Volgens Amnesty International woon ik in een apartheidsland. Amnesty is niet de eerste die met die boodschap komt. Human Rights Watch (HRW) en de Israëlische ngo B’Tselem gingen voor, al gaat Amnesty nog wat verder. Het is een akelige beschuldiging. Minstens zo erg als wat de Verenigde Naties in 1975 naar voren brachten: zionisme is racisme! In 1991 werd die resolutie terecht ingetrokken. Gaat dat over enige tijd ook gebeuren met de zware aanklacht van Amnesty, HRW en B’Tselem?
Ik vrees dat we daar nog lang op moeten wachten. Van mij zal je niet horen dat er hier geen dingen fout zijn of mis gaan. Anders dan Amnesty kijk ik daarbij niet alleen naar Israël; Palestijnen maken zich minstens zo schuldig aan ernstige mensenrechtenschendingen, zo niet vele malen erger. Hamas met zijn willekeurige raketbeschietingen op burgers in Israël, oproepen tot en het plegen van terreur op gewone Israëlische burgers en onderdrukking in Gaza zelf. Abbas en de zijnen door het uitdelen van uitkeringen voor aanslagen op Joodse Israëli’s en het in standhouden van haat tegen Israël, onder andere via schoolboeken. Plus dat Abbas normale verkiezingen aan zijn laars lapt, net als vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in de Palestijnse gebieden.
Lang niet alle Joodse Israëli’s zijn vrij van racisme en er wordt absoluut gediscrimineerd. Niet alleen tegen Arabieren, ook onderling tussen Joden. Doch Arabische of andere Israëli’s en Joodse Israëli’s zijn voor de wet gelijk. Aan de andere kant van de groene lijn (‘de grens’) ligt het veel ingewikkelder en als je kwaad wil dan heeft het wel wat weg van Zuid-Afrika met zijn apartheid en Bantoestans, de gebieden waar de zwarte Zuid-Afrikanen moesten wonen. Het principiële verschil is dat het bij Zuid-Afrika om één land ging met ronduit racistische wetten. Dat geldt niet voor Israël en de bezette gebieden, die niet bij Israël horen (met uitzondering van Oost-Jeruzalem en de Golan). Israël heeft voorts in het geheel geen racistische wetten.
Amnesty beroept zich op een ruimere interpretatie van het begrip apartheid en het begrip ras. Menigeen zal bij apartheid louter denken aan bordjes met ‘Verboden voor zwarten’ en meer van dat soort verwerpelijke zaken die in Zuid-Afrika in rassenwetten waren vastgelegd. Apartheid staat gelijk aan racisme en het doet niet alleen aan het vroegere Zuid-Afrika denken, doch ook aan nazi-Duitsland, waar ‘Verboden voor Joden’ ook overal te vinden was. En de nazi’s deden nog veel ergere dingen als het om Joden en anderen ging, zoals bekend.
Amnesty zal zich verre houden van bizarre beschuldigingen dat wat Joden werd aangedaan door de nazi’s, (Israëlische) Joden nu Palestijnen zouden aandoen. Israëlhaters durven echter in de mond te nemen dat Israël genocide op Palestijnen zou plegen. Hoe gek kun je zijn als Israëlhater?
Amnesty gaat overigens wel heel ver door te stellen dat Israël bij het vestigen van de staat in 1948 al begon met apartheid. Vindt Amnesty dat een Joodse staat per definitie leidt tot apartheid? Of dat apartheid pas opgeheven is als Israël geen Joodse staat meer is?
Amnesty erkent dat “zowel het Joodse als het Palestijnse volk aanspraak maken op het recht op zelfbeschikking.” Amnesty spreekt zich echter niet uit over de legitimiteit van de aanspraken. Amnesty spreekt daarentegen wel uit dat Israël aan “een volledig wapenembargo” moet worden onderworpen. Amnesty weet dat dat de doodsteek is voor Israël. Wat is erkenning van het Joodse zelfbeschikkingsrecht door Amnesty dan waard?
Voorts is opvallend dat in het rapport van Amnesty wordt voorbijgegaan aan Palestijnse terrorisme en de Arabische agressie jegens Israël vanaf 1948 én daarvoor. De twee staten-oplossing als de meest redelijke oplossing kwam ik niet tegen, terwijl daar toch echt de sleutel ligt om verder bloedvergieten en mensenrechtenschendingen over en weer te voorkomen.
Het is onmiskenbaar dat het uitgangspunt dat Israël een Joods land dient te zijn nog wel eens leidt tot geforceerde oplossingen waar je vraagtekens bij kunt plaatsen. Doch in andere landen is het niet volstrekt anders. Alle natiestaten in de wereld stellen de eigen natie voorop.
Als je als Nederlandse allochtoon een partner uit het land van herkomst wil halen, gaat dat niet zonder slag of stoot. Er worden inkomenseisen gesteld en de inburgering moet reeds in het buitenland gebeuren. Als een Arabische Israëli een importbruid van de Westoever of uit Gaza of bepaalde andere, vijandige landen wil binnenhalen dan is dat bijna onmogelijk, al gebeurt het wel. Israël ontdekte namelijk dat er op die manier wel eens terroristen binnenkwamen of dat zo het ‘recht op terugkeer’ via een achterdeur werd binnengehaald.
Bevoordeling van Joden die zich in Israël willen vestigen is als principe allerminst uniek voor Israël. Tal van landen (zoals Ierland, Duitsland, Spanje) kennen bepalingen dat voorrang wordt gegeven aan immigranten met dezelfde afstamming als de inwoners van het land in kwestie.
Dat de bezetting een lelijk ding is, valt niet te ontkennen. Dat die nog steeds voortduurt, valt niet alleen Israël aan te rekenen. Er zijn tal van verregaande vredesvoorstellen door Israël gedaan die telkens door het Palestijnse leiderschap werden afgewezen. Of erger, werden beantwoord met terreur. Bijvoorbeeld toen Arafat wegliep van het overleg met Barak onder leiding van Clinton. Geen woord daarover in het Amnesty-rapport.
Stuitend is ook de zeer eenzijdige weergave van de gang van zaken in het Amnesty-rapport rond de heftige en deels gewelddadige Palestijnse demonstraties aan het grenshek tussen Gaza en Israël met als doel om de grens te doorbreken (“March of Return”). Geen enkel land zal dergelijke illegale grensoverschrijdingen toestaan. Amnesty wijdt nauwelijks een woord aan de duizenden raketten van Hamas op Israël of onderdrukking van de eigen bevolking daar.
Zo zijn er meer voorbeelden te geven van een sterk eenzijdige weergave van de feiten. Amnesty beroept zich op de status van een serieuze ngo die misstanden aan de kaak stelt, doch met dit rapport is geen sprake van een evenwichtige beoordeling van het Palestijns-Israëlisch conflict. Amnesty heeft zich vrijwel volledig opgesteld achter het Palestijnse narratief. Inclusief het ‘recht op terugkeer’, wat het einde zou betekenen van Israël als Joodse staat.
Als Amnesty serieus een bijdrage had willen leveren aan een oplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict vanuit de optiek van mensenrechten dan had het met een ander rapport moeten komen. Op deze manier heeft Amnesty zijn hand overspeeld, gezien de vele afwijzingen door tal van landen die het etiket apartheid als het om Israël gaat, resoluut verwerpen. Duitsland is niet het enige land dat het label apartheid afwijst als het om Israël gaat. Ook de VS en Engeland doen dat. En dit lijstje is niet compleet.
Mansoer Abbas van de Ra’ampartij die deelneemt aan de huidige Israëlische regering ziet niets in de beschuldiging van apartheid als het gaat om het Palestijns-Israëlisch conflict. Zo zijn er meer Israëlische Arabieren die zich zelfs beledigd voelen als wordt gesteld dat zij in een apartheidsstaat zouden wonen.
Amnesty, nu hoor je het van een ander.
