De komende 72ste Jom Ha’atsmaoet (Onafhankelijkheidsdag) en de daaraan voorafgaand Jom Hazikaron (Herdenkingsdag) zullen vanwege het coronavirus ongetwijfeld hele sobere plechtigheden worden. Zo zal de traditionele luchtshow niet doorgaan. De luchtmacht maakt normaal gesproken op die dag altijd met een paar vliegtuigen en een stuntteam een rondje over Israël. Het is totaal niet militaristisch. En dat voor een land dat vergeven is van de militairen, mannen en vrouwen, van wie de meesten dienstplichtig zijn. Dankzij de krijgsmacht bestaat het land nog. Daarom staat die in hoog aanzien en doet zij ook van tijd tot tijd wat terug, zoals die fly-over. Die schijnt wel op kleine schaal plaats te vinden boven enkele ziekenhuizen ter ere van het personeel, dat een zware taak heeft aan het coronafront. De luchtshow is digitaal te volgen, vernam ik via Joop Soesan.

De Onafhankelijkheidsverklaring is gekoppeld aan Jom Ha’atsmaoet zoals matsot verbonden zijn aan Pesach. Het is een belangrijk document, al heeft het geen wettelijke status. In sommige wetten wordt er wel naar verwezen, heb ik begrepen. Dat had zeker moeten gebeuren in de veel bediscussieerde vrij recente wet op de Natiestaat, doch dat vonden rechtse politici onnodig. Het is een historisch document dat nog steeds veel zeggingskracht heeft en aan actualiteit nog niets heeft ingeboet. Voor antizionisten is een Joodse staat (náást een Palestijnse) geen vanzelfsprekendheid.

Onlangs ontdekte ik een reeks van acht hoorcolleges gewijd aan de Onafhankelijkheidsverklaring. Het is een forse tijdsinvestering om die allemaal te beluisteren. Elk hoorcollege duurt zo’n 30 tot 45 minuten. Niettemin is het voor de liefhebber beslist de moeite waard om daar wat uurtjes aan te spenderen.

De colleges worden gegeven door dr. Martin Kramer. Tijdens zijn studie in de VS aan de Princeton Universiteit kreeg hij les van de historicus en oriëntalist Bernard Lewis. Kramer is onder andere 25 jaar verbonden geweest aan de Universiteit van Tel Aviv, waar hij leiding gaf aan het Moshe Dayan Centrum voor Midden-Oosterse en Afrikaanse studies. Ook is hij actief voor het Washington Institute for Near East Policy. Kramer schrijft artikelen voor Mosaic, Commentary, the Wall Street Journal en Foreign Affairs. Verder heeft hij ook diverse boeken op zijn naam staan, zoals The War on Error.

Professor Martin Kramer

Dankzij een anonieme donateur zijn alle colleges gratis te volgen via de website van het Tikva Fonds. Het eerste college is inleidend. Daarna volgen onderwerpen als de wordingsgeschiedenis van de Onafhankelijkheidsverklaring, het karakter van het document – namelijk geboorteverklaring en identiteitsbewijs van de Joodse staat –, de discussie over het wel of niet noemen van de Almachtige in het document, legitimiteit van de staat Israël, rechten van inwoners plus de invloed van de verklaring. Het laatste college heeft een afrondend karakter.

Als je de opbouw van de Onafhankelijkheidsverklaring volgt dan is te zien dat die begint met de Joodse onderbouwing van de heroprichting van de Joodse staat na eeuwen van ballingschap (al hebben er altijd enkele kleine Joodse gemeenschappen in het land gewoond, met name in Jeruzalem, Sfat, Hebron en Tiberias). Er wordt op gewezen dat het Joodse volk en het Jodendom tot wasdom zijn gekomen in wat Joden noemen Erets Israël, het land Israël. Er zijn door de eeuwen heen altijd Joden teruggegaan naar het land van hun voorvaderen. In de negentiende eeuw nam dat aantal sterk toe. Het was de eeuw waarin Joden in Europa meer vrijheid kregen. Het was ook de eeuw waarin er allerlei natiestaten ontstonden. De Joodse gemeenschap in wat toen nog Palestina werd genoemd, begon te werken aan de opbouw van een eigen land door ontginning, opleving van het Hebreeuws als nationale taal en zo meer. Uiteraard wordt Herzl genoemd.

Vervolgens wordt gerefereerd aan de internationale erkenning van het recht van het Joodse volk op zelfbeschikking, wat inhoudt dat (ook) Joden een eigen land mogen hebben. Genoemd worden de Balfour-verklaring van 1917 en het daaropvolgende mandaat van de toenmalige Volkenbond. De Sjoa maakte eens te meer duidelijk dat een volk zonder eigen land weerloos is. Niettemin hebben Joden vanuit het toenmalige Palestina hun bijdrage geleverd aan de bestrijding van de nazi’s. Natuurlijk wordt als laatste, doch niet als minste VN-resolutie 181 uit het jaar 1947 genoemd, waarmee de vestiging van een Joodse staat in het Engelse mandaatgebied Palestina wordt gelegitimeerd.

Het vervolg van de Onafhankelijkheidsverklaring betreft vooral de gang van zaken in de Joodse staat. Verduidelijkt wordt wie de Onafhankelijkheidsverklaring hebben aangenomen en wanneer die in werking zal treden, namelijk direct na beëindiging van het Britse mandaat op 14 mei 1948 (5 ijar 5708). Zo zal het land Israël worden genoemd (niet Judea bijvoorbeeld en vanzelfsprekend niet Palestina, want die naam was een Romeinse straf voor het opstandige Judea dat moest worden vernietigd) en zal het openstaan voor Joodse immigratie uit alle landen, het zal volledige burgerrechten kennen voor alle inwoners ongeacht religie, ras of geslacht.

Het laatste deel gaat over de bereidheid tot internationale samenwerking van de nieuwe staat, de oproep aan de Arabische inwoners en Arabische buurlanden tot vrede en vriendschap en tot gezamenlijk streven naar vooruitgang voor het hele Midden-Oosten.

Ook worden Joden buiten Israël opgeroepen zich rond de Joden in Israël te scharen bij de opbouw van het land, wat in wezen de realisatie is van een oude droom. Ter afsluiting wordt vertrouwen uitgesproken in de Rots (Tsoer) van Israël, één van de benamingen van God. Dat was een heikel compromis, waarmee zowel datiem (gelovigen) als seculieren konden leven.

In de colleges van Kramer wordt uitgebreid op van alles ingegaan. Zo valt op dat in de Onafhankelijkheidsverklaring geen grenzen worden aangeduid en God niet rechtstreeks wordt genoemd, maar in meer bedekte termen. Kramer doet uit de doeken waarom dat zo is.

Wie na de vele uren college over de inhoud van de Onafhankelijkheidsverklaring nog niet verzadigd is, kan zich storten op de Hebreeuwse tekst. Via de volgende link kunnen de grammaticale kenmerken van de Hebreeuwse tekst van de Onafhankelijkheidsverklaring worden bestudeerd.

Jom Ha’atsmaoet sameach! Een vrolijke Onafhankelijkheidsdag! En blijf coronavrij!

De Onafhankelijkheidsverklaring plus Engelse vertaling.