“Er is geen beter land dan Israël,” zei deze week een goede vriend van me. Hij had voor hetzelfde geld ook kunnen zeggen dat Israël een bijzonder land is. Heel bijzonder. In tal van opzichten. Een recent voorbeeld? Zijn er landen aan te wijzen waar alle ambtenaren en diplomaten van het ministerie van buitenlandse zaken staken? Alle Israëlische ambassades en consulaten zijn gesloten. Premier Benjamin Netanjahoe moest zelfs een reis naar Zuid-Amerika uitstellen omdat het ministerie van buitenlandse zaken geen voorbereidingen had kunnen en willen treffen. De werknemers op dit ministerie, van hoog tot laag, zijn in opstand gekomen tegen hun financiële onderwaardering, tegen - zoals ze zeggen - hun hongerlonen. Bijzonder nietwaar?
Nog een bijzonderheid van deze week. In welke krant schrijft de eigenaar een artikel op de opiniepagina tegen één van zijn invloedrijkste commentatoren/journalisten? Dat deed deze week Amos Shocken, de linkse eigenaar van Israëls liberale krant Ha’aretz. Ari Shavit, de journalistieke boosdoener in kwestie, had zich op pathetische manier in een televisiegesprek achter premier Benjamin Netanjahoe opgesteld. Shavit deelt de opvatting van de premier dat de Palestijnen het Joodse karakter van de staat Israël moeten erkennen. Voor Shavit is dat een absolute voorwaarde, een halszaak dus. Als de Palestijnse leider Mahmoed Abbas deze eis naast zich neerlegt, kan er van vrede met de Palestijnen geen sprake zijn. Want dan ontkent Abbas de essentie van het zionisme, van de terugkeer van het Joodse volk naar zijn historische vaderland. Voor zijn grote baas bij Ha’aretz is dat een paar straten te ver. Amos Shocken begrijpt niet hoe de peacenik Shavit de aarzelend vliegende vredesduif neerschiet. Volgens hem is er geen verband tussen het Joodse karakter van de staat Israël en vrede. Vredesverdragen worden tussen staten gesloten, zonder religieuze voorwaarden vooraf.
Ik weet niet of de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry nog voldoende kaarten in handen heeft om Israël en de Palestijnen te verleiden op het vredespad te blijven. De voortekenen zijn deze week opvallend slecht. In de media hier in Israël wordt van een op handen zijnde ineenstorting van het onderhandelingsproces gesproken. Of wordt er om de schijn op te houden toch nog verder onderhandeld?
Vanuit het perspectief van links Israël heeft Ari Shavit de vredeskansen geen goede dienst bewezen. Waarom heeft hij dat gedaan, en waarom nu pas? Ik heb een cynisch vermoeden. Shavit heeft een hard boek geschreven onder de titel My promised land: The Triumph and Tragedie of Israel. Hij ziet de toekomst van dit mooie land somber in. En hij weet ook waarom. Als ik het kort samenvat, is Israël volgens Shavit door de verdrijving van de Palestijnen voor en na 1948 in zonde geboren. In enkele hoofdstukken beschrijft hij hoe de zionistische pioniers in een vroeg stadium, voor de stichting van de staat, al systematisch Palestijnen uit hun velden en dorpen hebben verdreven. Hij schrijft dingen die ik hier liever niet herhaal. Zijn boek, inmiddels ook vertaald in het Nederlands, is nog niet in het Ivriet in Israël verschenen. Ik weet niet waarom. Misschien omdat er een storm van verontwaardiging zal losbarsten. Waarom moet Shavit uitgerekend nu de haters van Israël munitie in handen spelen? Ik vermoed - het is een cynische gedachte - dat Shavit zo geschrokken is van reacties op zijn boek in het buitenland, dat hij bij wijze van innerlijke compensatie voor een zwartboek over Israël op het punt van de erkenning van Israël als een Joodse staat achter premier Netanjahoe is gaan staan. Het is maar een vermoeden. Niet meer dan dat. Vreemd is het wel, want Shavit heeft in het verleden geen goed woord over gehad voor deze Likoed-premier.
Natuurlijk moet ik vermelden dat een Israëlische generatie van nieuwe historici uitvoerig, zonder er doekjes om te winden, over de zionistische revolutie in Palestina heeft geschreven. Maar dat is al weer ruim twintig jaar geleden. Om dat verleden, dat beslist niet op alle punten eervol is, nu weer in details op te rakelen, vind ik onverstandig, dom zelfs. We wisten het al. Het helpt niet om de kloof tussen Israël en de Palestijnen te overbruggen. Een dooddoener dus.
