"Yes you can". Ik veronderstel dat de Amerikaanse president Barack Obama deze woorden op een spandoek heeft gezien toen hij dinsdag Jeruzalem binnenreed. Hij herinnerde zich ongetwijfeld dat zijn succesvolle verkiezingsslogan vier jaar geleden was: "Yes we can". Bij de ingang van Jeruzalem verscheen zijn foto op spandoeken naast die van Jonathan Pollard, de Israëlisch-Amerikaanse spion die in de VS een levenslange gevangenisstraf uitzit. "Yes you can", betekende in dit verband, bij de ingang van Jeruzalem, dat Obama Pollard gratie zou moeten verlenen. Dat werd van hem verlangd. Dat was de strekking van veel zwaar opgemaakte artikelen in de Israëlische media. Obama heeft, zoals al zijn voorgangers in het Witte Huis, voor zover mij bekend, zich niet ingespannen om bij wijze van gebaar Pollard met het oog op zijn bezoek aan het Joodse land gratie te verlenen. Ook hij verschuilt zich achter juridische argumenten.
Tijdens de persconferentie woensdagavond in Jeruzalem werd hem gevraagd wat eigenlijk het doel van zijn bezoek aan Israel was. Als ik zijn uitleg goed vertaal heeft hij een studiereis gemaakt. Luisteren naar de Israëli's, luisteren naar de Palestijnen en dan beslissen of er mogelijkheden zijn het Israëlisch-Palestijns conflict tot een oplossing te brengen. Obama beseft dat er harde beslissingen moeten worden genomen zowel door de nieuwe oude premier Benjamin Netanyahoe en de Palestijnse president Mahmoed Abbas.
Terwijl ik deze woorden in Jeruzalem schrijf heeft hij zich nog niet rechtstreeks tot het Israëlische volk gewend. Dat zal hij donderdag doen in Jeruzalem als hij honderden jonge Israëli's zal toespreken en, naar ik aanneem, zal uitleggen dat het voor Israel en de regio van het allergrootste belang is het Palestijnse conflict te beëindigen. Netanyahoe verraste me toen hij heel nadrukkelijk zei dat zijn nieuwe regering vóór de stichting van een Palestijnse staat naast Israel is. Er zitten nogal wat ministers in zijn regering die daar principieel anders over denken. Meende hij het, of was het een tactische uitspraak om Obama een rad voor de ogen te draaien?
De Amerikaanse president speelde handig in op de Israëlische angstgevoelens. Hij verzekerde Israel op lange termijn van Amerikaanse militaire steun. In psychologisch opzicht is dat voor de angstige Israëli's heel belangrijk. Maar tijdens de persconferentie werd duidelijk dat er over de benadering van de Iraanse atoomdreiging tactische meningsverschillen tussen beide landen zijn. BIBI heeft haast, OBAMA geeft de diplomatie nog een ruime kans om het regiem in Teheran ervan te overtuigen niet over te gaan tot het maken van een atoomwapen. Als de internationale sancties de Iraanse leiders niet tot andere gedachten te brengen dan liggen volgens Obama alle opties, inclusief een militaire interventie, op tafel.
In Israel is Obama volgens opiniepeilingen met grote scepsis ontvangen. De meeste Israëli's zien in hem geen echte vriend. Hij wordt niet vertrouwd, ondanks het feit dat volgens Obama de militaire samenwerking met Israel nog nooit zo goed is geweest.
In hun wantrouwen staan de Israëli's niet alleen. Foto's van Obama werden, evenals Amerikaanse vlaggen, in de Palestijnse gebieden verbrand. Vanuit de Palestijnse optiek laat Obama Israël gewoon doordouwen in bezet gebied. Misschien komt daar, na het bezoek van Obama, verandering in als Netanyahoe echt van plan is te streven naar een vredesregeling met de Palestijnen. Je weet nooit hoe een koe een haas vangt. Dat lijkt me een passend spreekwoord in de huidige situatie.
