De Amerikaanse president Donald Trump schudt de wereldorde door elkaar zoals nooit eerder een Amerikaanse president dat in vredestijd heeft gedaan.
Ik moest onmiddellijk denken aan het historische bezoek van de Egyptische president Anwar Sadat aan Jeruzalem toen ik hoorde dat Trump een uitnodiging van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un heeft aanvaard om met ‘rocket man’ aan tafel te gaan zitten. Ik omschreef de komst van Sadat naar Jeruzalem indertijd in NRC als “een maanlanding”. Nauwelijks vijf jaar na de Jom Kipoeroorlog gebeurde het onwaarschijnlijke. De Egyptenaar die Israël op haar heiligste dag overviel, ontwapende met zijn komst het diepe wantrouwen van de Israëli’s jegens Egypte.
Er werd geklapt voor de man uit Caïro, die verantwoordelijk was voor de dood van tegen de drieduizend Israëlische soldaten. Het Sadat-drama was een kunststukje van psychologische ontwapening. Er is vrede – een koude vrede – uit voortgekomen die tot nu toe heeft standgehouden en zelfs tekenen van langzame opwarming vertoont.
Hoe het allemaal in zijn werk ging laat ik in het midden. Het gaat mij er om in deze column het belang van het psychologische moment te benadrukken. De stroomlijning van de geest is belangrijker dan de baan van een raket.
Het bezoek van Sadat aan Jeruzalem was in het geheim in Marokko goed voorbereid door Moshe Dayan en de Egyptische gezant Tohami.
Voor zover bekend is dat niet het geval met de geplande verrassingstop tussen Trump en Kim Jong-un, hoogstwaarschijnlijk in mei van dit jaar. (De lievelingsdochter van Trump, Ivanka, was gelijktijdig met de zus van Kim Jong-un in Seoel tijdens de Winterspelen. Zouden zij elkaar hebben ontmoet en al hebben gesproken over het komende grote toneelstuk tussen de VS en Noord-Korea? Ik sluit het niet uit, maar ik heb er niet over gehoord of gelezen. Het is moeilijk de nachtelijke gangen van de dames na te gaan.)
Er is dus nog tijd om het een en ander voor te bereiden om te voorkomen dat de heren gefrustreerd en woedend afscheid van elkaar nemen en het oorlogsgevaar weer opdoemt.
Natuurlijk heb ik de critici gehoord en gelezen. Het is me daarbij opgevallen dat in de beschouwingen over Trumps impulsieve besluit met de Noord-Koreaan aan tafel te gaan het psychologisch effect ervan niet of nauwelijks aan bod komt.
Ik vind dat wél belangrijk en wel om de volgende reden: Trump verlost Kim uit zijn isolement. De Noord-Koreaanse leider krijgt erkenning van het machtigste land op aarde van de meest bizarre Amerikaanse president ooit.
Dat internationale isolement van het Noord-Koreaanse regiem is naar mijn overtuiging één van de redenen voor de Noord-Koreaanse paranoia, die wordt gevoed door angst voor een Amerikaanse militaire interventie à la Irak om het regiem omver te werpen. Raketten en atoomwapens zijn de veiligheidsmuren rond het regiem in dat ongelukkige land. Ontwapening in ruil voor erkenning is de inzet van de top. En geloof me, hier speelt psychologie een hoofdrol, zoals dat ook het geval was toen Sadat uit het Egyptische vliegtuig op het vliegveld bij Tel Aviv stapte en een zwaaiende vredesgroet bracht.
Trump gokt op een wereldsucces en misschien ook op een Nobelprijs voor de vrede, mocht hij inderdaad met Kim tot een doorbraak in de richting van ontspanning op het Koreaanse schiereiland komen. Wie weet?
Wat te denken van de ‘deal maker’ in het Witte Huis? Hij beloofde toch een deal tussen Israël en de Palestijnen? Heeft hij met zijn verrekijker op Noord-Korea gericht nog tijd om op 15 mei tijdens de zeventigste verjaardag van de stichting van de staat Israël de opening van de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem bij te wonen?
Wat heeft hij nog in zijn trukendoos om alsnog een vredeswonder in Jeruzalem te toveren?
Alles lijkt en is zo tegenstrijdig. Geen probleem voor Trump.
Hij gokt met de wereld met het instinct van een vos die in een ondoordringbaar regenwoud een prooi op het spoor is.
