Ik vermoed dat president Shimon Peres beter met de Amerikaanse president Obama overweg kan dan premier Benjamin Netanjahoe als het over de Palestijnse kwestie gaat. Tijdens het bezoek van Peres aan Nederland publiceerde EAJG in de Volkskrant een advertentie waarin er op werd gewezen dat Peres de vader van de Israëlische atoombom is en bovendien decennia lang actief betrokken is geweest bij het illegale nederzettingenbeleid. EAJG hoopt dat de Nederlandse regering en het parlement Peres zullen aanspreken over de schaduwzijde van de voorzetting van illegale nederzettingenactiviteiten onder Netanjahoe. Op zichzelf zijn de constateringen van Een Ander Joods Geluid correct. Maar wat schiet je er mee op. De Peres van ‘toen’ is niet de Peres van nu. Ik kan me zelfs voorstellen dat Peres het met die tekst in de Volkskrant eens is met dien verstande natuurlijk dat geen haar op zijn hoofd spijt heeft van zijn inzet voor het Israëlische atoomwapen ruim vijftig jaar geleden in nauwe samenwerking met Frankrijk. Die Peres-bom is een belangrijke garantie voor Israëls veiligheid in een ruwe omgeving. Dat is ook mijn mening.
Peres heeft ten aanzien van de Palestijnse problematiek een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. Van havik is hij een vredesduif geworden. Peres heeft het idee van de stichting van een Palestijnse staat naast Israël in zijn denken en voelen geïntegreerd. Dat is volgens hem een voorwaarde om de Israëlische democratie te behouden. Vanwege zijn anti-Palestijnse verleden ben ik ook geen blinde bewonderaar van Peres. Maar ik waardeer ten zeerste zijn in de loop der jaren gegroeide overtuiging dat hij verkeerde inschattingen heeft gemaakt en daarop is teruggekomen. Daar is moed voor nodig en dat heeft hij bewezen door te vechten voor het tekenen van de akkoorden van Oslo door premier Yitschak Rabin in 1993. Helaas heeft hij in zijn ceremoniële functie van president van de Joodse staat geen effectieve invloed op de Israëlische politiek. Of is hij in lange gesprekken met Netanjahoe erin geslaagd de laatste ervan te overtuigen dat het een Israëlisch belang is te berusten in de stichting van een Palestijnse staat naast Israël, onder beperkende voorwaarden weliswaar?
De Amerikaanse president Obama heeft dat Netanjahoe in Washington deze week in de geest van Peres nog eens heel duidelijk op het hart gedrukt. Na hun langdurig onderhoud in het Witte Huis verschenen beide leiders voor de pers en TV. Het viel mij op dat Obama lang uitweidde over de sluiting van de Amerikaanse overheid, over Syrië en Iran en ten slotte zei dat de onderhandelingen via Amerikaanse bemiddeling tussen Netanjahoe en de Palestijnse president Mahmoed Abbas moeten uitmonden in de stichting van een Palestijnse staat naast Israël. Netanjahoe reageerde met een ‘ja … maar’ en toen kwamen de bekende voorwaarden over veiligheid etcetera weer naar voren. Het werd me duidelijk dat er nog grote stappen moeten worden genomen om tot een Israëlisch-Palestijns akkoord te komen binnen de gestelde termijn van negen maanden. Over Iran sloegen Obama en Netanjahoe de handen ineen. Obama zal geen Iraans atoomwapen tolereren en houdt evenals Netanjahoe de militaire optie levendig op tafel. Maar tactisch bezien zitten er toch addertjes onder het gras. Netanjahoe riep Obama tijdens de persconferentie op vast te houden aan de economische en andere sancties tegen Iran omdat naar zijn zeggen deze en de militaire dreiging het charme-offensief van de Iraanse president Rohani begrijpelijk maken. Ik meen te begrijpen dat Obama de militaire optie in zijn vizier houdt maar wel een versoepeling van de sancties overweegt als een aanmoedigingspremie voor Rohani om serieus over het schrappen van het militaire Iraanse nucleaire programma te onderhandelen. Obama geeft Rohani een kans die Netanjahoe hoofdpijn bezorgt, omdat hij Rohani voor geen cent vertrouwt. Voor de Israëlische leider is deze vriendelijk ogende man een wolf in schaapskleren. Daarover verschillen Netanjahoe en Peres niet van mening.
