarin de oude bankdirecteur de sixpence van Michael Banks inpikt en hem zingend uitlegt dat de bank dit geld gaat investeren in een spoorweg in Afrika.

Zo niet de banken van vandaag. Die geven een achterlijk groot en overdreven salaris aan hun geniale managers om hun werk goed te doen. En als hun dat dan lukt, dan krijgen ze nog een achterlijk hoge bonus. Dus vraag geen geld van de bank, die heeft dat zelf te hard nodig. Ik waarschuw al jaren dat er een dag komt dat een gewone man, met een kleine schuld, het gepest van de banken niet meer aankan en doorslaat.

Helaas is dat gisteren gebeurd: een voormalige officier, die het financieel niet kon redden, zijn gezin kwijtraakte en op zijn veertigste maar weer bij zijn ouders introk, ontdekte dat de bank zijn rekening had bevroren omdat hij zesduizend shekel, iets meer dan duizend euro, rood stond. De man kon het niet meer aan, nam zijn pistool en keerde terug naar de bank, waar hij vier mensen, onder wie de bankdirecteur, doodschoot. Enkele maanden terug verbrandde een werkloze in Haifa zich om ongeveer dezelfde redenen. Uiteraard deelde de bank mede dat het de schuld was van de man en dat de bank, ‘slechts zijn plicht deed’.

Dat zal men niet zo aanpakken bij onze falende zakenlui. De heer Tsjoeva haalde zijn firma’s helemaal leeg en heeft een schuld van 18 miljard. Maar niemand die hem tegenhoudt, niemand die zijn rekening zal bevriezen, al is de man niet in staat zich financieel netjes te gedragen. Nee, hij komt geen geld tekort, hij is miljardair. Alleen een kleine zelfstandige moet in Israël zijn schulden betalen, of failliet gaan. Ook meneer Dankner wilde even 200 miljoen laten kwijtschelden, maar publieke druk voorkwam dat.

Helaas zijn er slachtoffers gevallen. Dat lezen en zien u en ik. De falende zakenlui en politici zien dit niet. Die ontmoeten elkaar op privé-feesten en vinden het allemaal wel goed zo.

Het lijkt erop dat de banken vergeten zijn dat het om ons geld gaat en dat we geen klanten zijn, maar eigenaren van het geld. Zij denken daar anders over.

Die arme jankers moeten niet zo overdrijven, vinden ze.

© Simon Soesan