Deze week vier ik in de Scala in Milaan (La Traviata) mijn tachtigste verjaardag. Van die lange jaren heb ik er bijna veertig, de helft dus, gewoond en gewerkt in Israël. Natuurlijk is dat voor de lezers van Crescas geen relevante informatie. Waarom schrijf ik het dan toch op? Ben ik ijdel of trots? Nee, dat zit er niet achter. Wat dan wel? Als ik terugblader in mijn dossier en boeken blijkt dat ik als correspondent in Israël de meeste fysieke en mentale energie in de Palestijnse problematiek heb geïnvesteerd. Er waren tijden van hoop en frustratie. En nog steeds domineert de Palestijnse problematiek de Israëlische politiek. Het einde is niet in zicht. Ik wijd er in dit bestek geen analyse aan, maar ik denk dat Israël en de Palestijnen de vrede hebben verloren. De vertaling van deze zin houdt in dat Israël zich territoriaal en militair meester maakt van de Westelijke oever van de Jordaan (Judea en Samaria) en dat de Palestijnen in die wurggreep een vorm van zelfbestuur krijgen en misschien zelfs een door Israël gedomineerde ministaat. Dat is geen vrede, dat is een recept voor geweld, vroeg of laat.
De socialistische partijleider Isaac Herzog heeft me in deze overtuiging gesterkt. Zelden heb ik een onnozeler, en minder realistische vredesconceptie gezien zoals die is ontsprongen aan de gedachtewereld van de zoon van president Chaim Herzog, kleinzoon van de opperrabbijn van Ierland.
Israël en de Palestijnen moeten gedurende tien jaar de Westelijke oever van de Jordaan tot een geweldloos gebied verklaren. De VN moeten daar op toe zien. En, daar komt het: “Beide partijen zullen in dat tijdsbestek streven naar een twee-staten-oplossing. Israël zal zich verder afscheiden van de Palestijnen door het afbouwen van de muur die Jeruzalem moet beschermen en de nederzettingblokken, een bufferzone scheppen tussen Jeruzalem en de Palestijnse dorpen rond de stad en de Palestijnen meer autoriteit geven.” Ik zou zeggen: stel de áfbraak van die muren in het vooruitzicht als je vrede nastreeft. Ik geloof niet in ommuurde vrede!
In die tien jaar moet de Palestijnse economie met internationale hulp in een hogere versnelling worden gebracht. Goed idee.
Herzog gaat naar mijn idee volledig de mist in wanneer hij stelt dat de Palestijnen terreur zullen voorkomen en zich zullen onthouden van ophitsing. Hij maakt het nog mooier en denkt dat Fatah en Hamas de handen ineen zullen slaan, zodat er een Palestijnse staat met voorlopige grenzen kan verrijzen, die soeverein is over Gaza en de Westelijke oever van de Jordaan. Definitieve grenzen kunnen uitsluitend in overleg met Israël worden vastgesteld. Het Israëlische leger zal actief blijven op de hele Westelijke oever van de Jordaan.
Herzog gaat ervan uit dat landen in het Midden-Oosten met een dramatisch regionaal vredesinitiatief zullen komen (onlangs al verworpen door Netanjahoe) om de verwezenlijking van een oplossing van het Palestijnse vraagstuk op Israëls voorwaarden mogelijk te maken.
Herzog wordt pathetisch als hij zijn vredesvoorstel in de volgende bewoordingen beëindigt: “Zo zullen we de nederzettingblokken onder Israëlische soevereiniteit behouden. Dat zal de echte zionistische overwinning zijn. Een nieuwe realiteit van veiligheid en wederzijds vertrouwen zal uiteindelijk tot een vredesproces leiden en een ramp voorkomen.”
Met die ramp bedoelt hij de inlijving van miljoenen Palestijnen bij Israël.
Het is een wanhopig vredesvoorstel. Er spreekt angst uit en het is gespeend van moed, meer afgestemd op de denkwereld van rechts dan van links.
In het vredeskamp klinken wanhopige en onverwachte geluiden. Roger Alpher, een vredesactivist van het eerste uur, heeft de moed op gegeven en gaat tekeer tegen God! “Het jodendom heeft de staat Israël vergiftigd”, schreef hij begin vorige week in Haaretz. “Wie heeft het bevel gegeven land te stelen, Lebensraum voor de Joden? Wie heeft het bevel gegeven te annexeren, een apartheidsregiem op te leggen? Wie? God!” Deze emotionele uitbarsting van frustratie krijgt enige onderbouwing met de opmerking dat de kolonisten Israël gek maken en dat in opdracht van God. De schade veroorzaakt door het verwoestende geloof in God is nooit duidelijker geweest dan in het Israël van nu, schrijft Alpher.
De atheïstische tirade gaat verder met het verantwoordelijk stellen van honderdduizend kolonisten voor het leiden van Israël naar een ravijn waaruit geen terugkeer mogelijk is. En dat omdat zij overtuigd zijn in naam van God te handelen.
Ik neem aan dat er lezers zijn die aanstoot nemen aan deze uitval tegen God! Ik zou het verstandiger hebben gevonden als Alpher, in plaats van God in de beklaagdenbank te plaatsen, de nederzettingendrang na 1967 messiaans-zionisme had genoemd.
Ik ben twee weken geleden teruggekomen uit Israël. Ik heb er geen klacht over God gehoord, wel een klaagzang over Netanjahoe. Een oudere zionist, pionier, nam me in vertrouwen: “Dit land gaat kapot. Als mijn kinderen zouden besluiten naar het buitenland te gaan, zou ik blij zijn.”
Zo kan je ook de woede begrijpen van de vredesactivist die weet dat hij heeft verloren.
