Dr. Einat Wilf, van 2010 tot 2013 Knesset-lid, onder andere voor de Arbeidspartij (Avoda), schreef samen met voormalig Haaretz-journalist Adi Schwartz het boek Milchemet zchoet hasjiwah (The War of Return). Het gaat over het Palestijnse vluchtelingenvraagstuk. Het boek is recent verschenen in het Hebreeuws. Er wordt gewerkt aan een Engelse vertaling, die naar verwachting in 2019 zal uitkomen.
Wilf stelt dat het zogeheten recht op terugkeer hét grootste obstakel is voor vrede als het gaat om het Palestijns-Israëlisch conflict. Groter nog dan de nederzettingen op de Westoever – of in Judea en Samaria, zoals rechts Israël dat gebied aanduidt. Volgens haar zouden de internationale diplomaten net zo hard te hoop moeten lopen tegen het zogenaamde ‘recht op terugkeer’, dat voor de Palestijnen heilig is, als zij doen tegen de nederzettingen ten oosten van de groene lijn, de bestandslijn aan het eind van de oorlog van 1948. Voor Israël was dat de Onafhankelijkheidsoorlog, voor Palestijnen hun Nakba.
Terugkeer van Palestijnse vluchtelingen naar wat nu Israël is, zou volkomen in strijd zijn met de algemeen geaccepteerde twee-statenoplossing: Joden en Palestijnen ieder een eigen staat. Beiden hebben legitieme aanspraken op hetzelfde gebied. Verdelen is dan de minst slechte optie.
Einat Wilf schreef op haar Twitteraccount onder andere het volgende: “Palestinians became refugees NOT because they didn't have a state. REVERSE is true: In REFUSING their own state, AND in opening war to prevent Jewish people from having theirs, and in losing war, they became refugees. 70 years later, they still prefer being refugees over a state.”
Wilf is tegen de nederzettingen, maar niet tegen de bezetting. Die ontstond nadat Israël zich met groot succes verweerde tegen de zeer serieuze oorlogsdreiging van Egypte en Syrië, waar Jordanië zich bijvoegde zodra de strijd was losgebarsten. Zolang het niet tot een sluitende vredesregeling komt tussen Palestijnen (en de Arabische wereld) en Israël, is de bezetting als legitiem te beschouwen. Een noodzakelijk kwaad.
Ik zal moeten wachten op de Engelse vertaling. Ondertussen heb ik al een en ander gelezen over Wilf en haar ideeën. Zij beschouwt zichzelf nog steeds als links, vermoedelijk zullen velen aan die kant van het politieke spectrum haar eerder als tamelijk rechts zien.
Hoe eerder het tot een werkbaar en echt vergelijk komt tussen Israëli’s en Palestijnen, hoe beter, wat mij aangaat. Oslo bood een goede opmaat tot zo’n regeling, doch het Oslo-vredesproces is volkomen doodgebloed. Zowel Abbas als Netanyahoe treft schuld. Trump probeert het vredesproces nieuw leven in te blazen. De vraag is of dat enige kans van slagen heeft nu hij de Palestijnen steeds meer van zich vervreemdt door de aangekondigde verplaatsing van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem en andere (straf)maatregelen.
Een van de harde maatregelen is het stoppen van de Amerikaanse financiële steun aan de UNRWA, de organisatie die in 1950 in het leven is geroepen om Palestijnse vluchtelingen bij te staan. In die periode ging het om circa 700.000 Palestijnse vluchtelingen. Omdat de UNRWA ook nazaten van de oorspronkelijke vluchtelingen erkent, hebben we het nu over zo’n vijf miljoen personen. Zij hopen allemaal eens ‘terug te keren’. De meesten van hen wonen echter al in Palestijns gebied, namelijk Gaza en de Westoever.
De andere vluchtelingenorganisatie, de UNHCR, helpt álle andere vluchtelingen in de wereld. In tegenstelling tot de UNRWA richt de UNHCR zich op integratie van vluchtelingen in hun nieuwe woongebied of op terugkeer, mits dat haalbaar is. De UNHCR helpt vluchtelingen van hun vluchtelingenstatus af, kan je zeggen, de UNRWA houdt het vraagstuk echter in stand.
Afgezien van de Palestijnse vluchtelingen heeft de oorlog van 1948 tussen het toen net opgerichte Israël en omringende Arabische staten (Iran kwam nog niet echt in het verhaal voor) ook Joodse vluchtelingen opgeleverd uit Arabische landen. Hun aantal is ongeveer net zo groot of zelfs iets groter. Israël heeft deze vluchtelingen succesvol geïntegreerd, al bleek dat oriëntaalse Joden zich in het begin veelal achtergesteld voelden ten opzichte van de Joden uit het westen. Voor deze vluchtelingen kwam geen hulp van de UNRWA, en ook niet van de UNHCR.
Velen zijn beducht voor het stoppen van de financiële steun door de VS voor de UNRWA. Het leidt tot grotere ellende voor de Palestijnen in vluchtelingenkampen, die gewoon permanente stadjes zijn, zo wordt gesteld. Dat kan weer leiden tot meer geweld. Er wordt al flink mee gedreigd.
Hoewel het politiek vast volstrekt onhaalbaar is, zou het verplaatsen van de financiële input van de UNRWA naar de UNHCR een betere stap zijn, naar mijn idee. Laat de UNHCR de UNRWA overnemen. Het UNHCR-model werkt beter, terwijl de UNRWA al decennia verkeerd bezig is, namelijk met het koesteren van de vluchtelingenstatus in plaats van het oplossen ervan.
Tal van landen hebben bewezen dat integratie van vluchtelingen kan. Waar een wil is, is een weg. India en Pakistan, Griekenland en Turkije, Duitsland met zijn Sudeten-Duitsers. Geen van deze groepen vluchtelingen als gevolg van een etnische of religieuze oorlog is nog bezig met recht op terugkeer. Ze berusten al lang in hun lot, omdat dat tot een betere toekomst heeft geleid dan zinloos blijven dromen over onhaalbare terugkeer.
