Israël telt ruim zestig natuurparken, die worden beheerd door de Israel Nature and Parks Authority. Eerder hebben we al diverse parken bezocht en onlangs zijn we naar twee parken in het uiterste noorden van het land geweest.

Als uitvalsbasis kozen we Sfat (Safed), de stad van de Joodse mystiek (de kabbala). Tevens de plek waar Joseph Caro (1488-1575) zijn Sjoelchan Aroech (De gedekte tafel) schreef, het omvangrijke Joodse wetboek bij uitstek. Een hele beknopte Nederlandse samenvatting daarvan heb ik – allerminst uitgelezen, moet ik bekennen – in de boekenkast staan: de Kitsoer Sjoelchan Aroech, uitgegeven door het NIK.

Ingang van de Joseph Caro-synagoge

Tsfat is ook de stad waar door de eeuwen heen altijd Joden hebben gewoond in het heilige land, net als in Jeruzalem, Tiberias en Hebron. De huidige Palestijnse president Mahmoud Abbas komt ook uit Sfat. In een interview met de Israëlische televisie in 2012 zegt hij dat er graag nog een keer op bezoek zou willen komen, doch hij had er geen behoefte aan om zich er opnieuw te vestigen. Hij beschouwt zijn geboortestad als onderdeel van de staat Israël. Volgens hem hebben de Palestijnen niet de behoefte om Israëlisch grondgebied op te eisen. Ze volstaan met het gebied over de grens van 1967, dus dat zou neerkomen op de Westoever plus Oost-Jeruzalem en Gaza, waar Hamas de baas is en niet Abbas. Als dat echt zo is, zou hij direct kunnen terugkeren naar de onderhandelingstafel, want het zogenaamde ‘recht op terugkeer’ (een van grootste, zo niet hét grootste obstakel voor vrede tussen Palestijnen en Israël) is dan kennelijk van tafel.

We zaten in een aangenaam en duur hotel. Het ontbijtbuffet was nóg uitgebreider dan meestal in Israël. Ontbijten is één van de leuke dingen van het land. Je wordt niet afgescheept met een croissant of tartine en koffie, zoals in Frankrijk, of zoete koekjes en cappuccino, zoals in Italië. Overigens, niets maar dan ook niets ten nadele van croissants, stokbrood of brioches plus de Franse en Italiaanse keuken in het algemeen, die zijn meer dan uitstekend.

Het is prettig toeven in Tsfat. Het ligt op 900 meter hoogte en daardoor is het er niet zo heel warm. Vanwege de coronapandemie was het erg rustig in het stadje. Veel was door corona helaas dicht, maar er waren nog voldoende eethuisjes en winkels open. Ons hotel was behoorlijk bezet. In het echte toeristenseizoen zonder coronabeperkingen was het vast veel drukker geweest. Tot onze geruststelling werd bij aankomst zorgvuldig gecheckt of we waren gevaccineerd. Dat zullen ze dan wel bij iedereen doen, dachten we toen. Van onze oudste dochter en haar man, die het idee hadden geopperd voor het tripje, begrepen we dat hun twee jonge kinderen – nog te jong om gevaccineerd te worden – moesten worden getest om binnen te mogen komen. Dat moest ook elke keer worden gedaan om de natuurparken te mogen bezoeken.

Het eerste park dat we bezochten was nachal (rivier) Snir. Deze rivier is één van de drie die de Jordaan voeden. De Snir heet in Libanon in het Arabisch de Hasbani. De Israëli’s hebben de rivier een Hebreeuwse naam gegeven, zodra die na een lang traject van enkele tientallen kilometer vanuit het buurland Israël binnenstroomt. De eerste zionisten streken hier neer in 1896 en richten de stad Metulla op, waarna er diverse kibboetsiem werden gevestigd, waaronder Tel Chai in 1918.

De rivier vormde voor een stukje de grens met Syrië, voordat de Golan-hoogvlakte door Israël werd geannexeerd. Vanwege de waterschaarste dreigde er indertijd oorlog toen de Libanezen en Syriërs diverse rivieren zodanig wilden aftappen dat de Hasbani minder water zou hebben gekregen.

Als je gaat hiken in het natuurpark Snir moet je goed ter been zijn. Diverse stukken moet je door het water waden over gladde stenen. Je kan zelfs tot je middel in het water gaan staan als je dat wil. Het Snirpark is net als andere rivierparken geliefd bij Israëli’s, omdat je grotendeels in de schaduw loopt door de vele bomen die daar groeien dankzij het overvloedige grondwater.

Tel Dan was het tweede uitstapje. Een stuk makkelijker lopen dan de Snir, want je hoeft niet door het water. Niettemin moet je regelmatig over wat glibberige stenen heen lopen, dus dat is wel oppassen geblazen. Je gaat langs de rivier, soms kruis je de rivier via een brug. Daaronder stroomt de kolkende Dan met tal van watervalletjes.

De rivier Dan in het gelijknamige natuurpark

De Dan ontspringt in Israël op de Tel (heuvel) Dan en het is de rivier die de Jordaan het meest met water voedt. Er zijn diverse kleine ruïnes, onder andere van een watermolen uit vroeger tijden. Deze is slechts 150 jaar oud. Daarnaast zijn er resten uit de Kanaänitische periode van zo’n 4.000 jaar geleden.

Via dit gebied zijn vóór de stichting van de staat Israël Joden uit Syrië, Libanon en Irak het land binnen gesmokkeld door de Palmach (voorloper Israëlische leger), valt te lezen op een speciaal bord.

Bord ter herinnering aan de smokkelroute van Joden uit Syrië, Libanon en Irak

Toen ik de foto maakte en de tekst probeerde te vertalen, gaf onze Israëlische schoonzoon een korte les Hebreeuws aan mijn vrouw en mij. Ik had het over vluchtelingen. Het Hebreeuws heeft daar echter een ander woord voor. Op het bord staat ma’apiliem (מעפילים) en dat betekent iets anders, namelijk vrij vertaald: degenen die opstijgen. Alija dus. En niet louter, wat mijn eenvoudige vertaler zegt: illegale immigranten. Dat waren de mensen die in de Britse mandaatperiode werden binnengesmokkeld wel degelijk, alleen waren ze beslist geen gewone vluchtelingen. Ze wilden ‘naar huis’. Ongetwijfeld zal hebben meegespeeld dat ze het beter wilden hebben dan in de landen waar ze tot dan toe hadden gewoond als Joodse minderheid.

In die tijd moest je er heel wat voor doen om Erets Jisraël (het land Israël) binnen te komen. En als je er eenmaal was aangekomen, wachtte een zware periode om het Joodse land op te bouwen. Daar word je stil van, als je, zoals wij, vanuit een gespreid bedje uitstapjes maakt in het ruim zeventigjarige oude, nieuwe Joodse land.