Het Palestijnse vraagstuk speelt in al zijn vormen en verschijningen geen rol bij de aanhoudende massale protesten tegen de juridische hervormingen door Netanjahoe. Palestijnen zijn zelfs niet welkom bij de demonstraties in Tel Aviv, Jeruzalem en elders, om Netanjahoe het demagogische argument te onthouden dat de demonstranten landverraders zijn.
Toch speelt de Palestijnse kwestie op de achtergrond een hoofdrol in de constitutionele crisis die Israël verdeelt.
Ik zal uitleggen hoe en waarom. Vorige week was Nabloes het bloedige toneel van een keiharde botsing tussen een Israëlische legereenheid en Palestijnse strijders, waarbij veel doden en gewonden vielen. Netanjahoe gaf na dit ernstige incident een verklaring af waarin hij stelde dat “Israël nooit in zijn eigen land zal tolereren dat terroristen Israëlische burgers bedreigen.”
Met “eigen land” bedoelde hij Judea en Samaria, de bezette westelijke oever van de Jordaan. Hij had niet duidelijker kunnen zeggen dat zijn regering uit is op inlijving van Judea en Samaria. Hij heeft daar altijd in geloofd, in woord en geschrift. Zijn supernationalistische regeringscoalitie is zijn instrument ter verwezenlijking van het revisionistische gedachtegoed dat hem thuis met de paplepel werd ingegeven.
Netanjahoe heeft er mee ingestemd, met plezier denk ik, dat minister Bezalel Smotrich in de rol van een de facto gouverneur volledige civiele zeggenschap krijgt over Judea en Samaria. Deze kolonist kan beslissen over bouw en uitbreiding van nederzettingen en het ontwikkelen van infrastructuur voor nederzettingen. Voor hem en de kolonisten gaat een droom in vervulling.
Smotrich heeft ook de bevoegdheid Palestijnse aanleg van wegen en Palestijnse bouwprojecten te bevriezen.
De Israëlische wetgeving zal – zo zijn de heren overeengekomen – gelden voor iedere vorm van Israëlische aanwezigheid in bezet gebied. Het is nog te vroeg om nu al te constateren dat er sprake is van annexatie, zoals Haaretz meent. Inlijving van Judea en Samaria in de formele zin moet middels wetgeving worden bekrachtigd. Maar dat is wegens felle Amerikaanse en Europese oppositie een stap te ver. Dus doet Netanjahoe het via de achterdeur. Niet formeel, maar toch … Het is een typische manier van Israël om om te gaan met internationale druk.
De Ramadan staat voor de deur. Een maand waarin Palestijnse emoties tegen de bezetting kunnen ontploffen. De spanning is mede als gevolg van militaire operaties in Jenin en Nabloes zo hoog opgelopen dat Egypte, Jordanië, de Palestijnse Autoriteit en Israël in spoed bijeen zijn gekomen om te proberen een derde intifada te voorkomen.
Zal het helpen dat Israël tijdens dit spoedoverleg in Akkaba besloot de komende vier maanden geen nieuwe nederzettingen te stichten en illegale nederzettingen het komende half jaar niet zal legaliseren? (Illegaal betekent zonder toestemming van de regering. Volgens het internationale recht zijn alle nederzettingen in bezet gebied illegaal.) Netanjahoe heeft ondertussen – kennelijk onder druk van zijn extremistische ministers – de uitkomst van het overleg in Akkaba ontkend.
Als deze column vrijdag op het net komt, zal blijken of de hoogspanning tussen Palestijnen en kolonisten onder controle is gekomen of dat de volgers van de media op de hoogte zijn van verdere escalatie: nog meer Palestijnse en Israëlische doden.
Zvika Fogel, een radicaal parlementslid uit de nu meeregerende religieuze nationalistische partij, heeft zich laten ontvallen dat het doden van één Palestijn niet genoeg is. “We moeten er meteen vijftig doden”, zei hij volgens Radio Israel. Hij was ook erg ingenomen met de wraakactie van kolonisten in het dorp Hawara na de Palestijnse moord op twee Israëlische broers uit een nederzetting in bezet gebied. In dat dorp werd één Palestijn gedood, honderd raakten gewond en er werden auto’s en huizen in brand gestoken.
Netanjahoe heeft de kolonisten opgeroepen het recht niet in eigen hand te nemen maar te vertrouwen op het leger. Verliest Netanjahoe de regie over zijn regering waarin twee extremistische ministers uit bezet gebied zitten die achter de kolonisten staan?
