De Amerikaanse president Donald Trump en de Israëlische premier Benjamin Netanjahoe zijn belust op macht. Beiden zijn democratisch gekozen en misbruiken hun positie om tegen de essentie van de democratie in aan de macht te blijven.

We zien dit naar dictatuur leidende proces zich voor onze ogen af spelen, zowel in Israël als in de Verenigde Staten.

Een dezer dagen zag ik op de Amerikaanse zender Fox een interview met Trump. Hij werd opvallend scherp ondervraagd door Chris Wallace, de topinterviewer van dit als pro-Trump bekend staande tv-station.

Wallace vroeg hem wat hij zou doen als hij in november de verkiezingen zou verliezen. “Verlaat je (you) dan het Witte Huis?” Trump aarzelde geen moment: “Dat weet ik nog niet”, zei hij. Wallace drong aan maar kreeg in andere bewoordingen hetzelfde onthutsende antwoord.

In de Amerikaanse media en zeker bij de Democraten wordt er rekening mee gehouden dat Trump alles uit de kast zal halen om de verkiezingsuitslag op 4 november te frustreren.

Met een volledige andere achtergrond heeft Netanjahoe zich eveneens het antidemocratische gedachtegoed eigen gemaakt. Het premierschap is voor hem het breekijzer om de rechtsstaat te ondermijnen. Netanjahoe weigert zich te onderwerpen aan gerechtelijke vervolging wegens corruptie, schending van vertrouwen en fraude.

Hij beschouwt het proces als een staatsgreep, het elimineren van de volkswil.

Hij zou nu ernstig overwegen op 8 november nieuwe verkiezingen uit te schrijven in de verwachting dat zijn Likoed-partij een rechtse regering kan vormen met een flinke parlementaire meerderheid. De Knesset, het parlement, is dan in zijn visie rijp om een wet aan te nemen die een zittende premier vrijwaart van rechtsvervolging. Dit is een klassiek voorbeeld van uitholling van het democratische idee.

We hebben vaker in de geschiedenis gezien dat democratisch gekozen leiders de weg naar de dictatuur in sloegen.

Trump en Netanjahoe hebben gemeen dat zij verslingerd zijn aan macht. Een soort dronkenschap die hun onderscheidingsvermogen aantast. Beiden hebben ook gemeen dat ze niet aarzelen het democratisch protest te vermorzelen door het met geweld laten opbreken van protest.

Trump is een gevaarlijke weg ingeslagen. Hij heeft zwaar bewapende federale troepen ingezet om protesten over politiegeweld tegen zwarten en de mislukte anti-coronatactiek te breken.

Trump lijkt uit te zijn op het scheppen van chaos om zich met het oog op de verkiezingen te kunnen opwerpen als de ‘vader van orde en rust’.

Het is paniek tactiek. Opiniepeilingen in de VS geven aan dat Trump een grote achterstand heeft op de Democratische tegenkandidaat Joe Biden. Sommige analisten in de VS zijn van mening dat Trump die achterstand niet meer kan goed maken en dat hij dus naar andere middelen zoekt om het tij te keren.

Misschien het uitvaardigen van een ‘staat van beleg’ om uitstel van de verkiezingen af te dwingen, of een militaire actie ergens in de wereld om het Amerikaanse patriottisme bij de stembus te laten spreken.

Het wordt spannend.

Netanjahoe is vast besloten het aanzwellende protest met politiemacht te breken.

Dat protest wordt gevoed door een oplopende werkloosheid - inmiddels twintig procent –, een moeilijk te controleren uitbraak van corona en de corruptieschandalen die aan de persoon van Netanjahoe kleven.

Of Netanjahoe er op uit is de uitvoering van annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever te verbinden met het uitschrijven van een derde verkiezingsronde om aan justitie te ontsnappen, is een vraag die beslist bij mij opkomt.

Trump en Netanjahoe zijn besmet met het machtsvirus, een geestesgesteldheid die al heel veel ellende over de mensheid heeft gebracht.