Met de invloedrijke auteurs Amos Oz en David Grosmann behoorde de overleden Alef Beth Yehoshua tot de intellectuele voorvechters voor de stichting van een Palestijnse staat naast Israël op de Westelijke Oever van de Jordaan.
In zijn laatste levensjaren is Yehoshua daar geleidelijk op teruggekomen. Hij kwam tot de conclusie dat de Israëlische greep op dat gebied, via nederzettingen, zo stevig was dat er geen ruimte meer kon worden vrijgemaakt voor de stichting van een levensvatbare Palestijnse staat. Wat dan wel? Een confederatie misschien? De schrijver wist het niet meer.
De evolutie in het denken van Yehoshua weerspiegelt de verrechtsing van het Israëlische politieke landschap.
Tegen deze achtergrond moet de huidige kabinetscrisis worden gezien die zich over vier maanden in de vijfde algemene verkiezingen binnen drie jaar zal ontladen.
De regering van Naftali Bennett is gestruikeld over een permanent rechts politiek offensief aangevoerd door Likoed-leider en oud-premier Benjamin Netanjahoe.
De speerpunt van dit offensief was de opname in Bennetts regering van de Arabische Ra’am partij. Voortdurend hamerden Netanjahoe en zijn nationalistische aanhang er op dat Ra’am een broeinest van terroristen is. Die boodschap ging er door Palestijnse aanslagen in Israëlische steden in als koek.
Netanjahoe heeft in de emotie van het politieke spektakel gezegd dat hij – mocht hij een regering vormen – nooit een coalitie met Ra’am zal aangaan, hoewel hij degene is die in een vorige verkiezingsronde Mahmoed Abbas, de leider van Ra’am, uitnodigde zitting te nemen in zijn regering. Het is dezelfde demagoog Netanjahoe die de Arabische partij een legitieme partner heeft genoemd en daardoor een precedent heeft geschapen voor toekomstige ontwikkelingen.
Het spel is nog niet gespeeld. Zal de Knesset een wetsvoorstel aannemen dat Netanjahoe wegens de nog lopende strafzaak tegen hem uitsluit voor het premierschap. Of worden nieuwe verkiezingen voorkomen als Netanjahoe er in slaagt in de huidige Knesset een meerderheid te vindend voor de vorming van een regering?
Niets is zeker behalve dat de Israëlische democratie een jasje uitdoet.
Objectief beschouwd was de vorming van de regering Bennett-Lapid een gewaagde gok. Met de vier Arabische stemmen had deze regering slechts een meerderheid van één stem. Het samenbrengen van rechts en links in dit unieke politieke experiment heeft het slechts een jaar gered. Dat was te voorzien. Gedreven door de verrechtsing van de publieke opinie stapten enkele rechtse politici – aanhangers van de nederzettingen – uit de boot. Naftali Bennett verloor zijn regeerkracht. Geconfronteerd met een onmogelijke situatie besloot hij de Knesset te ontbinden en aan te sturen op ook door hem verfoeide nieuwe verkiezingen.
Zijn aftreden heeft een pikant bijverschijnsel: Yair Lapid, de huidige minister van Buitenlandse Zaken, zal volgens het coalitieakkoord de overgangspremier worden. Onder zeer bizarre omstandigheden gaat zijn droom in vervulling, ook al is het maar voor een paar maanden.
In een korte verklaring heeft hij gezegd de strijd tegen Israëls vijanden te zullen voortzetten. Maar ook zei hij zich sterk te maken om de Israëlische democratie te verdedigen. Tegen wie? Het is goed om er bij stil te staan dat de bizarre regering Bennett, waarin rechts en links elkaar vonden, in de eerste plaats een anti-Netanjahoe coalitie was.
