Het wereldgebeuren achterhaalt de Joodse geschiedenis in allerlei bizarre vormen.
Neem bijvoorbeeld de nieuwe status van de Israëlische sefardische opperrabbijn Shlomo Amar.
Sedert een paar weken is hij ook Spaans staatsburger! De Spaanse ‘Wiedergutmachung’ heeft het onrecht dat de Spaanse Joden in 1492 werd aangedaan, recht gezet. Hoera! Joden die door het uitwijzingsverdict van de Spaanse troon kunnen aantonen Spaanse wortels te hebben, kunnen krachtens een nieuwe Spaanse wet aanspraak maken op het Spaanse paspoort. Ik vraag me af hoe Ben Zion Netanjahoe, de papa van de premier in Jeruzalem, er over zou hebben gedacht. Hij schreef het meesterwerk over de Spaanse Inquisitie. Een pil van 1300 bladzijden, maar een fascinerende pil, dat wel. Aanrader!
Wat moet het een lekker gevoel voor Shlomo Amar zijn de Spaanse grond weer onder zijn voeten te hebben. Na ruim vijfhonderd jaar weer ‘thuis’. Mazzel Tov Shlomo. Spaans Zionisme.
Nog een recent voorbeeld van de geschiedenis die Joden op de hielen zit. Hebt u, lezer van deze column, er ooit bij stil gestaan dat de Brexit, de Engelse uittreding uit de EU, zou kunnen leiden tot een uittocht van Engelse Joden naar Duitsland, jawel Duitsland? Ik niet. Dagelijks krijg ik de International New York Times in de bus en daar staat het breed uitgemeten. Tegen de 70.000 Duitse Joden hebben voordat de gaskranen in de concentratiekampen open gingen, hun heil gezocht in het Britse koninkrijk. Werden ze hartelijk ontvangen? Dat niet. Die Verbritste Duitse Joden kregen de zenuwen toen ze in de gaten kregen dat de Brexit hen de toegang tot Europa ontzegt. Het Britse paspoort verliest door de Brexit zijn EU-status, met alle daaraan verbonden voorrechten zoals verblijf en werk in het EU-paradijs.
Godzijdank is de geschiedenis de Engelse Joden goed gezind. De Wiedergutmachung Duitsers hebben in hun ‘goedheid’ een wet aangenomen die Joden die vanwege de nazi’s het Duizendjarige Rijk verlieten, de mogelijkheid geeft aanspraak te maken op het Duitse paspoort. Dus toch door de mazen van de Brexit naar Europa! Fantastisch toch. Leve de geschiedenis. Uit de NYT begrijp ik dat nogal veel verbritste Duitse Joden er niet alleen aan denken het Duitse paspoort aan te vragen, maar zich ook in Duitsland willen vestigen.
En weer zit de geschiedenis de Joden achterna. Uri Avneri, de befaamde Israëlische voorvechter van Palestijnse rechten, van een Palestijnse staat naast Israël, heeft in een artikel in Ha’aretz Israëli’s die Berlijn tot hun hoofdstad maakten, opgeroepen terug te keren naar huis, Israël. Door de politieke en emotionele brain-drain naar Berlijn laten zij Israëli’s in de steek die voor een betere toekomst in hun land staan. Politieke, emotionele vluchtelingen kom naar huis om het huis te redden. Pikant detail: Uri Avneri kwam vanuit Duitsland naar Israël en vocht in de Onafhankelijkheidsoorlog voor de Israëlische staat.
En dan tot slot. Hedy d’Ancona en de Joodse geschiedenis. In Zomergasten was ze bloedeerlijk. Zo eerlijk, dat ze het fijn leek te vinden te zeggen dat haar vader wel Jood was, maar een anarchistische Jood, die niets van het Jodendom wilde weten. Mag. Zelf heeft ze er ook niets mee, behalve dan dat ze in Een Ander Joods Geluid opkomt voor de Palestijnen en vecht tegen Israëls vrijheidsberoving van de Palestijnen. Mag.
Wat ik vreemd vond, is dat haar Joodse vader – als ik het goed begrijp – een jaar of twee voor 1940, naar de Verenigde Staten ging en zijn vriendin, de moeder van Hedy, in de steek liet. Met pijn in het hart, want in het begin van de vernietigingsoorlog, geloof ik, keerde hij terug met zijn Amerikaans-Joodse vrouw en dochtertje om in de stoet van Nederlandse Joden in een nazi-vernietigingskamp te verdwijnen. Ja, zei Hedy, de anti-Joodse maatregelen maakten haar vader weer Joodser dan hij aanvankelijk wilde zijn. Hij stierf als Jood. De geschiedenis achterhaalde ook hem.
