Met spanning kijken we uit naar de eerste heftige regenbuien. Er is al wat regen gevallen. Dat was echter niks in vergelijking met wat we nog kunnen verwachten aan Israëlische stortbuien in december – misschien al eerder – en de daaropvolgende wintermaanden. In een eerdere column had ik het over een beperkte lekkage in de woonkamer begin vorige winter. Die was afkomstig van het balkon van onze bovenbuurman. Er is van alles aan gedaan en het zou opgelost moeten zijn. Ik betwijfel het echter, want tot het eind van de winter zagen we tijdens buien vochtplekken ontstaan, zij het veel minder dan vóór de start van het herstelwerk.
Aan onze bovenbuurman heb ik onlangs gevraagd of hij denkt dat we het plafond binnenkort (eindelijk) kunnen laten witten of dat het toch verstandiger is de eerste paar regenmaanden af te wachten om te zien of de lekkages echt voorbij zijn. Hij koos eieren voor zijn geld, dus voor het laatste. Omdat hij zowel door mij werd bestookt als door onze huiseigenaar, die ik een kopietje had gestuurd van mijn whatsappje aan de bovenburen, raakte hij zeer geïrriteerd. Dat was begrijpelijk. Hij liet mij weten dat alle communicatie voortaan via de eigenaar moet verlopen, al is het geen bezwaar als ik ’s avonds of ik het weekend langskom indien er iets aan de hand is. Overdag doordeweeks moet hij werken en heeft hij geen tijd voor dit soort besognes. Vanzelfsprekend uitte ik daar begrip voor. Ik dacht nog wel: niemand verplicht je om gelijk te reageren op een whatsappje tijdens je werk; je kan ook kort laten weten dat je later, na het werk gaat reageren.
Minder tevreden was ik met zijn idee om de gehéle volgende winter af te wachten alvorens de schade aan het plafond te gaan herstellen, terwijl je daar al mee kan beginnen als na de eerste maanden duidelijk is geworden dat het niet meer lekt. De huisbaas zag dat ook niet zitten. Enfin, we zien wel hoe het loopt.
De eigenaresse van ons vorige huurhuis in Herzliya zei toen het daar fors begon te lekken, nadat we het in de eerste winter droog hadden gehouden, dat de gigantische buien nieuw waren. Dat had ze nog niet eerder zo intens en zo vaak meegemaakt. Climate change?
Naar mijn idee kan de gemiddelde verhoging van de temperatuur op aarde en de te verwachte stijging van de zeespiegel en wat daar verder mee zou kunnen samenhangen zonder meer (mede?!) aan de mens worden toegeschreven. Daarvoor kun je je ogen haast niet sluiten. Anderzijds heeft onze planeet heel wat klimaatschommelingen gekend toen de mens nog amper aan de horizon was verschenen. Dat waren nog veel grotere klimaattoestanden dan wat we nu beleven. De aarde kan wel wat hebben. Of de mens, zijn landbouwgronden en laag gelegen woonplaatsen net zo robuust zullen blijken, is afwachten. Aan het coronavirus hebben we kunnen merken (net als bij eerdere pandemieën) hoe kwetsbaar de mensheid in feite is. In de eerste plaats door het virus zelf, in de tweede plaats door de heftige meningsverschillen over het vaccineren en andere preventieve maatregelen, zoals de coronapas, mondkapjes, lockdowns en wat al niet.
Op het gebied van duurzaamheid heeft Israël tot nu toe een bijzonder slecht figuur geslagen. In een recent rapport heeft de Israëlische Rekenkamer, zo vertaal ik State Comptroller, geconcludeerd dat Israël op dat gebied flink achterloopt ten opzichte andere OESO-landen. De CO2-uitstoot is gestegen in plaats van teruggebracht. Verder blijkt Israël een van de weinige OESO-landen te zijn zonder een serieus klimaatplan met bijbehorende begroting. Het gros van de overheidsinstanties is helemaal niet bezig met de klimaatcrisis. De uitstoot van broeikasgassen door het kleine Israël is vergelijkbaar met die van een middelgroot land. Van de 29 OESO-landen bevindt de Joodse staat zich op de tiende plaats. Israël meet in tegenstelling tot andere landen de uitstoot per hoofd van de bevolking en omdat de bevolking groeit, stijgt dus ook de uitstoot, terwijl die juist zou moeten dalen. In Duitsland is de uitstoot sinds 1990 meer dan 40 procent gedaald, in Australië met 15 procent. Daar steekt Israël wel heel schril bij af met nota bene een verdubbeling van de uitstoot, namelijk 103 procent.
Het woon-werkverkeer, zo nam het ministerie van Transport zich in 2015 voor, zou met 20 procent worden teruggebracht. Dat voornemen is in het geheel niet gehaald. Integendeel, in 2015 was de omvang van het woon-werkverkeer 42 miljard kilometer, in 2019 was dat toegenomen tot 50 miljard. Het doel om in 2030 de invoer van voertuigen met verbrandingsmotor te verbieden werd in 2019 uitgesteld tot 2035. Nog slechts 0,05 procent van de auto’s is elektrisch.
Zo zijn er meer voorbeelden te noemen van de niet mis te verstane kritiek van Matanyahu Englman, de State Comptroller.
Maar… het roer gaat om. De regering Bennett-Lapid heeft een ambitieus klimaatplan opgesteld. Er is een budget aangehangen van ruim 700 miljoen sjekel (circa 200 miljoen euro). Nog altijd heel wat minder dan wordt uitgetrokken voor het terugbrengen van de achterstand in de Arabische sector en misdaadbestrijding daar (circa 30 miljard sjekel, dat is ruim acht miljard euro).
In 2030 moet er een vermindering zijn behaald van 27 procent CO2-uitstoot ten opzichte van 2015. Dat moet oplopen tot 85 procent vermindering in 2050. Het plan bevat honderd actiepunten waar veertien ministeries bij zijn betrokken. Het gaat om terreinen als transport, energie, industrie en afvalverwerking. Ook betere en voorkoming van bestrijding van bosbranden en overstromingen maken deel uit van het klimaatplan.
Premier Bennett is aanwezig op de Klimaattop in Glasgow. Hij wordt vergezeld door minister van Milieu (Environmental Protection )Tamar Zandberg en minister voor Energie Karin Elharrar (op haar rolstoel was niet gerekend).
Naast deze drie bestaat de Israëlische delegatie uit een ploeg van 120 personen! Israël meent namelijk dat het wat aan technologische vindingen te brengen heeft die van belang zijn in relatie tot de klimaatcrisis, zoals waterbeheersingstechnieken en afvalwaterverwerking.
De vraag is waar Israël zich op gaat vastleggen in Glasgow. En uiteraard niet alleen Israël, maar vooral wat doet de rest van de wereld om de klimaatcrisis tot aanvaardbare proporties terug te brengen? China (de grootste vervuiler) en Rusland hebben hun topleiders thuis gelaten.
Een beeld van de grote klimaatdemonstratie in Tel Aviv op 29 oktober 2021 (uit Times of Israel)
De ruim tienduizend demonstranten in Tel Aviv (op 29 oktober), die zich wat mij betreft terecht druk maken om het klimaat, zullen het ongetwijfeld nauwgezet volgen. In 2020 is een uitgebreide opiniepeiling verricht onder Israëli’s over de klimaatcrisis. De uitslagen stemmen overwegend tot tevredenheid als je vindt dat er moet worden ingegrepen rond klimaat en milieu. Het is een column op zichzelf waard om de vele resultaten te bespreken. Ik haal er slechts één ding uit: 75 procent is het ermee eens dat er een verband bestaat tussen de uitstoot van vervuilende stoffen en klimaatverandering; een vergelijkbaar percentage is van mening dat de overheid maatregelen moet nemen om de klimaatcrisis aan te pakken. Men is min of meer bereid daar financieel of anderszins een steentje aan bij te dragen.
Gelukkig ligt er nu een klimaatplan. Hopelijk blijft het niet bij voornemens, papier is geduldig. Israël is het als Joods land aan zichzelf verplicht om eindelijk eens werk te gaan maken van het milieu en het klimaat. Tikoen olam, herstel de wereld, is een belangrijke waarde in het jodendom.
