Ruim dertien jaar geleden veroverde het boek Het einde van de geschiedenis van Francis Fukuyama de geesten van de Europese elite. In Nederland prees NRC-Handelsblad het boek de hemel in. Het vreedzame liberale tijdperk in de geschiedenis was aangebroken. De Messias waarop gelovige Joden nog steeds wachten, was door de loop van de geschiedenis achterhaald. De geleerde historicus van de Johns Hopkins University was hem gewoon een slag voor!
Het nieuwe boek, dat ik zou moeten schrijven, zou ik als titel De geschiedenis in een stroomversnelling moeten meegeven. Helaas staat me een andere grote opdracht te wachten. Ik wil me in deze column concentreren op de EU, Griekenland, de VS en Rusland en de verhoudingen proberen te bezien vanuit onder andere een Israëlisch perspectief.
Ik hoop dat de blunderende Europese leiders nog op het laatste moment zullen proberen Griekenland binnen de EU te houden. In dat slepende debat over de schuldenkwestie tussen de EU, het IMF en Griekenland lijken de Europese leiders meer op de centen dan op de geostrategische gevolgen van het wegwerken van de Grieken uit de EU te letten. Heeft Jeroen Dijsselbloem geen historisch besef? En ook premier Rutte lijkt meer op de staatskas te letten dan op de grote dingen die op het spel staan als Griekenland wordt uitgestoten. Athene wordt in dat geval een prooi van Russische ambities en de Chinese geldbuidel. Een Russische marinebasis in Griekenland? Griekenland uit de NAVO? Nu nog theorie. Misschien een feit over enkele jaren of eerder zelfs.
Wat betekent dit scenario voor Israël? Het zal u wellicht ontgaan zijn dat Israël en Griekenland de afgelopen jaren op militair gebied nauw hebben samengewerkt. Voor Israël waren en zijn de militaire banden met Griekenland een alternatief voor de onder spanning staande relaties met Turkije, op politiek en militair gebied. De sterke Israëlische luchtmacht trainde in het grote Griekse luchtruim kennelijk met het testen van de mogelijkheden om de Iraanse nucleaire infrastructuur te bombarderen. Vanuit het NAVO-hoofdkwartier in Brussel kwam geen openlijke reactie op de nauwe militaire samenwerking tussen NAVO-lid Athene en Jeruzalem. Ik wil het niet te ingewikkeld maken, maar vaststellen dat mócht Griekenland uit de EU worden gewerkt, dat strategische gevolgen zal hebben voor Israël. Ik voorzie dat er dan, zonder de NAVO-paraplu boven Griekenland, een einde komt aan de militaire samenwerking tussen beide landen. Het zuidelijke deel van het Middellandse Zeegebied moet dan vanuit Jeruzalem met andere strategische ogen worden bekeken. Eigenlijk zou de Israëlische diplomatie in Brussel moeten lobbyen voor het behoud van Griekenland in de EU. Het kost geld, heel veel geld zelfs, dat voor de banken verloren gaat, maar het strategisch verlies valt niet eens te becijferen.
Helaas verkeert premier Benjamin Netanjahoe niet meer in de positie de Amerikaanse president Barack Obama te benaderen. Het zou een Israëlisch belang moeten zijn de Amerikaan ervan te overtuigen de relaties met het Rusland van Vladimir Poetin niet op de spits te drijven. De strategen in het Pentagon spelen zelfs met de gedachte zware wapens en manschappen in de Baltische staten te plaatsen om een Russische inval in die landen te voorkomen. Zou Poetin een wereldoorlog riskeren door Letland aan te vallen? Zouden de Amerikaanse generaals dat echt denken of dromen? Poetin in de rol van Hitler? Even nadenken daar. Na de blunders in Vietnam en het Midden-Oosten zou president Obama toch beter moeten weten. Luister toch naar bondskanselier Merkel die Poetin in het Russisch kan benaderen en voor wie de Russische leider wel respect schijnt te hebben.
Ik geloof niet in het in retroperspectief benaderen van de geschiedenis en daaruit bindende conclusies te trekken. Het moet me van het hart dat de VS, de EU en de NAVO in de slepende Oekraïense crisis geen oog hebben gehad voor de historische banden van Rusland (Sovjet-Unie) met dat grote stuk land dat ooit deel uitmaakte van het rijk van de tsaren. Het was een ondoordacht diplomatiek initiatief om Kiev binnen de EU te loodsen en ook banden met de NAVO in het vooruitzicht te stellen. Dat was poken in grote Russische strategische belangen. In dit bestek wil ik dat thema niet uitwerken, maar er slechts op wijzen dat Oekraïne voor Moskou altijd een buffer is geweest tegen het Germaanse gevaar, het nazisme. De staatsgreep die westerse belangen (CIA) tegen de pro-Russische premier in Kiev organiseerden, was voor Poetin aanleiding de Krim weer onder Russische soevereiniteit te brengen, voordat de NAVO zich zou kunnen vestigen in Sebastopol, waar de Russische marine zijn basis heeft.
Tot ergernis van Washington heeft Jeruzalem zich niet achter de scherpe anti-Russische politiek opgesteld inzake de annexatie van de Krim. Waarom niet? Omdat Israël op zijn beurt aanspraken maakt op Palestijns gebied. Waarom zou Netanjahoe dan Poetin bekritiseren als hij ook plannen heeft delen van bezet gebied te behouden? Logisch toch? Bovendien heeft Israël goede relaties met Poetin, die in het Joodse land te boek staat als goed voor de Joden te zijn. Beter dan ooit het geval is geweest in Rusland zelfs!
De wereld draait in hoge snelheid door.
