Ik moest aan Benny Gantz denken toen premier Benjamin Netanjahoe zijn tirade afstak tegen de drie rechters in de Jeruzalemse rechtbank. Gedurende vijftig minuten beschuldigde hij de rechters ervan hem een politiek proces aan te smeren, een gerechtelijke staatsgreep. Daar stond hij: badend in zijn vermeende onschuld, omringd door zijn ministers en Likoed parlementariërs. Zinloos machtsvertoon, zinloze intimidatie, want de rechters zullen zich heus niet van de wijs laten brengen door de door paranoia gegrepen Netanjahoe. Dat weet ik zeker. Maar deze door radio en tv uitgezonden aanval op de rechtsstaat is ook een aanval op de Israëlische democratie. Ophitsing van het volk ook. Gaat er bloed vloeien?
Tijdens de verkiezingscampagne maakte Benny Gantz zich hard voor het beschermen en bewaren van de democratie. Van hoge waarden ook, Joodse waarden wel te verstaan.
Nu mompelde hij maar wat. “De rechters zullen beslissen”, bracht hij te berde in plaats van zijn compagnon aan de top van de piramide, ook al was het maar op mineure toon, te waarschuwen voor onwaardig gedrag. Tijdens de presentatie van de nieuwe regering in de Knesset zat Gantz er ongelukkig bij. Dat kon ik vanuit mijn werkkamer zien, want via de computer kan ik rechtstreeks de Israëlische tv volgen. (Zoek in Google naar: Israëlische tv live en dan scrollen naar tv Kan 11, dat zie je zo, en dan ben je ‘thuis’.)
Het in Jeruzalem begonnen proces tegen Netanjahoe kan langer gaan duren dan zijn premierschap. Hij heeft beloofd op 17 november 2021 te zullen aftreden. En er is geen zekerheid dat dit proces wegens corruptie, schending van vertrouwen en oplichting dan tot een uitspraak heeft geleid. Schuldig of vrijspraak. Dus tot die magische datum op de kalender van Netanjahoe wordt Israël voor de eerste keer geregeerd door een premier die zich moet verantwoorden voor de rechtbank.
Eigenlijk had ik wat anders willen schrijven in deze column. Maar voor de goede orde en aansluitend bij mijn vorige column laat ik mijn gedachten los op het verschijnsel Netanjahoe.
Ik denk dat hij zich gesterkt voelde doordat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo vorige week een bliksembezoek bracht aan Jeruzalem. Wat was de boodschap? Waarom die urgentie?
Ging het hem erom Netanjahoe aan te moedigen de annexatie van grote delen van bezet gebied, zoals in het ‘Vredesplan van de eeuw’ uit de koker van Trump wordt aanbevolen, door te zetten? Want dat zou Trump in zijn verkiezingscampagne goed van pas komen, omdat dit de vurige wens is van miljoenen Amerikaanse evangelisten die Israël tot de dood lief hebben. De stemmen van deze fundamentalistische christenen zijn met een duikelende economie goud waard voor Trump in november 2020. Misschien de sleutel tot zijn herverkiezing. (Bart Schut heeft in het laatste nummer van het NIW annexatie van bijna dertig procent van bezet gebied immoreel genoemd.)
Pompeo had ook een andere politieke boodschap in zijn rugzak. Een waarschuwing aan het adres van Israël de economische en politieke relaties met China aan banden te leggen. Trump heeft van China de zondebok gemaakt voor de diepe economische crisis die corona in zijn land heeft veroorzaakt. Hij wil China’s mondiale economische invloed de pas af snijden. Het begin van een koude oorlog tussen Washington en Beijing. En dus zou Israël als afhankelijke bondgenoot naar de pijpen van Trump moeten dansen. China bouwt een nieuwe grote haven in Haifa; China legt de metro in Tel Aviv aan; China heeft de sneltreinverbinding naar Jeruzalem aangelegd en daarbij grote tunnels gegraven; China is bijzonder geïnteresseerd in de hoogwaardige Israëlische hightech, om slechts enkele voorbeelden aan te stippen van de economische relaties tussen beide landen.
David Ben-Goerion heeft me in 1965 gezegd dat vrede in het Midden-Oosten van China afhangt. Nu is China voor Israël een belangrijke handelspartner en een economische wereldmacht.
Ik meen te weten dat Netanjahoe wel naar Pompeo heeft geluisterd maar niet een, twee, drie een streep zet door diepe economische belangen met China. Voor het verdedigen van Israëls belangen en veiligheid is Netanjahoe beter uitgerust dan voor het respecteren van de Israëlische rechtsstaat.
