Journalistiek en beeldvorming

Harry Polak

vrijdag 25 juni 2021

In de Volkskrant van 8 juni jongstleden stond een terugblik van Sander van Walsum op de voorpagina van de krant van ruim vijftig jaar geleden. In het Midden-Oosten woedde toen de Zesdaagse oorlog (1967) tussen Israël en drie van zijn buurlanden, te weten Egypte, Syrië en Jordanië. Van Walsum constateert dat je in die dagen maar beter zonder voorbehoud achter Israël kon staan. Hij geeft een aantal staaltjes van onvoorwaardelijke sympathiebetuigingen met de Joodse staat. Van Walsum omschreef zichzelf in 2010 (nog?) als één van Israëls “meest toegewijde vrienden.”


Van Walsum in de Volkskrant van 8 juni 2021

De tijden zijn ingrijpend veranderd, dacht ik onmiddellijk toen ik dat las. Anno 2021 kan je in veel kringen maar beter tégen de Joodse staat zijn, op straffe van hoon, uitsluiting of agressie en dat soort akelige uitingen als je het durft op te nemen voor het enige Joodse land ter wereld.

Van Walsum laat de oorlogscorrespondent van Associated Press aan het woord. Diens relaas kwam aldus in de Volkskrant. Niet van de achtste juni overigens, doch van 7 juni 1967: “Verslaggever Hans Benedict was getuige van de inname van Gaza door het Israëlische leger – een van de weinige gelegenheden waarbij deze dagen aan het lot van de Palestijnen werd gerefereerd. ‘We sneden ze aan plakjes, net als koek’, citeerde hij een grinnikende luitenant. ‘Kijk eens naar die arme drommels. Ze hebben niet eens behoorlijke schoenen aan.’ De officier wees op een rijtje dode Arabieren met tennisschoenen aan, die achter het prikkeldraad van een waterpompstation lagen.”

Dat van die plakjes maakte indruk op de redactie van de Volkskrant. Het wordt als citaat opvallend geplaatst boven de kop van het artikel. Ik vond het een wat vreemde tekst en dacht in eerste instantie dat het een nogal letterlijke en daardoor kreupel aandoende vertaling was van het Engelse “we cut them to pieces”. In het Nederlands zeg je dat ze “in de pan werden gehakt” of zoiets.


Artikel in de Volkskrant van 7 juni 1967

Op delpher.nl zijn alle oude kranten te vinden en omdat de rare tekst me bezig bleef houden, ging ik op zoek. Ik ontdekte tot mijn verbazing dat zowel in het Algemeen Handelsblad als in het Algemeen Dagblad het citaat van de Israëlische luitenant héél anders wordt weergegeven.

Het AD geeft aan dat Benedict de tekst had doorgebeld en het verslag lijkt sterk op dat in het Algemeen Handelsblad. In die laatste krant staat het volgende: “ ‘Bij stukjes en beetjes kwamen we verder. Het was alsof je een cake sneed’, aldus een klein luitenantje. Er brak een glimlach door het zweet onder de gecamoufleerde helm. ‘De Palestijnen hebben dapper gevochten’, zei hij. ‘Maar de meeste van hun Egyptische officieren gingen op de loop toen het ernst werd. Kijk maar eens hoe armzalig ze eruit zien. Ze hebben niet eens behoorlijke schoenen aan’.”


Artikel in het Algemeen Handelsblad, 1967

Volgens de Volkskrant werden de Palestijnen “aan plakjes gesneden”, in het Algemeen Handelsblad en het AD ging het om “bij stukjes en beetjes” verder komen in de militaire campagne in moeilijk te veroveren stedelijk gebied. Totaal iets anders dus! De passage uit de Volkskrant van toen past wel heel erg bij hoe tegenwoordig door de goegemeente wordt aangekeken tegen het Israëlische optreden. Wat een vooruitziende blik van de krant! Of is het meer een self-fulfilling prophecy?

Israëli’s wordt na alle Gaza-oorlogen – doch het begon al na het door Libanese christenen aangerichte bloedbad van Sabra en Shatila in 1982, of zelfs al wat eerder, na de olieboycot van 1973 – door jan en alleman van alles aangewreven.

Het zijn toch eigenlijk gewoon kindermoordenaars, zou je kunnen concluderen bij het zien van de voorpagina van The New York Times op 28 mei 2021. Dat was een dag nadat Haaretz eenzelfde soort fotopagina plaatste, wat je zelden ziet in een krant van een land in oorlog. Daarbij ontbraken nota bene twee Israëlische kinderen, die eveneens om het leven kwamen tijdens de laatste Gaza-oorlog (al was dat natuurlijk niet in Gaza): een Joods kind én een Arabisch kind.

Alsof de beschuldiging van kindermoord niet genoeg is, worden Israëli’s ook verantwoordelijk gehouden voor genocide op de Palestijnen. Met andere woorden, de Israëli’s zouden met de Palestijnen doen wat Joden door de Duitsers is aangedaan. Dat lucht op voor al degenen die kampen met een of ander schuldgevoel over wat er is gebeurd tijdens de Sjoa … En voor al degenen zonder veel interesse voor de Sjoa is het altijd al zo klaar als een klontje geweest: zionisten zijn het grootste kwaad van de wereld, veel erger nog dan de nazi’s …

Tegen zoveel negatieve, onzinnige beeldvorming en anti-Israëlische, zelfs anti-Joodse emotie – die erin gaan als Gods woord in een ouderling – valt nauwelijks op te boksen. Toch zit er niks anders op, want eraan toegeven betekent meegaan met de kwaadaardige ontkenning van waar Israëli’s en de Joodse staat écht voor staan.

Reageren op dit item is niet meer mogelijk.
Uitstekend dat je dat zo goed hebt uitgezocht! Luie en vooringenomen verslaggeving van de Volkskrant indertijd. en niet alleen indertijd...
Alweer een zeer rake column. Bedankt! Het lijkt wel alsof men heden ten dage alleen maar in superlatieven kan praten wanneer het Israël betreft. En dat geldt niet alleen voor extreem-links, maar ook voor extreem-rechts. Zo zag ik op facebook de extremistische (zeer jonge) kolonisten door Jeruzalem marcheren roepende "Dood aan de Arabieren!" en las ik vanmorgen op M.O.-Magazine een artikel over de BDS-oproep op Belgische universiteiten: "Waarom academici en studenten meer dan ooit een boycot tegen Israël willen"(helaas mag ik van Crescas geen link plaatsen). Schokkend vond ik het. En daar probeer je dan als - hoop ik - weldenkend mens tussendoor te laveren.

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016