In mijn column van vorige week vroeg ik me af of doctrinaire leiders, speciaal degenen onder hen die uit naam van Allah handelen, zijn te vertrouwen. Ik doelde natuurlijk op de Iraanse spirituele leider Ali Khamenei, die na de tekening van het historische nucleaire akkoord met de VS opnieuw zijn verachting uitsprak over Amerika. Waarom? Het is goed even bij de Iraanse geschiedenis stil te staan om iets van de Iraanse paranoia te begrijpen.
In de vijftiger jaren werd een zekere Mossadeq tot president van Iran gekozen met als voornaamste boodschap aan de kiezers dat hij de olie-industrie zou nationaliseren. Lang heeft hij zijn land niet kunnen dienen want een westerse samenzwering (belangen die opkwamen voor de olierechten) bracht hem ten val. De CIA, maar ook de Britse geheime dienst, speelden een hoofdrol in deze omwenteling.
Ali Khamenei is dat niet vergeten. Ook niet de Amerikaanse steun aan de Irakese agressie tegen Iran. De Irakese dictator Saddam Hoessein kreeg van Washington het heldere groene licht om Iran aan te vallen met als doel het omver werpen van het regiem van de ayatollahs. In die dagen werd Teheran met Scud-raketten bestookt. Ook Israël heeft een niet zo bewonderenswaardige rol in Iran gespeeld. Na de omverwerping van Mossadeq werd de Sjah weer op de troon gezet. Als lakei van de VS stond deze keizerlijke dictator ook open voor een Israëlische inbreng in zijn land. De officieuze Israëlische ambassade in Teheran was op die van de VS na de grootste. Israëlische geheim-agenten hebben een belangrijke rol gespeeld in het ondersteunen van het keizerlijke regiem. En dat niet met zachte hand. Ook trainde Israël de Iraanse luchtmacht, de piloten wel te verstaan. Israël legde een pijpleiding aan van Eilat naar de raffinaderijen in Haifa voor de verwerking van de Iraanse olie. Dat was indertijd een goed bewaard strategisch geheim. Na de val van de Sjah en de komst van ayatollah Khomeini uit Parijs werd de Israëlische invloed in Iran met geweld uitgewist. De haat tegen Israël als handlanger van de VS en westerse belangen was zo overweldigend, dat voor zover bekend alle door Israël opgeleide Iraanse piloten werden geëxecuteerd.
Ik vind het van belang om de huidige opstelling van Teheran tegen de VS en Israël, zelfs na de tekening van het akkoord in Wenen, in een historische context te plaatsen. Het Iraanse wantrouwen jegens het Westen heeft diepe wortels in de Iraanse psyche. Dit is geen verontschuldiging voor de haat spuwende Ali Khamenei. Het is echter wel van belang deze aanhoudende uitbarstingen van haat en verachting voor de VS en Israël te begrijpen, en wellicht te doorzien dat het meer psychologie dan oorlogszucht is. Want in zijn rede van 18 juli zei Khamenei ook dat zijn land geen oorlog wil. Ook hij moet de oppositie in zijn land tegen het akkoord van Wenen pacificeren.
Welke uitleg er ook aan dat akkoord, met veel zwarte gaten, kan worden gegeven, premier Netanjahoe ziet zichzelf in de rol van de grote Britse staatsman Winston Churchill die het akkoord van München tussen Hitler en Chamberlain een historisch kwaad noemde. Maar Wenen is geen München. Israël is geen weerloos lammetje. Gelukkig beschikt de Joodse staat zeventig jaar na de Holocaust over de middelen om Iran op een veilige afstand te houden. Nogmaals: Netanjahoe zou er verstandig aan doen in het belang van Israëls veiligheid de strijdbijl tegen president Obama te begraven en met hem de vredespijp te roken. Netanjahoe's oorlog tegen de machtigste leider ter wereld komt als een boemerang terug. Een te verliezen oorlog voeren is geen strategie, maar paniek.
Het zou me verbazen als Netanjahoe er met steun van AIPAC, de sterke nationalistische pro-Israëlische pressiegroep, in zal slagen het Amerikaanse Congress tegen Obama te mobiliseren. J-street, een gematigde Joodse lobby, heeft het voor Obama opgenomen en mobiliseert democratische senatoren om voor het akkoord van Wenen te stemmen. Netajahoe heeft niet alleen op het internationale toneel stemrecht verloren, maar bovendien verdeelt hij opnieuw de belangrijke Joodse gemeenschap in de Verenigde Staten. In zijn paranoïde obsessie tegen het akkoord van Wenen schijnt hem dat niet te deren. Als je echt diep in de gedachtewereld van Netanjahoe zou kunnen doordringen, zou je kunnen weten dat hij in het akkoord van Wenen het begin van het einde ziet van Israël. Het wachten is, in zijn gedachten, slechts op de atoombommen op zijn land.
