In Israël is het een begrip: chajaliem bodediem, oftewel lone soldiers. Soldaten die in Israël in het leger dienen, maar geen directe familie daar hebben. In het Nederlands bestaat er geen goed woord voor. Het is niet eenzaam en het is niet alleenstaand, wat de letterlijke vertaling is van ‘lone’. Vandaar dat ik de Engelse term gebruik.

Deze soldaten hebben soms bekenden in Israël, bij wie ze hun verlofdagen kunnen doorbrengen, en soms huren ze ergens een kamer, maar vaak zijn ze niet zo georganiseerd en wacht er niemand op hen wanneer ze verlof hebben.

Daarom heeft ons leger een speciale afdeling opgericht, als onderdeel van de ‘sociale dienst’, om deze jongens en meisje te ondersteunen, voornamelijk met speciale huizen waar zij gratis kunnen overnachten, maar ook diverse andere diensten worden aangeboden.

Deze lone soldiers missen ook vaak een bekend gebruik wanneer iemand in het leger dient: de meeste soldaten krijgen regelmatig pakjes met snoep en ander lekkers opgestuurd van thuis. Daarnaast hebben diverse Joodse organisaties in het buitenland dan ook geld bij elkaar gelegd om deze lone soldiers niet alleen een mogelijk onderdak te geven tijdens hun verlof, maar om hun ook wat extra aandacht te geven tijdens hun diensttijd.

Ikzelf was 41 jaar geleden een van deze lone soldiers, toen ik besloot in het eerste Joodse leger in tweeduizend jaar te gaan dienen. Ik sprak de taal slecht en kameraden die lekkers ontvingen in hun pakjes van thuis waren zo aardig dat met mij te delen. Soms mocht ik met een van hen mee naar huis wanneer we op verlof gingen, eens in de drie tot vier weken. Een enkele keer kwam ik na het verlof te laat aan in Tel Aviv en was er geen vervoer meer naar mijn legereenheid in het noorden. Ik sliep die nacht dan op het gras in het park in de buurt van het toenmalige Arlozorov station. Tegenwoordig kunnen lone soldiers gratis in huizen van het leger of van particuliere organisaties slapen.

De enige pakjes die ik ontving, kwamen van Irgoen Olei Holland, de vereniging van Nederlandse immigranten in Israël. Dat was een overweldigende ervaring, die ik nooit zal vergeten en waardoor deze organisatie, zolang ik leef, mijn innige loyaliteit en warme steun zal houden.

Een jaar geleden nam de Israëlische fotograaf, Rafael Herlich contact met mij op. Hij is bekend van zijn boeken Nashim (Vrouwen) en Gwarim (Mannen), waarin hij het leven van Joods Duitsland laat zien. Hij was bezig met een nieuw project, Chayalim bodedim, en wilde mijn verhaal en foto erbij.

Enkele weken geleden kwam het boek uit. Op verzoek van de meeste gefotografeerden kwam het boek uit in het Engels en Duits, zodat het een breder publiek kan bereiken. Het boek beschrijft 85 chajaliem bodediem uit vele landen. Van mensen die al in 1947 in de Palmach dienden tot lone soldiers vandaag de dag, onder wie de dochter van de fotograaf, die haar familie in Duitsland achterliet om twee jaar in ons leger te dienen.

Ook ik mag een klein deel van dit boek uitmaken, maar de verhalen van de 84 anderen zijn ongelooflijk en inspirerend. Normaal raad ik geen boeken aan, maar tegen mijn gewoonte in zou ik u dit boek warm willen aanbevelen. Het kan worden besteld.


Bewerkt en geredigeerd door Hendrien Kloots

© Caun & van Beem