“Ga jij niet met een masker naar de super?”, vroeg Irith, mijn Israëlische dochter op verontruste toon. “Ik wel. Dat moet. Bij de ingang van de super word ik ook op koorts gecontroleerd. Jij soms niet?”
Mijn dochter en zoon vertelden me ook dat ze zich niet verder dan honderd meter van het huis mogen ophouden. “Je krijgt een fikse bekeuring als je die regel overtreedt”, zei Irith. “De politie is overal en houdt alles in de gaten.”
Met een dreigende coronaramp is Israël bijna volledig op slot gegaan. Niet officieel, maar wel in de praktijk heeft premier Benjamin Netanjahoe de staat van beleg afgekondigd.
Legereenheden zijn gemobiliseerd om met de militaire politie bij de bevolking de zeer strenge maatregelen af te dwingen. Het coronavirus heeft het gemilitariseerde karakter van de Israëlische samenleving in vredestijd aan het daglicht gebracht.
Netanjahoe heeft de Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst, en de Mossad in de strijd geworpen tegen dit virus. Dankzij diepe internationale contacten van de Mossad is Israël erin geslaagd in een vroeg stadium van de uitbraak van het coranavirus de hand te leggen op maskers, ventilatoren en andere instrumenten ter bestrijding van het virus. Volgens Haaretz zouden agenten van de Mossad dit materiaal ook hebben opgehaald in enkele Arabische landen en andere landen waar de Mossad voet aan de grond heeft.
Voor Israëli’s die gewend zijn aan oorlog en terreur is de activering van de Shin Bet en de Mossad tegen corona niets bijzonders. Ze leven in symbiose met het leger, de beschermer van veiligheid en zekerheid.
Dat geldt niet voor alle Israëlische staatsburgers.
Grote gemeenschappen van ultraorthodoxe Joden in Jeruzalem, Beit-Shemes, Tiberias en andere steden en dorpen boden om religieuze redenen weerstand aan militaire controle van de anti-coronamaatregelen.
“De studie van de Tora staat boven leven”, zei een rabbijn die protesteerde tegen het sluiten van synagogen en jesjiwot, religieuze leerscholen. Populair gezegd hadden de ultraorthodoxe Joden lak aan de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus.
De gevolgen bleven niet uit. In korte tijd was een derde van de bevolking in Mea Shearim, een ultraorthodoxe wijk in Jeruzalem, besmet. Besmettingen op deze schaal deden zich ook in andere religieuze gemeenschappen voor.
Het vertrouwen in Gods bescherming is in de ultraorthodoxe wereld echter zó diep geworteld dat het leger moest worden ingezet om deze gemeenschappen hermetisch van de buitenwereld af te sluiten en ze te dwingen de veiligheidsmaatregelen in acht te nemen.
Met betrekkelijk succes overigens, want religieuze hartstochten laten zich niet zo gemakkelijk dwingen.
Er zijn gebeden waarvoor de aanwezigheid van minstens tien mannen (minjan) verplicht is. Hoe respecteer je dan anderhalve meter afstand houden in een woonkamer?
Het coronavirus treft ook de geannexeerde oostelijke stadswijk van Jeruzalem en Arabische gemeenschappen in het noorden van Israël. Arabische leiders schrijven dit onder andere toe aan verwaarlozing van de gezondheidszorg in de Arabische sector door de overheid.
God heeft zich tijdens de coronacrisis op twee manieren gemanifesteerd.
Orthodoxe Israëli’s vertrouwen op Gods bescherming, terwijl zionistische nationalisten de belofte van de ondeelbaarheid van het Land van Israël proberen in te lossen.
Annexatie van de grootste delen van de Judea en Samaria, de westelijke oever van de Jordaan is de obsessie van premier Benjamin Netanjahoe en zijn aanhangers.
Het ‘vredesplan van de eeuw’ van president Donald Trump geeft Netanjahoe de vrije hand om de Jordaanvallei te annexeren en de Israëlische soevereiniteit op te leggen aan nederzettingen in bezet gebied.
Netanjahoe heeft deze droom niet kunnen inlossen omdat hij na de recente verkiezingen niet over een parlementaire meerderheid beschikt om een regering te vormen. Benny Gantz, de leider van Blauw-Wit, bleek als kabinetsformateur evenmin in staat een werkbare regering te vormen.
In het zenuwslopende kat en muis spel tussen beiden is de politieke rekruut Gantz in de val van Netanjahoe gelopen.
Tijdens zijn verkiezingscampagne bezwoer Gantz de Israëli’s dat hij nooit met Netanjahoe een regering van nationale eenheid zou vormen. Voor hem was de van fraude en oplichting beschuldigde Netanjahoe een gevaar voor de democratie.
Gantz is echter onder druk van de coronacrisis en van zijn geweten gezwicht. Achter de rug van zijn partij om is hij – in zijn woorden – in het belang van Israël in de eenheidsboot onder Netanjahoe gestapt met uitzicht op rotatie van het premierschap over anderhalf jaar.
Het politieke pokerspel tussen Netanjahoe en Gantz is maandagavond geëindigd in de vorming van een regering van nationale eenheid, een noodregering. Besloten beide leiders bakzeil te halen enkele uren voordat Israël begon aan de herdenking van de Sjoa? Ik sluit het niet uit. Politiek en emotie liggen vaak naast elkaar.
Is deze regering een vrijgeleide voor Netanjahoe tegen rechtsvervolging wegens fraude, oplichting en verbreken van vertrouwen? Het viel me op dat de Knesset-commissie voor juridische zaken in handen blijft van Likoed.
In de nieuwe regering blijft Netanjahoe achttien maanden premier, waarna hij wisselt met Gantz die als vice-premier en minister van Defensie zal dienen.
Likoed en Blauw-Wit krijgen elk zestien ministeriële posten waardoor Israël in coronatijd de grootste regering ooit krijgt.
In het coalitieoverleg is ook besloten dat Israël in juli delen van de Westelijke Jordaanoever, volgens Trumps vredesplan, zal annexeren.
De nieuwe regering in Jeruzalem is uit het coronavirus geboren. Hoe lang zal deze fragiele eenheid standhouden?
De verborgen politieke en persoonlijke tegenstellingen immers zijn groot. Het zou in de emotionele Israëlische politiek een wonder zijn als deze regering het tot de rotatie van het premierschap volhoudt. Mi jodea. Wie weet.
