Op 30 oktober 2018 vinden er gemeenteraadsverkiezingen plaats in Israël. Kiezers kunnen niet alleen een stem uitbrengen op de partij van hun voorkeur, ze kiezen tevens de burgemeester. Israël is in dat opzicht democratischer dan Nederland, dat het nog steeds moet doen met benoemde burgemeesters. Al is er wel volop inspraak gekomen via een uit de gekozen gemeenteraad samengestelde vertrouwenscommissie.
Als eind oktober geen van de burgemeesterskandidaten veertig procent van de stemmen haalt, volgt er een tweede ronde op 13 november. Weer op dinsdag. De verkiezingsstrijd wordt in de slotronde uitgevochten door de top 2.
Er zijn iets meer dan 250 gemeenten in het hele land. Gemeenteraden tellen tussen de 7 en 31 leden. De verkiezingen aan de basis van de Israëlische democratie geven weinig houvast voor de te verwachten uitslagen van de landelijke verkiezingen. (Die komen eraan in 2019 – en dat begin je al een beetje te merken.) De gemeenteraden kennen allerlei plaatselijke partijen en ook lijstverbindingen die landelijk niet echt voorstelbaar zijn. Bron: Danny, Atlas Forum.
Still uit een filmpje over de gemeenteraad van Herzliya
Herzliya, waar wij wonen, heeft momenteel 19 raadsleden. Onze woonplaats heeft tegen de 100.000 inwoners, beduidend minder dan diverse grotere steden, en toch al 19 zetels. In het reglement voor de verkiezingen zag ik dat de nieuwe raad zelfs iets groter wordt, namelijk 21. Ongetwijfeld komt dat door de stijging van het inwonertal. Herzliya heeft grootse plannen. De stad wil naar twee tot drie keer zoveel inwoners als nu. Er wordt flink gebouwd, wat geenszins uitzonderlijk is in dit kleine en – in het centrum – dichtbevolkte land.
Op de website van de gemeente Herzliya ontdekte ik na enig zoekwerk de samenstelling van de raad. Het komt op mij over als een ratjetoe. De twee grootste fracties tellen maar drie leden. Dan zijn er nog vier met twee zetels en voor de rest (vijf) zijn het eenmansfracties. Op de fractielijst kom je bekende landelijke partijen tegen als Likoed, Jeesj Atied, Israël Betenoe, Sjas en ook Iem Tiertsoe. Burgemeester Mosje Padlon, die gaat voor herverkiezing, zou volgens oude gegevens die ik langs zag komen, afkomstig zijn uit de hoek van de Arbeid. Zijn partij heet nu, vertaald in het Nederlands: Visie en Ervaring.
Herzliya heeft twee gezichten. Het welvarende Herzliya Pituach, met veel kantoren, bedrijven en werkgelegenheid, mooie huizen (onder andere van de Nederlandse ambassadeur) plus een prachtig, schoon zandstrand. Iets verderop is een vrij luxe jachthaven. Wij wonen meer landinwaarts in, wat je zou kunnen noemen, Herzliya stad, het gewonere deel. Min of meer tussen Pituach en Herzliya centrum in, ligt het onopvallende Kfar Sjmarjahoe. Je ziet pas als je daar binnen rijdt dat het er wemelt van de grote, exorbitante villa’s.
Herzliya heeft een kleine airstrip voor sportvliegtuigjes, die vlakbij onze woonwijk ligt. De toestellen stijgen meestal op in onze richting, Kfar Sjmarjahoe wordt gespaard. Gelukkig gaan ze niet voor zeven uur ’s ochtends de lucht in, want er doorheen slapen is er niet bij.
Herzliya heeft een hoog gemiddeld inkomen. Dat komt natuurlijk door de bewoners van Pituach. De huizen daar doen vaak maar weinig onder voor de villa’s van Kfar Sjmarjahoe. In Herzliya wonen minder jonge kinderen dan elders. Slechts veertien procent van de bevolking is onder de veertien, landelijk is dat percentage 28 procent. Dat zal het gemiddeld inkomen vast opdrijven.
In de gemeentepolitiek gaat het ongetwijfeld om grote belangen, gezien de ambitieuze bouwplannen. We proberen het een beetje te volgen. Onze (nou ja, zo ver is nog niet helemaal, want hebben ons nog niet aangesloten) conservative sjoel in zuid-Herzliya organiseert avonden met kandidaten voor het burgemeesterschap. Aan ons jammer genoeg niet besteed, omdat ons Hebreeuws volstrekt ontoereikend is om het te kunnen volgen.
Aanplakbord met verkiezingsaffiches
De burgemeestersverkiezing in Herzliya verloopt naar mijn idee tamelijk rustig. In de hoofdstad Jeruzalem gaat het er heel wat heftiger aan toe. Dat is nu eenmaal een ingewikkelde stad met een hele diverse bevolking. Dat slaat niet alleen op de tegenstelling tussen Joodse en Arabische/Palestijnse inwoners, het betreft ook seculier versus (ultra)religieus. Er is nu een burgemeesterskandidaat die af wil van de (ultra)religieuze dwingelandij. Ik wens Ofer Berkovitch veel succes met zijn manmoedige poging.
De Arabische inwoners van Jeruzalem hebben overigens wederom de oproep gekregen niet te gaan stemmen, want dat zou erkenning inhouden van de staat Israël. Dan moet je ook niet zeuren dat je lokale stem niet of onvoldoende wordt gehoord, vind ik.
Het kan echter nog veel erger. Je afzijdig houden is één ding, regelrecht stellen dat héél Jeruzalem de hoofdstad is van Palestina (dus niet alleen oost-, maar ook het volledig Joodse west-Jeruzalem) en dat je desnoods wil sneuvelen voor de Palestijnse strijd, dat zijn getuigenissen die je zo kunt optekenen uit de mond van inwoners van Shuafat, een wijk in het geannexeerde oost-Jeruzalem en tevens één van de 59 door UNRWA gerunde Palestijnse vluchtelingenkampen.
Terug naar Herzliya. We zijn blij dat we hier wonen in het hart van het land – dat overigens bij Herzliya op zijn smalst is (circa 15 km.). Vanuit ons huis naar Qualqilia, de dichtstbijzijnde grote Palestijnse stad, die aan de ‘andere kant’ tegen de groene lijn aanligt, is een peulenschil. Het toont maar weer eens aan hoe kwetsbaar het land in militair opzicht eigenlijk is. Vermoedelijk is om die reden bij het smalste punt Ariël gebouwd, een Israëlische nederzetting met een universiteit, die diep in beoogd Palestijns gebied ligt. Het is niet uitgesloten dat Ariël wordt opgegeven als het ooit tot een vredesregeling komt met de Palestijnen. Of dat het een enclave blijft met alle complicaties van dien.
We weten inmiddels hoe het uitbrengen van onze stem precies in zijn werk gaat. Landelijk mogen we niet meedoen, omdat we slechts permanente ingezetenen zijn zonder Israëlisch paspoort, dus we zijn geen staatsburgers. Lokaal tellen we gelukkig wel mee. We hebben gecheckt waar ons stemlokaal is. Het is heel dichtbij, in een school om de hoek. In Israël maak je geen hokje rood op het stembiljet, maar je pakt in het stemhokje een partijfiche van jouw keuze en doet dat in de stemenveloppe. Die kan daarna in de stembus. Het belangrijkste is uiteraard de vraag: op welke partij en welke burgemeesterskandidaat gaan we onze stem uitbrengen. Tot nog toe hebben we geen idee en voelen we ons wat dat aangaat een vreemde in Jeruzalem. Echter, mijn lieve eega en ik hebben nog even de tijd om ieder onze eigen keus te bepalen.
Partijfiches
