Afgelopen motsaé sjabbat (zaterdagavond) waren er zo’n 80.000 Israëli’s in de stromende regen in Tel Aviv op de been om hun onvrede kenbaar te maken over de verregaande ‘constitutionele’ voorstellen van de huidige Justitieminister Levin. Degenen die de Israëlische media volgen, weten precies wat Yariv Levin van plan is met het Hooggerechtshof en verwante zaken. Rechts en extreemrechts zijn het uiteraard met de voorstellen eens (al is binnen de Likoed sprake van verdeeldheid, wat niet geldt voor Smotrich, Ben-Gvir en hun ideologisch gedreven aanhangers). Centrum en links beschouwen de ideeën als een regelrechte aantasting van de in Israël opgebouwde rechtsstaat.
Volgens rechts Israël, dat de laatste verkiezingen heeft gewonnen (met vier zetels, dus bepaald geen monsteroverwinning), kan de regering Netanjahoe doen wat zij wil, want ze heeft nu eenmaal de meerderheid. Zij stellen dat iedereen die zich tegen de voorstellen van de regering Netanjahoe verzet niet democratisch is. Arrogantie van de macht dus en totaal onbegrip wat democratisch samenleven in een rechtsstaat inhoudt.
De tegenstanders vinden terecht dat democratie niet mag leiden tot ‘dictatuur van de meerderheid’. Zeker als de marge zo klein is: 64 versus 56 zetels. Bij die 56 zitten ook twee Arabische partijen met 10 zetels. Die worden door rechts amper meegeteld, omdat het niet om Joodse inwoners van Israël gaat. Dat is natuurlijk uiterst kwalijk, want zij zijn gewoon staatsburgers met in beginsel evenveel rechten en plichten als alle andere Israëli’s. Al hebben veel Arabische Israëli’s een complexe relatie met het land waar zij wonen.
Niet vergeten mag worden dat de partij Ra’am van Mansour Abbas (5 zetels) voluit heeft meegewerkt aan de vorige coalitie. Dat was een doorbraak. Arabische partijen hielden zich altijd afzijdig of werkten eigenlijk tegen, want hun loyaliteit ligt eerder bij de Palestijnse Autoriteit op de Westoever (Judea en Samaria) dan Israël. Ra’am brak met die kwalijke traditie, omdat zij meer oog willen hebben voor de Arabische Israëli’s dan voor hun Palestijnse broeders en zusters aan de andere kant van de Groene lijn. Die vallen voor bijna honderd procent onder het gezag van Mahmoud Abbas en zijn Palestijnse Autoriteit, wonend in de Palestijnse A-gebieden volgens de Oslo-akkoorden. Dat gebied vormt geen onderdeel van Israël.
Ingrijpende constitutionele wijzigingen vergen in Westerse democratieën geen gewone, doch een twee derde meerderheid. Daar is in Israël geen sprake van, wat je gerust een ernstige weeffout kunt noemen in het parlementaire stelsel van de Joodse staat.
Een ander kritiekpunt op de huidige radicaal-rechtse regering is dat zij annexatie van grote delen van de Westoever (Judea en Samaria) voorstaat. Dat zou de doodsteek betekenen voor de twee-statenoplossing. Nog altijd de meest redelijke oplossing voor het Palestijns-Israëlische conflict, mits een te creëren Palestijnse staat in vrede wil leven met de Joodse buurstaat. Daar ziet het momenteel nog steeds niet erg naar uit, aangezien de Palestijnse Autoriteit vasthoudt aan de zogeheten ‘recht op terugkeer’ van de nazaten van Palestijnse vluchtelingen naar Israël. Dat is volkomen in strijd met de twee-statenoplossing, dus twee staten voor twee volkeren (Joden en Palestijnen). Wat erachter zit is dat het Joodse karakter van Israël niet wordt geaccepteerd. Over Hamas en andere Palestijnse radicalen heb ik het dan niet eens. Met hen is geen oplossing mogelijk, al moet je nooit ‘nooit’ zeggen.
Dat de Palestijnen in feite de twee-statenoplossing verwerpen, wil niet zeggen dat Israëli’s daar niet aan moeten vasthouden ter beslechting van het schier eindeloze conflict tussen Palestijnen en Israël.
Uit een zeer recente opiniepeiling uitgevoerd door het ervaren Midgam Institute in opdracht van The Geneva Initiative – ook besproken in Haaretz – blijkt dat veel Israëli’s behoorlijk genuanceerd tegen het Palestijns-Israëlisch conflict aankijken (zie hierna). Men is bereid zeer ver te gaan om vrede met de Palestijnen en de rest van de Arabische wereld te bereiken. Gelukkig zijn er al vredesakkoorden zijn met Egypte, Jordanië plus twee Golfstaten en Marokko die deel uitmaken van de Abrahamsakkoorden. Vooral bereikt dankzij Amerikaanse inzet.
Israeli Public Opinion Poll
Commissioned by the Geneva Initiative
Conducted by the Midgam Institute headed by Mano Geva
January 2023
Number of respondents: 502 | Margin of error: + 4.4%
These days, following the establishment of the new government, are you optimistic or pessimistic regarding the future of the Israeli-Palestinian conflict?
Optimistic: 36.2%
Pessimistic: 52.6%
Don’t know: 11.2%In your opinion, is the way the government was put together and the operational plans that have been presented up until this point beneficial or harmful for democracy in the State of Israel?
Harmful for democracy: 50.5%
Beneficial for democracy: 33.9%
Don’t know: 15.6%Do you support or oppose two states for two peoples as the solution to the Israeli-Palestinian conflict?
Support: 40.8%
Oppose: 41.8%
Don’t know: 17.4%In your opinion, should the new government continue security coordination with the Palestinian Authority?
Should continue: 66.8%
Should not continue: 13.4%
Don’t know: 19.8%Do you support or oppose the new government opening political negotiations with the Palestinian Authority?
Support: 52.8%
Oppose: 31.3%
Don’t know: 16.1%Do you support or oppose Prime Minister Benjamin Netanyahu meeting with the head of the Palestinian Authority Mahmoud Abbas?
Support: 55.1%
Oppose: 28.1%
Don’t know: 16.9%In your opinion, with respect to building in the settlements, should the new government take into consideration the positions of:
- The United States Should consider: 52.3% Should not consider: 36.0% Don’t know: 11.7%
Europe
Should consider: 28.8%
Should not consider: 56.3%
Don’t know: 14.9%Prime Minister Netanyahu informed the international press on his intention to reach a peace agreement with Saudi Arabia. Will you support or oppose such an agreement, if it includes a condition on freezing Israeli building in the settlements?
Support: 61.2%
Oppose: 25.9%
Don’t know: 12.9%In general, would you agree to participate in meetings with Palestinians to advance reconciliation and mutual understanding between Israelis and Palestinians?
I would agree: 51.5%
I would not agree: 35.0%
Don’t know: 13.5%
Uit de resultaten van het opinieonderzoek blijkt dat men inmiddels verdeeld is geraakt over de twee-statenoplossing (40,8 voor en 41,8 tegen, 17 procent weet het niet). Niettemin vindt 53 procent dat Israël de draad van onderhandelingen met de Palestijnen weer zou moeten oppakken, al is 31 procent daartegen. Zo’n 55 procent is er vóór dat Netanjahoe en Abbas elkaar zouden ontmoeten. Ook interessant is dat 61 procent voor een bouwstop inzake de nederzettingen is als het onderdeel zou zijn van een vredesovereenkomst met de Saoedi’s. Een nipte meerderheid van 52 procent zou voor onderlinge ontmoetingen van Palestijnen en Israëli’s zijn ter bevordering van wederzijds begrip en verzoening.
In Haaretz wordt dieper ingegaan op de samenhang met partijvoorkeur. Het blijkt dat de helft (!) van de Likoedkiezers voor een ontmoeting tussen Netanjahoe en Abbas is. Een duidelijke minderheid (36 procent is er tegen. Maar van de stemmers op Smotrich is maar 22 procent ervoor. Een groot verschil met de stemmers op Lapid: van hen is 81 procent voor. Dat wordt zelfs overtroffen door Gantz-stemmers, met 89 procent! Niet vreemd want Gantz heeft in de tijd dat hij minister van Defensie was in het vorige kabinet, Abbas een paar keer opgezocht. En Abbas is toen ook een keer bij Gantz langs geweest. Onderwerp was de veiligheidssituatie. Verder mocht Gantz niet gaan van de toenmalige premier Bennett.
Een ontmoeting is één ding, echte vredesonderhandelingen gaan voeren is een stap verder. Als wordt gelet op partijvoorkeur dan is daar bijna 80 procent van de centrum-linkse kiezers voor. De kiezers van het rechtse blok zijn daar slechts met 37 procent voor. Van de Arabisch-Israëlische kiezers is 87 procent voor en zij zitten daarmee tussen Lapid- en Gantz-stemmers in. Alleen de kiezers op de zeer nationalistische Arabische Baladpartij zijn maar voor 50 procent vóór (Balad is er voor om Israël om te vormen tot een binationale staat).
De Likoedstemmers zijn er in meerderheid (61 procent) voor om de uitbouw van nederzettingen op de Westoever (Judea en Samaria) te bevriezen als dat leidt tot normalisatie van de betrekkingen met Saoedi-Arabië. Onder de Lapid-kiezers is dat percentage zelfs 82 procent. En het kan nog hoger: van de Avoda-kiezers is 96 procent voor. Daarentegen zijn de veelal Russische Israel Beitenu stemmers maar voor 40 procent vóór.
De Geneva Initiative concludeerde over de opiniepeiling waartoe zij opdracht gaf het volgende: “The public is saner than its government. Most want dialogue, a political process with the Palestinians and are prepared to compromise. There must be no surrender to the extreme and fanatical minority.”
Het is triest dat het voorlopig wel niet zal komen tot een ontmoeting tussen Netanjahoe en Abbas, laat staan tot oprechte vredesonderhandelingen. Al zou Netanjahoe willen – wat zeker met dit kabinet zeer twijfelachtig is –, Abbas en hij zijn nauwelijks in staat tot het voeren van succesvolle vredesonderhandelingen. Dat is ongeveer tien jaar geleden duidelijk gebleken toen de Amerikanen zich weer eens inspanden om een vergelijk tot stand te brengen. De één houdt vooral Netanjahoe en Israël verantwoordelijk voor het mislukken van vredesonderhandelingen, de ander ziet Abbas en zijn Palestijnse achterban als de ware boosdoeners. Feit is dat het met de Egyptenaren en ook met de Jordaniërs wél is gelukt. Het is echter net zo goed een feit dat de belangentegenstellingen tussen Palestijnen en Israëli’s groter zijn.
De respondenten hebben zelf ook wel door dat het met deze Israëlische regering kwaad kersen eten is als het om een vergelijk met de Palestijnen gaat. 52 procent is pessimistisch over de nieuw aangetreden regering inzake het conflict met de Palestijnen, zij het dat 36 procent er zowaar toch nog optimistisch over is.
Zouden diegenen van mening zijn dat ook rechtse regeringen tot het sluiten van vrede met Arabieren in staat zijn of in ieder geval waren, zoals Menachem Begin heeft bewezen? Je weet nooit hoe een koe een haas vangt, maar ik denk niet dat lieden als Ben-Gvir en Smotritch over hun eigen schaduw heen kunnen springen als het om Palestijnen gaat. Die hebben hen ook wel veel munitie in handen gegeven met hun onophoudelijke Palestijnse terreur, wat zij met beide handen hebben aangegrepen. Die twee extreemrechtse en ook ultrareligieuze politici willen niks liever dan de Palestijnen de Jordaan over jagen. Ze zijn wat dat betreft geen haar beter dan Palestijnen die ‘de zionisten’ liefst uit ‘heel Palestina’ willen schoppen. Bien étonnés se trouver ensemble.
Crescas sluit de discussie. We hebben respect voor ieders standpunt. Het blijft een zeer ingewikkelde zaak met geen eenduidige oplossing.
