De protestgolf die door Israël gaat, is niet over Palestijnse rechten. Het is een naar binnen gekeerde politieke emotie tegen ondermijning van de democratie en de democratische waarden ten tijde van het premierschap van Benjamin Netanjahoe.
Het is een steeds algemener wordende stelregel: dictators en potentiële dictators strijden tegen de persvrijheid. Soms grijpen ze de macht via een staatsgreep of hollen zij de democratie uit door de pers als ongeloofwaardig en vijandig weg te zetten.
Donald Trump en Benjamin Netanjahoe zijn beiden langs democratische weg gekozen, maar bewijzen dagelijks geen respect te hebben voor de persvrijheid.
Het is verbazingwekkend en ook verontrustend dat Netanjahoe de pers, de kranten, verantwoordelijk houdt voor de dagelijks aanzwellende protesten tegen zijn bewind. Ik heb het eerder geschreven: ook voor hem is vrije pers de vijand van volk.
Op Facebook zag ik weer opnamen van de ophitsende taal die Netanjahoe destijds gebruikte om premier Jitschak Rabin zwart te maken wegens diens handtekening onder het Oslo-akkoord met Jasser Arafat in 1993.
Het is goed daar even aan te herinneren. Op het Zionplein in het hart van Jeruzalem schreeuwde hij dat Rabin de Joodse staat verwoestte. De menigte juichte. Ik was er bij toen. Ik houd Netanjahoe in hoge mate indirect verantwoordelijk voor de moord op Rabin in november 1995. Met zijn hetze tegen Rabin ondermijnde hij het democratisch debat.
Zo ook nu weer. De demonstranten voor zijn ambtswoning in Jeruzalem en elders in Israël zijn “linkse fascisten”, om maar één kreet uit een reeks van beschimpingen aan te halen. Een wonderlijke woordkeus overigens. Sinds wanneer zijn fascisten links?
Waarom staan nu die demonstranten daar? Niet voor de Palestijnse zaak, niet voor Palestijnse rechten. In het buitenland wordt dat natuurlijk wel gedacht, maar zo zit het protest niet in elkaar.
Het gaat om het beschermen en verdedigen van de democratie, het gaat er om dat een premier die van corruptie en fraude wordt beschuldigd, het land niet mag leiden en moet aftreden. Netanjahoe heeft door zijn inhalige gedrag in coronatijd een gevoelig zenuw geraakt. Toenemende armoede als gevolg van corona en een premier die een belangrijk belastingvoordeel binnenhaalt gaan niet samen. Op last van Netanjahoe treedt de politie hard op tegen de aanzwellende stroom demonstranten en hij schept daardoor een explosieve sfeer.
Netanjahoe is er de politicus niet naar om af te treden en zich op last van de justitie na veroordeling te laten opsluiten.
Toch lijkt het protest een verlammende uitwerking op hem te hebben. Zijn door Trump aanbevolen annexatieplannen zijn hoogstwaarschijnlijk van de baan. Ook deinst hij er gezien de omvang van het protest voor terug nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Een aantrekkelijke verkiezingsuitslag zit er nu niet voor hem in.
Voor mij is het duidelijk: Israël verkeert in een diepe sociale en politieke impasse zonder uitzicht op een uitweg. Tenzij het protest een opstand wordt en de kaarten in Israël opnieuw worden geschud.
