Op maandagmiddag 16 maart vond de inauguratie plaats van de 23ste Knesset. Vanwege de anti-coronamaatregelen werden de volksvertegenwoordigers in drietallen ingezworen in plaats van in een plenaire bijeenkomst.
Eén van de 120 zetels wordt ingenomen door Iman Khatib-Yassin. Zij stond op de vijftiende plaats van de kandidatenlijst van de Arabische Verenigde Lijst bij de afgelopen verkiezingen op 2 maart 2020. Ze werd zowaar gekozen, omdat de opkomst van Arabische kiezers nog hoger was dan de vorige keer, in september 2019. Toen veroverde deze lijst dertien zetels. Drie meer dan bij de verkiezingen in april 2019, toen er nog sprake was van twee aparte Arabische lijstverbindingen, namelijk Chadasj-Ta’al en Ra’am-Balad.
Met haar verkiezing doet de eerste hoofddoek dragende parlementariër haar intrede in de Knesset. Zij is van de Ra’ampartij. Dat is het zeer islamitische, zo niet islamistische smaldeel van de uit vier delen bestaande fractie van Israëlische Arabieren. Zo willen zij trouwens liever niet worden genoemd, want zij beschouwen zich als Palestijnen. Weliswaar met Israëlisch staatsburgerschap, maar zij voelen zich één met de Palestijnen aan de andere kant van de Groene Lijn. Of zelfs met Hamas in Gaza. Dat laatste heeft Chanien Zoabi, een controversieel parlementslid van Balad, bewezen door onder andere mee te varen met het Gaza-flottielje in 2010.
Iman Yassin Khatib tijdens een radio interview in Nazaret. Bron: Ha’aretz
Formeel is de Joint List, zoals de Arabische fractie in de Knesset in het Engels wordt aangeduid, voor de twee-statenoplossing. Maar het uit vier deelfracties bestaande Arabische smaldeel laat de afzonderlijke partijen vrij in hun eigen standpuntbepaling ten aanzien van het Joodse karakter van de staat Israël. Slechts één van de vier, de club van voorman Ayman Odeh, te weten de communistische Chadasj, is voor twee afzonderlijke staten ter oplossing van het Palestijns-Israëlisch conflict, de rest is ronduit antizionistisch. Zij zijn voor één staat, binationaal (Arabisch-Joods) of Palestijns, als ik de kenschets door het CIDI goed parafraseer.
Rechts Israël moet niets hebben van deze Arabische partijen. Ze worden gewantrouwd tot op het bot. Kampioen op dit vlak is Avigdor Lieberman, doch ook Netanjahoe grijpt allerlei gelegenheden aan om hen buitenspel te zetten. En hij schampert bij voortduring over de steun die van hun kant nodig is om zijn tegenstrever Benny Gantz aan een parlementaire meerderheid te helpen. Eén van de meeste bekende en niet geheel onbesproken Arabische Knesset-leden is Achmed Tibi, dus hanteerde de Likoed de lekker bekkende verkiezingsleus: Bibi of Tibi?
Links Israël en ook het politieke midden, waar Kachol-Lawan te vinden is, staan meer open voor steun of deelname uit die hoek aan de landspolitiek. Dat er parlementaire steun wordt geleverd door de Arabische partijen is overigens vrij nieuw, want zij hielden zich in het verleden vaak afzijdig van de Israëlische politiek. Ze zaten weliswaar in de Knesset, maar vooral om af te geven op de Joodse staat en zeker op de politiek van Israël ten aanzien van de Palestijnen in de bezette gebieden en Gaza. Ze leken wat dat betreft meer op afgezanten van de Palestijnse Autoriteit of zelfs Hamas in de Israëlische volksvertegenwoordiging. Wellicht dat er nu ietsje gaat veranderen in hun optreden.
Veel Israëlische Arabieren voelen zich kennelijk niet meer zo goed vertegenwoordigd door deze Arabische Knesset-leden. Zo constateerde prof. Tamar Hermann, directeur van het Guttman Center for Public Opinion and Policy Research van het Israel Democracy Institute in 2019: “…for the first time, the majority of Arab Israelis – 58% (up from 41% in 2017) believe that their political leadership does not do a good job in representing the Arab community…” Uit het opinieonderzoek waarop Hermann de zojuist aangehaalde conclusie baseerde, blijkt voorts dat inmiddels 65 procent van de Israëlische Arabieren er trots op is Israëli te zijn. Onder Joodse Israëli’s is dat 92 procent.
Tabel met percentages Joden (groen) en Arabieren (rood) die trots zijn op hun Israëli-zijn
Iets dergelijks begreep ik ook van mijn vrouw, die in contact kwam met een Arabische fysiotherapeute die haar behandelde. Ze komt uit een Arabisch dorp niet ver van Kfar Saba, is afkomstig uit een goed nest en heeft het geschopt tot hoofd van een fysiotherapieteam in Herzliya. Als moderne moslima (uiteraard zonder hoofddoek) heeft ze er geen enkele moeite mee om ook Joodse en christelijke feesten mee te vieren. Ze reist graag. Over Istanboel was ze niet erg tevreden, in tegenstelling tot Barcelona. Saoedi-Arabië trekt haar totaal niet. Een bedevaart naar Mekka zal ze niet gauw maken. Haar familie was wel geweest en moest daarvoor via Jordanië reizen, om met een tijdelijk Jordaans paspoort het wahabitische koninkrijk in te mogen als Israëlische staatsburgers incognito.
Het zijn interessante tijden voor de Arabieren in de Israëlische politiek. Ze hebben Gantz c.s. aan een nipte meerderheid in de Knesset geholpen. Zelfs Balad stemde ditmaal voor Gantz. Daarom mag hij als eerste pogen een kabinet te formeren. Netanjahoe was daarvóór druk bezig daar een stokje voor te steken, want hij kwam met een twijfelachtig aanbod aan Gantz, Peretz van de Arbeidspartij-Gesher-Meretz en Lieberman om toe te treden tot een nationale regering vanwege de coronacrisis. Gantz speelde daar handig op in door daarbij de Verenigde Lijst niet uit te willen sluiten. Daar moeten Bibi en de zijnen niet aan denken. Gantz heeft gelukkig wél oog voor een vijfde deel van de Israëlische bevolking, al zijn velen daar antizionistisch. Dat maakt het allemaal zeer ingewikkeld. Enerzijds zijn ze staatsburger van Israël, anderzijds zijn ze veelal tegen dat land. Althans als Joods land, doch dat is raison d’être van Israël. Het gaat echter niet aan om hen verre te houden van een crisisregering met het oog op ingrijpende maatregelen rond het coronavirus. Zelfs Netanjahoe zei het ditmaal goed: dat coronavirus maakt geen onderscheid tussen jong en oud, gelovig en seculier, Jood en Arabier.
