Israël leek het een paar maanden geleden aardig voor elkaar te hebben. Het dagelijkse aantal besmettingen was om zo te zeggen op de vingers van één hand te tellen. Daarna barstte de huidige derde – of vierde – coronagolf hier los.
Ondanks dat er fors werd ingezet op het uitdelen van de derde vaccinatie (inmiddels zijn ongeveer drie miljoen Israëli’s driemaal gevaccineerd) lijkt het eind nog niet in zicht. De deltavariant heeft zich goed genesteld in het heilige land en gaat als een dolle rond. Er vallen wel beduidend minder doden dan bij eerdere golven. Corona kán echter als je het achter de rug hebt, leiden tot akelige lange-termijngevolgen. Ook bij kinderen, al kunnen daarvoor ook andere oorzaken worden gevonden.
Dagelijkse nieuwe coronabesmettingen in Israël
De wereld zucht nu al ruim anderhalf jaar onder het coronavirus. Denemarken heeft zich erbij neergelegd dat het virus deel van het leven is geworden. Het land heeft onlangs besloten alle coronamaatregelen op te heffen nu een zeer groot deel van de bevolking is ingeënt, namelijk 83 procent van de Denen ouder dan twaalf. In Nederland is dat 74 procent. Als ik de cijfers goed interpreteer is het in Israël 78 procent.
Nu gaat het niet in de allereerste plaats om nieuwe besmettingen, want besmet zijn betekent lang niet altijd ziek worden, laat staan ernstig ziek. Het gaat vooral om de druk op de gezondheidszorg door patiënten met ernstige coronaklachten en het aantal doden dat met de virusbesmetting gepaard gaat. Aan de Israëlische cijfers is te zien dat de huidige golf beide effecten heeft.
Dagelijks aantal coronadoden in Israël
In Israël wordt heel veel getest (ook bij jonge kinderen). Daarom moet je vooral naar de R (reproductiegetal) kijken en die is toegenomen richting 1 en zelfs erboven, dus het virus verspreidt zich.
De WHO (World Health Organization) heeft eerder veel kritiek geuit op farmaceuten en landen die van plan waren een boosterprik toe te dienen. Argument van de WHO was en is dat landen in de Derde Wereld – waar nog niemand of heel weinig mensen zijn ingeënt – het vaccin harder nodig hebben. De rest van de gevaccineerde wereld heeft daar net zo goed belang bij, want hoe meer het virus rondgaat, hoe groter de kans op mutaties, waardoor vaccins minder effectief worden.
Recent heeft een internationale groep wetenschappers die scherpe kritiek nog eens herhaald in het vakblad The Lancet. Met name Israël werd op de korrel genomen, omdat het land ook qua ‘boostervaccinatie’ opnieuw ‘wereldkampioen vaccineren’ is. In Israël wordt de derde prik grootschalig aangeboden, dat wil zeggen aan iedereen boven de twaalf. Israël is niet het enige land dat met de boosterprik is gestart. Diverse andere landen zijn er eveneens mee bezig (onder andere Hongarije doet het ook op grote schaal ). Andere rijke landen zitten nog in de besluitvormingsfase of hebben overwogen (zoals Nederland) de booster nog niet breed in te zetten. De VS leken aanvankelijk de Israëlische aanpak te gaan overnemen. Daar is inmiddels echter het dringende advies gegeven de booster slechts toe te dienen aan ouderen en nog een paar groepen. Israël heeft daarop uiteraard gereageerd. Verwacht wordt dat de VS later de beperkte boostercampagne zullen opschalen.
Wat betreft de VS heb ik eerder gelezen dat het land zowel de boosterprik wil geven als vaccins naar de Derde Wereld versturen. Dat lijkt me de beste aanpak. De productiecapaciteit zal verder omhoog moeten, opdat gebrek aan vaccins snel tot de verleden tijd gaat behoren. Dan zijn nog niet alle problemen van de baan, want naast financiën is de logistiek in de Derde Wereld vaak een probleem, plus de mentaliteit om het virus echt serieus te nemen (zie bijvoorbeeld Brazilië, Indonesië).
Een land als Israël is naar mijn idee terecht begonnen met de derde dosis. Omdat het land al veel eerder was begonnen met vaccineren werd de effectiviteit van het Pfizervaccin langzamerhand stukken minder (vooral als het om nieuwe varianten gaat). Niettemin blijven gevaccineerden doorgaans nog wel behoorlijk beschermd tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname. De meeste nieuwe doden zijn gevallen onder de niet-gevaccineerden, doch voor een deel óók onder gevaccineerden. De Israëlische overheid – net als overheden elders – wil uiteraard de gunstige effecten van de eerdere succesvolle vaccinatiecampagnes niet laten wegvloeien en is daarom gekomen met de boostershot op advies van farmaceut Pfizer. En ja, die heeft daar niet alleen een gezondheidsbelang bij …
Welke scenario’s zijn er als het om de toekomst gaat? In een opiniebijdrage in de Volkskrant werd een aantal mogelijkheden op een rij gezet. Van (1) het virus is overwonnen, tot en met (5) er is geen houden meer aan (door nog veel besmettelijker en dodelijker mutaties). Daar tussenin zitten meer realistische mogelijkheden, zoals: (2) we moeten ermee leren leven dat er af en toe serieuze uitbraken zijn die tijdelijk ingrijpende maatregelen vergen (griep+); (3) er zal goede grenscontrole nodig zijn om het importeren van het virus uit delen van de wereld waar het virus welig tiert te voorkomen (externe dreiging); (4) besmettingen en ziekenhuisopnames blijven aanzienlijk, waardoor lastige afwegingen moeten worden gemaakt tussen het openhouden van de samenleving en verminderen van druk op de zorg (continue strijd).
Wat Israël betreft, lijkt het land nu uit te gaan van (3) en (4). In Nederland gaat het momenteel beter, maar of dat zo blijft, is de vraag. Wie weet gaat Nederland Denemarken achterna óf is Israël het voorland, net zoals Italië dat in Europa aan het begin van de pandemie was.
Wat betekent het virus voor ons persoonlijke leven? We blijven voorzichtig, maar we proberen wel een beetje het oude leven op te pakken. Binnenkort gaan we in Ra’anana naar het eerste concert van de serie die we hebben aangeschaft. Met mondkapje op, dat wel, zoals iedereen in Israël in binnenruimten. Af en toe doen we een PCR-test, zoals onlangs toen ik opeens fikse keelpijn kreeg en daarbij wat verkouden werd. Zonder koorts. Gelukkig was de testuitslag voor mijn vrouw en mij negatief, zodat we ons weer met een gerust geweten onder de mensen konden begeven. In de hoop dat anderen zich ook laten testen bij twijfel.
De derde vaccinatie leidde bij mij tot een onverwachte bijwerking, een wat vergrote lymfeklier in één van de oksels. Toen ik dat ontdekte, schrok ik me eerst een ongeluk, want ik dacht direct aan iets heel ernstigs. Gelukkig zag ik op internet dat het iets kon zijn dat met de booster te maken heeft en de bobbel is bij wijze van spreken net zo snel verdwenen als die opdook.
Mijn vrouw en ik zijn al drie jaar niet op bezoek in Nederland geweest. In hoofdzaak door de coronatoestanden. We zijn wel op reis geweest naar Spanje om onze dochter, haar man en twee kinderen die daar wonen op te zoeken. Reizen kan wel degelijk, maar het is niet meer zo onbekommerd als vroeger toen we ons van geen virus bewust waren.
Dankzij de digitale mogelijkheden die werden aangeboord aan het begin van de coronaperiode konden we via Zoom tijdens de Hoge Feestdagen sjoeldiensten in Amsterdam en in onze woonplaats Ra’anana bezoeken. Naar sjoel gáán, houden we nog wat af (want we zijn nu eenmaal niet van die vaste sjoelgangers, al gingen we in Nederland veel vaker).
Zo is van alles wat minder vanzelfsprekend geworden door het onzichtbare en ongrijpbare virus. We hopen vurig dat het in de familie bij één dode door corona blijft. Het slachtoffer was mijn oudere broer, die ik node mis, al hadden we niet eens zo veel contact. Zijn jaartijd is in de volgende maand, chesjwan, en dan ga ik een jaartijdlichtje ontsteken en Kaddisj voor hem zeggen. Dat verdomde virus heeft een hele hoop kapot gemaakt en het eind is nog niet in zicht.
