President Donald Trump en premier Benjamin Netanjahoe, de een wat meer dan de ander, haten de vrije pers. Trump probeert de Amerikaanse media, in het bijzonder CNN, de Washington Post en de New York Times twitterend vanuit zijn slaapkamer als fake media te diskwalificeren.
Netanjahoe doet het wat beschaafder. Hij probeert langs allerlei sluikse wegen en middels intimidatie van journalisten controle te krijgen over de media opdat deze hem in het zonnetje zetten in plaats van hem te bekritiseren. Door een ingrijpende verandering van de opzet van de Israëlische omroep is een belangrijk kritisch geluid op televisie en radio verstomd.
Dat kan Trump niet. CNN is een volkomen onafhankelijke news outlet en kan niet wettelijk worden gemanipuleerd. Dat geldt ook voor de twee belangrijkste Amerikaanse kranten.
Het is de moeite waard te vermelden dat de New York Times er sedert het aantreden van Trump 300.000 abonnees bij heeft gekregen en de onafhankelijke, strijdbare Haaretz meer dan 60.000! (Ik neem aan dat er ook veel elektronische abonnementen onder zijn.)
Trump is op Twitter letterlijk het gevecht aangegaan met CNN. Hij heeft beelden van een fake bokswedstrijd – waarin hij iemand tegen de vlakte slaat – zodanig laten veranderen dat op het hoofd van de neergeslagen man met grote letters CNN staat! Je moet maar op het idee komen. Onmiddellijk werd gewaarschuwd dat hij de deur heeft opengezet voor het vermoorden van journalisten.
Ophitsing is ook Netanjahoe niet vreemd. Ik weet waar ik het over heb. Ik heb het gehoord en gezien. Hij is beslist mede verantwoordelijk voor het scheppen van de anti-Rabin hetze (wegens het akkoord van Oslo in 1993), die leidde tot de moord op Rabin in 1995.
De New York Times heeft op 3 juli, in reactie op Trumps windmolengevecht met de media, in pikzwarte letters een ode aan de persvrijheid gebracht waaruit ik de laatste strofen citeer:
“De waarheid wordt aangevallen.
De waarheid moet worden verdedigd.
De waarheid gebiedt een standpunt in te nemen.
De waarheid is belangrijker dan ooit.”
Het twitter gedrag van Trump ondermijnt nu vrijwel dagelijks het prestige van het instituut van het Amerikaanse presidentschap.
In mijn ogen tenminste, en in die van velen die kunnen lezen, schrijven, denken en oordelen.
Maar waarom zou Trump in eigen land niet met zijn demagogie wegkomen? Zijn verkiezingscampagne was even brutaal als stompzinnig en toch … won hij.
Ik veronderstel dat deze man in het Witte Huis wel weet wat hij doet. Hij appelleert voor politiek gewin aan de laagste instincten van het Amerikaanse volk. Zijn aanhang vindt het waarschijnlijk fantastisch dat hij CNN in een tweet, in beeld en geluid, knock-out slaat. Gewoon nieuw, maar levensgevaarlijk amusement à la Trump.
De media, hij heeft het in het begin van zijn presidentschap al gezegd, zijn zijn vijand. Die paranoïde overkomende instelling deelt hij met Netanjahoe. In beide gevallen ligt de democratie vanuit het gezag onder vuur. Tenminste als je er vanuit gaat dat persvrijheid de onontbeerlijke zuurstof is voor een werkzame en geloofwaardige democratie.
