De onderhandelaars in Lausanne hebben geen rekening gehouden met Pesach. Ze hadden zichzelf beloofd op 31 maart tot een principe-akkoord te komen over de Iraanse nucleaire problematiek. In afwachting van dat besluit besloot ik mijn bijdrage voor Crescas woensdagochtend te schrijven. Want donderdag kan ik echt niet. Dan moet ik mijn vrouw helpen bij de voorbereidingen voor een grote seider. Minstens tweeëntwintig gasten, familie en genodigden nemen seideravond plaats aan onze tafel. Toch wil ik een paar woorden wijden aan de intensieve besprekingen tussen de VS en Iran over beteugeling van het Iraanse nucleaire programma, de militaire tak daarvan.
Zelfs als er een principe-akkoord uit de bus komt, betekent dat niet het einde van de onderhandelingen. Deze zullen doorgaan tot 31 juni dit jaar om het echt rond te krijgen. We vergeten voor het gemak dat de besprekingen twee jaar geleden al zijn gestart. Zo groot was het wantrouwen, zo groot is de problematiek.
Waar gaat het om? In principe draait het om beteugeling van de Iraanse atoombomaspiraties tegen het opheffen van de zware economische sancties die het Westen onder leiding van de VS aan Iran heeft opgelegd. Hoe moet dat met elkaar sporen? Wat eerst en hoe? Daar gaat het om. Als ik het goed begrijp zou Iran tien jaar na het ingaan van het akkoord in Lausanne kunnen beginnen met de militarisering van de nucleaire infrastructuur. De optimistische Amerikaanse president Barack Obama hoopt dat in die tien jaar het regiem in Iran door hernieuwde contacten met het Westen, door nieuwe welvaart en wellicht een democratische revolutie, van karakter zal veranderen. Israëls herkozen premier Benjamin Netanjahoe ziet het echt anders. Volgens hem draaien de Iraniërs de Amerikaanse en westerse onderhandelaars in Lausanne een rad voor de ogen. Hij beweert dat Iran al binnen een jaar kan en zal beginnen met het maken van een atoombom. Met die boodschap ging hij op 3 maart naar het Amerikaanse congres. Dinsdag 31 maart herhaalde hij deze waarschuwing tijdens de officiële zitting van de nieuwe Knesset.
Israël komt er dus alleen voor te staan. Nee, betoogde Netanjahoe, wij zijn niet alleen, we hebben Arabische medestanders die ook het gevaar van een Iraanse atoombom onderkennen. Hij doelde in de eerste plaats op Saoedi-Arabië dat in Jemen met steun van andere Soenni-landen (waaronder de Golfstaten) oorlog voert tegen door Iran gesteunde Hoethi-opstandelingen. Onder leiding van de nieuwe koning Salman in Riyad vormt zich in het Midden-Oosten een brede anti-Iran coalitie, die zich zal uitrusten met een snelle militaire interventiemacht van 40.000 man. In het verleden zou Israël woedend van de daken hebben geschreeuwd dat zo’n nieuwe Arabische, moderne strijdmacht niet mocht ontstaan. Nu niet. Baroech haba moet Netanjahoe hebben gedacht.
Tot slot de grote paradox: President Obama zoekt toenadering tot Iran met het aanhouden van nauwe relaties met Ryad, de aartsvijand van Iran. Dat is echt diplomatiek koorddansen van de hoogste orde. Maar ja, dat kan alleen de VS zich veroorloven.
Chag sameach!
