Beurzen en de koers van valuta reageren vaak snel en scherp op internationale ontwikkelingen, op oorlogen bijvoorbeeld of oorlogsdreiging. Maar ook op vooruitzicht op vrede.
Het is opvallend en ook indicatief dat de Israëlische geldeenheid, de sjekel, in het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober een opvallend groot koersverlies liet zien. De euro won in korte tijd twintig procent op de sjekel, van 3.20 sjekel voor één euro naar 4.19 voor een euro. Gezien de enorme defensie-uitgaven lag het in de lijn der verwachting dat de sjekel snel nog zwakker zou worden. Dat is niet gebeurd. De sjekel maakt zelfs, met het einde van de oorlog nog niet in zicht een langzaam herstel door. Hoe kan dat? Rekent Israël op een financiële Amerikaanse injectie van 1.7 miljard dollar? De democratische Amerikaanse president Joe Biden wil Israël dat steunpakket toekennen, maar de Republikeinen in het Congres liggen dwars.
De eerste tekenen van herstel van de sjekel kwamen toen Saoedi-Arabië volgens een bericht van het doorgaans betrouwbare persbureau Reuter liet weten niet langer vast te houden aan de eis dat er pas van volledige normalisering van de betrekkingen met Israël sprake kan zijn als Israël zich neerlegt bij de stichting van een Palestijnse staat. Een herformulering van dit ultimatieve standpunt laat die eis in de mist opgaan. De Saoedi-Arabische kroonprins Salman-bin-Saoed heeft zijn knopen geteld en is tot het inzicht gekomen dat een zo door hem begeerd hard defensiepact met de VS belangrijker is dan het blijven wiegen van de Palestijnse onafhankelijkheidsdroom.
Deze opzienbarende koerswijziging van de kroonprins in Riyad is de weerslag van recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten. In de eerste plaats de oorlog tussen Israël en Hamas.
De kroonprins heeft vanuit zijn paleis in Riyad geconstateerd dat Hamas de eerste Iraanse proxy is die op het punt staat een militaire nederlaag tegen Israël te lijden. Iran waste zijn handen in onschuld toen Hamas op 7 oktober de moordzuchtige aanval op het zuiden van Israël lanceerde. “We waren niet op de hoogte”, was de boodschap uit Teheran.
Een tweede steen die uit het Iranese proxy-schild zou kunnen vallen, is Hezbollah in het zuiden van Libanon. Het is een Israëlisch-Amerikaans strategisch belang om Hezbollah kleiner te maken, althans als militaire factor en steunpunt van Iran.
Met naar schatting nog 300.000 man onder de wapenen heeft Israël met Amerikaanse dekking een ‘historische kans’ met Hezbollah af te rekenen. De Israëlische minister van Defensie Galant spuit herhaaldelijk zware dreigende taal richting Hezbollah. “De straaljagers staan met de neus naar het noorden gekeerd”, zei hij het afgelopen weekeinde. Israël heeft zich op die oorlog voorbereid. Ziekenhuizen hebben ondergrondse operatiekamers en andere faciliteiten in orde moeten maken. Israël weet ook dat het hele land dan een doelwit wordt van raketten van een ander kaliber dan die Hamas op Israël afvuurde. En toch wordt gehele of gedeeltelijke uitschakeling van Hezbollah gezien als het elimineren van een existentiële dreiging en een aanzienlijke verzwakking van Iran.
Het proxy-beleid van Iran staat nu ook onder druk van de VS en Engeland. Beide landen vallen om uiteenlopende redenen Iraanse proxy-groeperingen aan in Syrië, Irak en Jemen. Wraak voor het doden van Amerikaanse soldaten en een poging de vrije doorvaart door de straat van Bab-el-Mandeb te garanderen, die wordt bedreigt door raket afschietende Houthi-strijders in Jemen.
Zou Teheran geschrokken zijn van de Amerikaanse B-2 bommenwerpers die vanuit de VS minstens 3000 km vlogen om zware bommen op Iraanse proxy’s af te werpen? Een voorteken van luchtaanvallen op de nucleaire installaties van Iran? Een Israëlisch-Amerikaans belang toch!
Die ontwikkelingen en wat nog komen gaat geeft de kroonprins vertrouwen. Hij zette deur voor normalisering van de betrekkingen met Israël verder open. En dus wordt de sjekel sterker en de beurs in Tel Aviv ook. Want in de visie van de kroonprins moet dat enorm grote woestijnland waarover hij regeert een super modern land worden, minder afhankelijk van olie en meer gericht op hightech industrie, toerisme, waterbeheersing en een treinverbinding met Haifa voor goederenverkeer uit de Golf. Voor het uitvoeren van al die plannen kan het nabijgelegen Israël een belangrijke technologische én politieke rol spelen wegens de Israëlische invloed op de Amerikaanse politiek.
Israëlische ondernemers zien het zonnetje al schijnen.
Maar alle donkere wolken zijn nog niet opgelost in het onvoorspelbare Midden-Oosten.
