De geschiedenis heeft geen geheugen. Wat bedoel ik met die boute stelling te zeggen? Alsof er geen Sjoa is geweest, alsof Joden door de eeuwen heen niet zijn vervolgd, steekt het antisemitisme weer de kop op. De tijd schijnt die pikzwarte vlek op de geschiedenis uit te wissen alsof antisemitisme onuitwisbaar is.
Heeft u wel eens gehoord van de Slowaakse parlementariër Marian Kotleba? Waarschijnlijk niet. In het tweemaal per maand verschijnende nieuwe blad Argus staat in nummer 6 dit jaar te lezen dat deze neonazi in het Slowaakse parlement een onderzoek heeft gevraagd of Joden zich tijdens het Joodse paasfeest, Pesach, schuldig maken aan het bloedoffer: het doden van een christelijk kindje om diens bloed aan de deurpost te smeren en zo de eerstgeborene de dood te besparen. Het sterven van de eerstgeborene is een van de tien plagen in het grote Pesachverhaal die de Farao deden besluiten de Joodse slaven te laten gaan.
Hoe weerzinwekkende dit ook is, het ‘vermoorden’ van een als charedi opgetuigde pop op een plein in Polen is nog gruwelijker. Een pogrom tegen een Joodse pop! Niet zo lang geleden stond die pop model voor levende Joden.
Ik zag op YouTube een islamitische prediker die zich zelfs niet de vraag stelde of Joden het bloedoffer brengen. Voor hem is dat een vaststaand historisch feit.
Een psychologe in Ramat Hasharon stelde zich op het standpunt dat er geen verband is tussen het opkomende antisemitisme en Israëls anti-Palestijnse politiek. “Antisemitisme is van alle tijden”, zei ze. Dat weten we wel. Bovenstaande voorbeelden getuigen daarvan.
Toch vraag ik me af of de aanhoudende, vaak emotionele kritiek op Israël in woord en beeld aanzet tot het opwekken van anti-Joodse gevoelens.
Als je aan Israël bent gehecht en toch als democraat de ondermijning van de Israëlische democratie door de sterke nationalistische krachten in de Israëlische politiek afwijst, heb je een probleem.
Te vaak lees ik, ook opgetekend door Arnon Grunberg in een recent opiniestuk in Haaretz, de woorden “racist” of “fascist” om Israëls politiek te definiëren. Ik zie het echter anders. Israël is niet racistisch en niet fascistisch in de zin dat de democratie wordt uitgehold en vervangen door een dictator. Wat dan wel? Virulent nationalisme. Dat is een betere definitie om toe te passen op premier Benjamin Netanjahoe en zijn anti-Palestijnse politiek.
Racisme is Israël bovendien vreemd. De botsing tussen het zionisme en Palestijnse nationalisme is een strijd tussen twee volken om land (Palestina) en heeft geen racistische kenmerken, ook niet in de zionistische ideologie en literatuur. Ja, er wordt in een nieuwe wet in Israël onderscheid gemaakt tussen Israëlische Joden en niet-Joodse inwoners. De gedachte daarachter is dat Joden historisch recht op Erets Jisraeel hebben en de anderen niet. Dit is een uiting van extreem nationalisme met handen en voeten in de Joodse geschiedenis en geen racisme zoals zo gemakkelijk zonder kennis van zaken wordt beweerd. Deze wet, hoe verwerpelijk ook, ontneemt niet-Joodse inwoners het kiesrecht niet zoals in racistisch nazi-Duitsland Joden wél hun kiesrecht verloren.
Het imago van Israël loopt door de excessen van het Israëlische nationalisme grote schade op. Er ontwikkelt zich daardoor een kloof tussen Israël en de grote Joodse gemeenschappen in de diaspora, met name in de politiek en religieus overwegend liberaal ingestelde Joodse gemeenschap in de Verenigde Staten.
In Nederland ligt dat anders. Ons land houdt het trieste record van het hoogste percentage, negentig procent, vermoorde Joden. De wonden die de nazi’s de kleine Joodse gemeenschap hebben toegebracht, zijn nog niet genezen. Dat maakt Nederlandse Joden zo gevoelig voor kritiek op ‘hun’ Joodse staat. Niemand weet dat beter dan Jaap Hamburger van Een ander Joods Geluid. Hij staat met zijn scherpe kritiek op Israël aan de zijlijnen van de Nederlandse Joodse gemeenschap, alhoewel die zijlijnen wel langzaam vervagen.
