Weer steekt de VS royaal de helpende hand uit naar Israël. Tijdens de Jom Kipoeroorlog in 1973 hebben tientallen met wapens, munitie en andere hulpgoederen geladen Amerikaanse Hercules-vliegtuigen, Israël van een nederlaag gered. De militaire magazijnen waren op sokken na leeg.
Net als op 6 oktober 1993, is Israël op 7 oktober 2023 verrast en overrompeld. De Syrisch-Egyptische aanval op Jom Kipoer werd door Hamas vijftig jaar later gekopieerd op Simchat Tora, Vreugde der wet. Beide Joodse religieuze feestdagen staan nu in de Israëlische en Joodse geschiedenis opgetekend als momenten waarop de zionistische staat in zijn zelfverzekerdheid diep werd geraakt.
Dat Israëli’s, Joden, door Hamas werden afgemaakt en ontvoerd heeft de zionistische belofte, dat het ‘nooit meer zal gebeuren’, nooit meer een pogrom, ontkracht. In de Israëlische psyche doet dat meer pijn dan de met grote precisie door Hamas uitgevoerde verrassingsaanval op de kibboetsiem in het aan Gaza grenzende zuidelijke deel van Israël. Die pijn zette zich, toen de barbaarse wreedheid van de Hamas-terroristen tot de bevolking doordrong, om in wraakgevoelens.
Premier Benjamin Netanjahoe kon zich op 7 oktober niet beheersen en beloofde Hamas “wrede wraak”. Voor een falende premier een onverantwoordelijke uitspraak. Wraak is geen politiek noch strategie. Het is een teken van onmacht.
“Geloof me maar, we zullen Hamas vernietigen zonder rekening te houden met de Palestijnse bevolking. Gaza gaat plat”, echode een kennis. Tegenspraak, het humanitaire argument, kon in zijn getraumatiseerde toestand niet tot hem doordringen.
Het schokeffect van de Hamas-overval genereerde een emotie van nationale eenheid die zich omzette in de vorming van een regering van nationale eenheid. Voor Netanjahoe een tijdelijke politieke reddingsboei. De afrekening komt als de rook van de oorlog optrekt.
Netanjahoe’s passie lag bij het tolereren van de stichting van nederzettingen en de daaraan gekoppelde hardvochtige bestrijding van Palestijns verzet op de westelijke Jordaanoever. Ook verzaakte hij op het gebied van Israëls veiligheid: door zijn obsessie het juridisch systeem te wijzigen, waardoor het Hooggerechtshof ondergeschikt zou worden aan de Knesset, het parlement.
Hij was super euforisch over de toenadering van Israël tot een aantal Arabische landen in de Golf. Zijn hoop was gevestigd op normalisering van de betrekkingen met Saoedi-Arabië – met wellicht een Nobelprijs in het vooruitzicht. Netanjahoe pochte dat Israël voor het binnenhalen van Saoedi-Arabië in zijn diplomatieke arsenaal geen hoge Palestijnse prijs hoefde te betalen. De Egyptische president Anwar Sadat maakte zich in 1979 tijdens het met succes bekroonde vredesoverleg met Israël ook niet sterk voor de Palestijnse zaak. Zou de Saoedi-Arabische kroonprins Salman bin Abdoel Aziz al-Saoed voor Israëlische hightech en een veiligheidsverdrag met de VS bereid zijn zijn ogen te sluiten voor legitieme Palestijnse belangen?
Is dat vooruitzicht de trigger geweest voor de wrede Hamas-aanval op Israël, om de Palestijnse zaak niet te laten verdwijnen?
Wreed tegen wreed, was de gevoelsmatige Israëlische reactie.
Die is gekomen in de vorm van keiharde bombardementen in Gaza op hoofdkwartieren en schuilplaatsen van Hamas. Tijdens dit schrijven staat het Israëlische leger in de startblokken voor een grote inval in het noordelijke deel van Gaza. Daar zou zich een uitgebreid tunnelnetwerk van Hamas bevinden, waar hoogstwaarschijnlijk Israëlische gijzelaars worden vastgehouden.
Aanhoudend door Hamas afgevuurde raketten hebben in Israël wél doden gebracht en schade aangericht, maar kunnen geen invasie voorkomen van grondtroepen, gesteund vanuit de lucht en de zee.
Het neveneffect van de bombardementen en aangekondigde invasie is de Israëlische waarschuwing aan twee miljoen burgers om veiligheid te zoeken in het zuidelijke deel van de kleine Gazastrook. Het gedeeltelijk afsluiten van water en elektriciteit door Israël heeft in Gaza een humanitaire crisis veroorzaakt. Die harde Israëlische reactie is misschien niet in de oorlogsplannen van Hamas uitgewerkt. Dat is ook irrelevant voor de situatie, zoals die zich ontwikkelt. Televisiebeelden van de Palestijnse misère in Gaza hebben een onuitwisbare indruk gemaakt in de Arabische wereld, maar ook in het westen. De sympathie voor Israël na de pijnlijke beelden van de slachting en ontvoering van Israëli’s in zuid-Israël kantelde snel in het voordeel van de Palestijnen.
Palestijnse massa’s gingen de straat op; ook in de Arabische landen die openlijk banden met Israël hadden aangeknoopt. De anti-Israëlische emotie heeft een rem gezet op toenadering tussen Jeruzalem en Riyad wellicht gevolgd door ondermijning van de Abraham-akkoorden.
De oorlog tussen Hamas en Israël heeft tevens de potentie te ontaarden in een oorlog tussen Israël en Hezbollah, de zwaar door Iran bewapende Sjia-beweging in zuid-Libanon.
Het is voor Israël een strategische geruststelling dat de VS op last van president Joe Biden twee vliegdekschepen, de Ford en de Eisenhower, naar de Middellandse Zee heeft gestuurd om Hezbollah en Iran te waarschuwen buiten de oorlog te blijven.
Duidelijker kan Israëls afhankelijkheid van de Amerikaanse militaire macht in het onvoorspelbare Midden-Oosten niet worden gedemonstreerd. Dat maakt Joe Biden een belangrijke speler in de koers van de oorlog. Hoe lang geeft hij Israël krediet om Palestijnse humanitaire belangen ondergeschikt te houden aan het nastreven van de vernietiging van de militaire infrastructuur van Hamas?
De Amerikaanse president heeft er in zijn moeilijke verstandhouding met Netanjahoe voortdurend op gehamerd een voorstander te zijn van een twee-statenoplossing, een Palestina op de grootste delen van de westelijke Jordaanoever, naast Israël. Van daadwerkelijke Amerikaanse druk op Netanjahoe’s messiaans-orthodoxe regeringscoalitie in Jeruzalem om de piraatachtige nederzettingendrang in bezet gebied te stoppen is op een paar uitspraken na geen sprake geweest. Netanjahoe heeft Bidens Palestijnse visie volledig genegeerd, hetgeen tot een verwijdering tussen beide mannen leidde, die door de oorlog nu tijdelijk is weggemoffeld.
Schept deze nieuwe Israëlisch-Palestijnse (Hamas) oorlog kansen om een nieuw vredesproces te starten?
Tot de afrekening doet Netanjahoe het voorkomen dat hij volledig in controle is en uit deze oorlog als overwinnaar tevoorschijn zal komen, maar even goed heeft hij onder druk van de publieke opinie twee generaals in zijn oorlogskabinet moeten opnemen. "We zullen winnen.” Het waren zijn eerste woorden op dag één van de oorlog in een tv-toespraak tot de onthutste Israëli’s over het falen van het leger en van de veiligheidsdiensten.
Als “we winnen”, dan wint hij ook, is zijn megalomane instinct en dan is zijn politieke carrière gered.
Netanjahoe heeft niet het voorbeeld gevolgd van de chef-staf generaal Herzi Halevi, die voor de camera’s zei : “Ik heb gefaald” ….
Netanjahoe gelooft nog altijd in zijn missie: de westelijke oever van de Jordaan, Judea en Samaria, als historisch erfgoed van het Joodse volk te behouden. In die messiaanse visie is geen plaats voor een Palestijnse staat, zelfs geen kleine Palestijnse staat.
Het is aan het Israëlische volk, aan Joe Biden en anderen om een realistischer weg in te slaan.
