De herdenking van de moord op premier Jitschak Rabin – 22 jaar geleden – was een unieke gelegenheid om de politieke temperatuur in Israël te meten. Naar schatting kwamen er tegen de dertigduizend mensen naar het grote plein in Tel Aviv waar Jigal Amir de drie dodelijke schoten afvuurde die Rabin in de rug raakten. Toen Rabin eerder die gedenkwaardige avond van de ‘koningsmoord’ ten overstaan van wellicht vierhonderdduizend mensen een hartstochtelijke lans brak voor vrede met de Palestijnen, schalde de oproep tot vrede over het centrum van Tel Aviv.
Dit keer was het anders. De herdenkingsbijeenkomst was gewikkeld in de zachte deken van de nationale verzoening. “Am achad” (Eén volk). Het was een lieve bijeenkomst, zo lief dat literaire en politieke kopstukken uit het vredeskamp weigerden de menigte toe te spreken. Want het ging om de eenheid; de politieke en emotionele betekenis van de moord op Rabin werd verdoezeld. Dus geen leuzen die opriepen tot een Palestijnse staat naast Israël. Geen afrekening met degenen die indertijd een hetze tegen Rabin voerden, onder wie de huidige premier Benjamin Netanjahoe. Dat niet. Alles onder de deken van de lieve eenheid alsof de huidige situatie, de voortdurende bezetting normaal is, er bij hoort.
Dat is mijns inziens de politieke betekenis van deze bijeenkomst, waar vredesschrijvers als David Grossman en Amos Oz zich niet wilden laten horen, omdat ze begrepen wat de intentie van de organisatoren was door het woord te geven aan een bekende kolonist en zo de moord op Rabin luister bij te zetten. Dat laatste is natuurlijk cynisch bedoeld. Dus, lezers, het is nog eens een keer duidelijk geworden dat het idee van een onafhankelijke Palestijnse staat naast Israël een fata morgana is. Het is een ontwikkeling die gepaard gaat met het ondermijnen van de rechtsstaat. Maar dat heb ik al een paar keer geschreven en ook collega columnist Harry van den Bergh deelt die mening, met pijn in het hart begrijp ik uit zijn bijdragen aan Crescas.
Ik wil nog even Benjamin Netanjahoe aan het woord laten. Hij borrelt van nieuwe ideeën om een Palestijnse staat in bezet gebied uit de weg te gaan. Laten we eerst het idee van soevereiniteit aan een onderzoek onderwerpen, is zijn nieuwste uitvlucht. Soevereiniteit hoeft volgens hem niet te betekenen dat de staat soeverein is over het luchtruim en de grenzen. En gebied opgeven tegen vrede is goed, maar niet tegen terreur. Waar Westerse strijdkrachten zich terugtrekken, waar Israël zijn leger terugtrekt, neemt de militante islam het gebied over.
Dat is de politieke filosofie van Netanjahoe. Hij speelt met woorden en gedachten en verstevigt ondertussen de Israëlische greep op de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Ik heb de hoop opgegeven dat het ooit tot een echte vrede met de Palestijnen komt. De herdenkingsbijeenkomst ter nagedachtenis aan Rabin heeft dat bewezen en Netanjahoe heeft er in Londen nog een schepje bovenop gedaan.
