Ik heb Israël na een verblijf van een maand met een naar gevoel verlaten. Onwezenlijk eigenlijk. Wat een fijn land als je je ogen en oren sluit voor het nieuws. Dan is het volop genieten. Van de zon, het heerlijke eten en de contacten met vreemden, zomaar, in een café of in een winkel. Ja, ik heb het weer heel goed gehad in het land waar mijn kinderen en kleinkinderen wonen, waar ik veertig jaar heb geleefd. Helaas, die tweeslachtigheid tussen dat nare gevoel en de blijheid van het leven is mijn probleem met de ontwikkelingen in Israël. Natuurlijk kon ik mijn ogen en oren niet sluiten voor de realiteit zoals ik die ervaar.
Voorop gesteld: ik zie, voorlopig althans, geen eventuele gevaren voor Israël. Wat me zo’n naar gevoel geeft, is het virulente messiaanse nationalisme dat aan de wortels van de democratie knaagt. Voor mij is het duidelijker dan ooit dat de weerslag van de bezetting van de in 1967 veroverde gebieden als een boemerang de zo waardevolle democratie in het hart treft. Politieke krachten en religieuze stromingen die aandringen op inlijving van Judea en Samaria, met ontkenning van Palestijnse rechten, hebben de wind in de zeilen. Israël is onder premier Benjamin Netanjahoe in sneltreinvaart aan het verrechtsen. Zo zeer dat de top van de legerleiding zich grote zorgen maakt over de penetratie van antidemocratische radicale zionistische stromingen in de samenleving.
In mijn woorden: de top van de legerleiding heeft zich opgeworpen als verdediger van de Israëlische democratie met als gevolg een escalerend conflict met Netanjahoe en aanhang. Het conflict barstte los tijdens de Sjoa-herdenking. Generaal Ilan Golan, onderopperbevelhebber, trok een parallel tussen ontwikkelingen in Duitsland in de vorige eeuw en de penetratie van ondermijnende elementen in de Israëlische maatschappij. Er is lef voor nodig om die vergelijking op die dag te maken. Netanjahoe sprong er als een getergde kat bovenop en verweet de generaal Israël te vergelijken met nazi-Duitsland. Rechtse politici eisten zelfs het ontslag van generaal Golan. Zover ging Netanjahoe niet, temeer daar de minister van defensie Ayalon (oud-Chefstaf) zich pal achter generaal Golan opstelde en diens woorden tot tweemaal toe kracht bij zette, tot grote woede van Netanjahoe.
Waarvoor waarschuwden de generaals Golan en Ayalon? Voor de geestesgesteldheid die leidde tot de moord op premier Yitschak Rabin in 1995. Dat was niet alleen een aanslag op een leider die naar vrede zocht met de Palestijnen, maar ook een aanslag op de Israëlische democratie.
Ik kan alleen maar hopen dat Tsahal, het leger, zich weet te wapenen tegen krachten die het monddood willen maken om de vrije hand te hebben in Judea en Samaria, ter wille van Gods koninkrijk.
