Wat bewoog premier Mark Rutte om zo kort voor de Israëlische verkiezingen op 1 november een bezoek te brengen aan Israël en de Palestijnse gebieden?
Ik neem voor zoete koek aan dat hij gesprekken heeft met premier Lapid, met de minister van Defensie Gantz, met oud-premier Netanjahoe en ook met de Palestijnse president Mahmoed Abbas in Ramallah. En niet te vergeten met Nederlandse en Israëlische ondernemers die actief zijn in beide landen.
Ik vermoed echter dat er iets anders achter zit. Geen ontknoping van een niet bestaand vredesproces, maar een geheime missie uit naam van de Europese Unie. Of misschien het behartigen van Nederlandse belangen bij de ontwikkeling van een gasveld voor de kust van de Middellandse Zee, waarover Israël en Libanon het via Amerikaanse bemiddeling eens zijn geworden.
Mark Rutte, de pro-Israëlische Nederlandse premier, is voor de EU de meest aangewezen leider om Israël te overtuigen toch zijn luchtafweersysteem aan Oekraïne te leveren. De weerstand in de top van het Israëlische leger is groot om de geheime technologie in dit systeem prijs te geven. Ik vermoed dat we er niets officieels over zullen horen.
Uit de Israëlische media maak ik op dat de minister van Defensie tegen is, premier Lapid aarzelt en Netanjahoe wel bereid is dit raketafweersysteem aan Oekraïne te leveren mocht hij weer premier worden. Rutte is handig genoeg om in naam van de veiligheid van Oekraïne en Europa tussen de verschillende standpunten in Jeruzalem te manoeuvreren.
Tot zover mijn onbevestigde kijkje achter de schermen.
De komende verkiezingen kunnen hun stempel zetten op een ander, nationalistischer en minder democratisch Israël.
Voor de grote diaspora is dat een beproeving. Indien er inderdaad een ultrarechtse, zelfs racistische regering onder Netanjahoe uit de stembus komt, is dat ook een test voor de betrekkingen tussen de diaspora en Israël. Meer Joden in de westerse wereld dan reeds het geval is, zullen naar mijn mening vervreemden van een niet-democratisch Israël. De kloof zal breder en dieper worden. In de grote Joodse gemeenschap in de VS is dat hoorbaar en meetbaar. Ik weet uit gesprekken dat ook Joodse leiders in Nederland zich zorgen maken over een regering in Israël die aan de democratische waarden van de Joodse staat gaat sleutelen.
Zover is het nog niet. Maar als mijn vrees wordt bewaarheid dat er een zwarte wolk boven de democratie komt dan is de onacceptabele consequentie dat dit een nieuwe aanmoediging is voor antisemitische anti-Israëlische sentimenten. Israëls leiders – van welk pluimage ook – zouden zich van die trend in bijvoorbeeld West-Europa en de Verenigde Staten rekenschap moeten geven. Het is echt hoog tijd dat Israëls politici doorgronden dat de banden met de diaspora en de weerbaarheid van Joden in de diaspora óók een been is waarop Israël staat.
